به گزارش بلاغ بعضی از هنرها جدای از اینکه هنر و کار محسوب میشوند همراه خود تاریخ، پیشینه و نماد هم محسوب میشوند، هنر نمد مالی بیشتر در روستاها و آبادیهای اطراف دریای خزر که مرطوب و بارانی است مرسوم است، نمد از صنایع دستی، بافته سنتی زیراندازی است که با پشم تولید میشود و به افراد فعال این حوزه نمدمال خطاب میشود.
برای تهیه نمد، عمل بافتن انجام نمیشود بلکه با ایجاد فشار، رطوبت و حرارت، موجب درهم رفتن الیاف پشمی میشود، دو خاصیت جعدیابی و پوستهای شدن پشم امکان تولید نمد را فراهم میکند.
پشمی که برای تولید نمد بهکار میرود پشم بهاره گوسفند با الیاف بلند است، مقدار پشمی که برای هر متر مربع نمد لازم است با مقدار پشم لازم برای تولید قالی برابر بوده اما چون زمان تولید نمد بسیار کوتاهتر است، قیمت آن نیز پایین است.
در گذشته در بیشتر منازل مردم نمد پهن بود و یا نمد و قالی را در کنار هم قرار میدادند ولی رفته رفته استفاده از آن کم شد تا جایی که به کمرنگ شدن وجود آن در خانهها انجامید.
پس از مدتی که آگاهی عوام نسبت به فواید آن و همچنین توجه به آثار و صنایع سنتی و دستی افزایش یافت، تقاضای این محصول هم بیشتر شد ولی از تعداد نمدمالان به دلیل سختی بالای کار و درآمد کم آن، کاسته شد.
خوشبختانه در استان مازندران، جوانی را یافتیم که در روستا در کنار پدربزرگش که تمام عمرش را صرف نمدمالی کرده، مشغول انجام این کار سنتی است.
سیدبهمن ابطحی ۳۳ ساله، از مادر اهل بندپیدیوا بابل و از پدر اهل آمل است، در ییلاق سنگچال به همراه پدربزرگش استاد قربانعلی کرمپور عمرانی نمدمال معروفی هستند.
سیدبهمن از سنین کودکی بهخاطر علاقهاش و اینکه پدربزرگ مادریاش این کار را انجام میداد به کمک کردن به او علاقهمند شد، بعدها با این هدف این کار را ادامه داد چون دلش نمیخواست این هنر از بین رفته و بهدست فراموشی سپرده شود.
سیدبهمن از سنین کودکی بهخاطر علاقهاش و اینکه پدربزرگ مادریاش این کار را انجام میداد به کمک کردن به او علاقهمند شد، بعدها با این هدف این کار را ادامه داد چون دلش نمیخواست این هنر از بین رفته و بهدست فراموشی سپرده شود.
وی لحظهلحظههای کار نمدمالی در کنار پدربزرگ، در محیطی هنری به سبک قدیمی را خاطره میداند؛ هنر نمدمالی هم مانند کارهای دیگر سختیهای خاص خودش را دارد و جوانان امروزی علاقهای به انجام این کار ندارند.
او در حالی با ما صحبت میکرد که همزمان به کار نمدمالی مشغول بود، از کار جدیدشان میگفت که ترکیبی از طرحهای قدیم و جدید است، نمدشان نمد اصیل و باکیفیت است و با نمدهای موجود در بازار اصلاً قابل مقایسه نیست.
پدربزرگش ۸۲ سال سن دارد، او از سن ۶ سالگی به کار نمدمالی روی آورد و هنوز هم به انجام همین کار مشغول است، این نوه و پدربزرگ دونفره کار میکنند، به این صورت که سفارش میگیرند و در نهایت کار را تحویل میدهند.
آنها پشم گوسفند یکسره را بهعنوان مواد اولیه از دوستان و آشنایان که گوسفند دارند دریافت کرده و سپس به باز کردن پشم میپردازند، سپس در مرحله بعد پشمها را حلاجی میکنند.
پس از آن نوبت به درست کردن مفتول میرسد و بعد نقش کردن، پیچیدن در قالب، مرحله سخت پا زدن، بعد از آن درآوردن از قالب، مالش دادن، روی آتش بلع دادن، سپس دوباره پا زدن و برش و نمدی که آماده است.
او میداند که در حال حاضر نمد جزو کالای لوکس شده و بسیاری از مردم که به صنایع دستی سنتی علاقهمند هستند، از نمد استفاده میکنند، چرا که خوابیدن روی آن خاصیت درمانی کمردرد و رماتیسم را دارد.
