ایران بسوی پیری و فرسودگی می‌دود سیاست‌ها به‌رغم سخنرانی‌ها ازدواج‌گریزند!

به گزارش بلاغ، ازدواج پایه و اساس رشد مطلوب جمعیت یک کشور و عامل اصلی کاهش تعرضات و جرائم فرهنگی- اجتماعی و تامین کننده امنیت و آرامش در یک جامعه است. به عبارت دیگر هر چه کیفیت و کمّیت ازدواج مطلوبتر باشد، نیل به موارد فوق امکان‌پذیرتر خواهد بود. در جامعه ایران نیز نگاه دینی و عرفی مردم نسبت به مقوله ازدواج، حاکی از اهمیت ویژه این موضوع برای مردم است.

پیری جمعیت ایران، دغدغه سال‌های سال رهبری
در آبان‌ماه 1392 در پی تذکرات مکرر رهبری، همایش ملی تغییرات جمعیتی در قم تشکیل شد و مقام معظم رهبری طی پیامی به این همایش، برای چندمین بار خطرات پیری جمعیت کشور را برشمردند.

نگاهی به این پیام و بررسی علمی این معضل در آن پیام بویژه از سوی دولتمردان می‌توانست بسیاری از موانع مسیر را بردارد که آمارها گویای این واقعیت تلخ است که از آن زمان تاکنون ازدواج 33درصد در کشورمان کاهش یافته است.
بازخوانی پیام مقام معظم رهبری به آن همایش، روشنگر واقعیت‌ها و رویکردهای دولت در فقدان عزم کافی برای حل این معضل است.

رهبر معظم انقلاب در پیام آبان ماه سال 1392 خود به همایش ملی تغییرات جمعیتی در قم با اشاره به اینکه مسئله‌ى جمعیّت که بجد هم مورد بحث و اختلاف نظر در جامعه است، مسئله‌ى بسیار مهمّى است، اظهار داشتند: بلاشک از نظر سیاست کلّى کشور، کشور باید برود به سمت افزایش جمعیّت؛ البتّه به‌نحو معقول و معتدل. همه‌ى اشکالات و ایرادهایى که وارد می‌شود - که بعضى از اشکالاتى را هم که مطرح می‌کنند ما دیده‌ایم - قابل برطرف شدن و قابل پاسخ دادن است.

چاره‌کار با حرف و شعار تحقق نمی‌یابد
ایشان با بیان این مطلب که ما اگر چنانچه با این شیوه‌اى که امروز داریم حرکت می‌کنیم پیش برویم، در آینده‌ى نه‌چندان دور، یک کشور پیرى خواهیم بود، یادآور شدند: همایشى که آقایان گذاشتید، به نظر من جزو کارهاى بسیار خوب است. یعنى ما نمی‌خواهیم این قضیّه را با شعار و با «صلوات بفرستید تمام بشود» و مانند اینها پیش ببریم؛ می‌خواهیم مسئله به شکل عمیق و علمى حل بشود؛ گره‌هاى ذهنى‌اى که وجود دارد باز بشود، حقیقت قضیّه روشن بشود و به اعتقاد من ما می‌توانیم این کار را بکنیم؛ یعنى متفکّرین ما و صاحبان دانشِ مرتبط با مسئله‌ى جمعیّت - در هر بخشى از بخش‌ها – می‌توانند در این زمینه منطق صحیح و قابل قبولى را ارائه کنند.