البته منظور، نمد باکیفیت و اصیل است نه نمد موجود در بازار! کیفیت نمد مشخص است، دوام نمدهای ساختهشده بهدست این جوان و پدربزرگش بیش از ۵۰ سال است ولی نمدهای بیکیفیت موجود در بازار فقط یکی دو سال عمر میکنند.
البته منظور، نمد باکیفیت و اصیل است نه نمد موجود در بازار! کیفیت نمد مشخص است، دوام نمدهای ساختهشده بهدست این جوان و پدربزرگش بیش از ۵۰ سال است ولی نمدهای بیکیفیت موجود در بازار فقط یکی دو سال عمر میکنند.
قیمت عرضه نمد بستگی به طرح و اندازه آن دارد، ساخت نمد بزرگ دو متری باکیفیت، چهار روز طول میکشد، روز اول بازکردن پشم، روز دوم حلاجی پشم، روز سوم نقش کردن و روز بعدی زدن نمد!
کارگاه نمدشان در فصل بهار، پاییز و زمستان در بندپی غربی بابل روستای دیوا عمران و در فصل تابستان در ییلاق سنگچال فعال است.
گفتنی است این جوان دلش میخواهد روزی برسد که همه به اصالت و اصل خودشان توجه بیشتری کنند، از درآمد این کار خیلی راضی و خدا را شاکر است.
از نظر او جوانان امروزی بهدنبال انجام کار حاضر و آماده، اداری یا شرکتی هستند، نمدمالی چون کاری فوقالعاده سخت از لحاظ فیزیکی است، جوانان کمتر ترغیب میشوند که این حرفه را پیش بگیرند.
از نظر او جوانان امروزی بهدنبال انجام کار حاضر و آماده، اداری یا شرکتی هستند، نمدمالی چون کاری فوقالعاده سخت از لحاظ فیزیکی است، جوانان کمتر ترغیب میشوند که این حرفه را پیش بگیرند.
کسی که نمدمالی را برمیگزیند، عشق خاصی در کارنمدمالی دیده تا این کار را انجام بدهد، جوانان امروز سختیهای کار جوانان قدیم را نمیتوانند تحمل کنند یا نمیخواهند تحمل کنند.
او برای انجام کار نمدمالی تاکنون وام نخواسته و گویی نمیخواهد، از میراث فرهنگی هم کمک مادی دریافت نکرده ولی فراهم کردن دستگاه حلاجی پشم تنها توقعشان بود.
پدربزرگ و دایی او پشتوانه وی در کار نمدمالی به حساب میآیند و هر کاری دارد به آنها میسپارد، وی کار نمدشان را بهخاطر کیفیتش صادراتی میداند و تنها انتظارش از سازمان میراث فرهنگی این است که حمایتشان کنند تا زمینه صادرات نمد برایشان فراهم شود.
البته این جوان نمدکار از سراسر ایران مشتری خاص خودش را دارد و تا کنون به شهرها و کشورهای دیگر چون کانادا، روسیه و آمریکا نیز چند عدد نمد فرستاده ولی صادرات نمد از اهداف اوست که در این راه حمایتکنندهای ندارد.
البته این جوان نمدکار از سراسر ایران مشتری خاص خودش را دارد و تا کنون به شهرها و کشورهای دیگر چون کانادا، روسیه و آمریکا نیز چند عدد نمد فرستاده ولی صادرات نمد از اهداف اوست که در این راه حمایتکنندهای ندارد.
مشتریها در بحث مصارف خانگی درخواست ساخت نمد دارند، با توجه به کیفیت بالای نمد کار او مشتریهای خودش را دارد، نمدمالی حرفه سنگینی هست و جوانان گرایشی به یادگیری آن ندارند.
در بحث فروش آمار دقیق ندارد ولی میگوید از روند عرضه رضایت دارد، از کسانی که میتوانند زمینه صادرات نمد رل برایش فراهم کنند درخواست حمایت دارد، همچنین به آموزش در این بخش و اشتغالزایی جوانان هم علاقمند است.
وی انواع کارهای نمدی را از ازکلک و چوقاگرفته تا کردی، کپل پوش و عرق گیر که بیشتر مورد استفاده دامداران وچوپانان است را تولید میکند.
نتیجه این کار به غیر از کسب درآمد آثار و پیامدهای فرهنگی چون حفظ سنتها را در پی خواهد داشت، به امید روزی که حمایتکنندگان به این بخش از صنایع دستی توجه ویژه داشته باشند.
گزارش از زری طاهری پرکوهی
بلاغ: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانههای داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانهای منتشر میشود.