فرهنگ‌سازی، اولویت نخست درمان پیری جمعیت
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به مسئله مهم فرهنگ بعنوان اولویت نخست اشاره کرده، عنوان کردند: فرهنگ‌سازى در این مسئله مثل خیلى از مسائل دیگر اجتماعى، حرف اوّل را می‌زند؛ باید فرهنگ‌سازى بشود که متأسّفانه امروز این فرهنگ‌سازى نیست، تعطیل است؛ با اینکه حالا گفته‌شده، ما هم گفته‌ایم، دیگران هم گفته‌اند، در مجلس هم مطرح شده، بعضى‌ها هم کم و بیش اینجا و آنجا بحث می‌کنند، لکن کار فرهنگى به معناى صحیح انجام نگرفته. به‌نظر من این کارِ شما کار خوبى است، کار مناسبى است؛ منتها اکتفا نکنید به اینکه یک میزگردى تشکیل بشود و سخنرانى‌اى گذاشته بشود و بعد مثلاً تعدادى مقاله چاپ بشود؛ اینها کارهاى لازمى است، امّا ناکافى است؛ بایستى از امکاناتى که در کشور وجود دارد استفاده کنید، فکر را در کشور بگسترانید؛ آن‌وقت فکرى هم که گسترش پیدا می‌کند، باید فکر عمیق و اساسى و منطقى و قانع‌کننده براى هر کسى باشد.

راه نجات، اقدام چندجانبه است
رهبر معظم انقلاب در واکاوی وضعیت موجود آنهم در 7 سال قبل اظهار داشتند: ببینید چه چیزهایى است که موجب می‌شود جامعه‌ى ما دچار میل به کم‌فرزندى بشود. این میل به کم بودن فرزند، یک عارضه است؛ والّا انسان به‌طور طبیعى فرزند را دوست می‌دارد. چرا ترجیح می‌دهند افرادى که فقط یک فرزند داشته باشند؟ چرا ترجیح می‌دهند فقط دو فرزند داشته باشند؟ چرا زن به‌شکلى، مرد به‌شکلى پرهیز می‌کنند از فرزنددارى؟ اینها را بایستى نگاه کرد و دید عواملش چیست؛ این عوامل را پیدا کنید، براى علاج این عوامل بیمارى‌زا - که به اعتقاد بنده اینها عوامل بیمارى‌زا است - متخصّصین و صاحبان اندیشه را بخواهید فکر کنند. فرض کنید مثلاً بالا رفتن سنّ ازدواج؛ خب بلاشک یکى از چیزهایى که بارورى را محدود می‌کند، بالا رفتن سنّ ازدواج است؛ خب، این یکى از کارهایى است که باید در کشور فکر بشود. چرا سنّ ازدواج در کشور ما بالا رفته؟ مگر جوان هفده ساله، هجده ساله، نوزده ساله، احتیاج ندارد به اطفاء نیاز جنسى و غریزه‌ى جنسى؟ ما باید به این فکر کنیم. خب، از آن‌طرف می‌گویند که اینها خانه ندارند، شغل ندارند، درآمد ندارند؛ ببینیم چگونه می‌شود کارى کرد که همه‌ى اینها با هم جمع بشود. ما نباید تصوّر بکنیم که حتماً بایستى یک نفرى یک خانه‌ى مِلکى داشته باشد، یک شغل درآمددارى داشته باشد، بعد ازدواج بکند؛ نه، اِنَ یَکونوا فُقَرآءَ یُغنِهِمُ اللهُ مِن فَضلِه، این قرآن است [که‌] با ما دارد این‌جور حرف میزند. یعنى همه‌ى آن گره‌هاى ذهنى‌اى را که وجود دارد در این زمینه، باید شما باز کنید، یعنى شأن شما و همایشى از این قبیل، این است که بایستى این کار فکرى و علمى را بکند؛ یعنى صرفاً بیان فکر، بیان خواست و حتّى شعارهایى در این زمینه نباشد. واقعاً کار بشود، کار فکرى بشود؛ عوامل کاهش جمعیّت و موجبات افزایش جمعیّت به‌نحو مطلوب و با اعتدال متناسب، درست سنجیده بشود، مطرح بشود [تا] اقناع بشوند افکار نخبگان. در این زمینه خب الان عامّه‌ى مردم، بعضى‌ها متدیّنند، بعضى‌ها متعبّدند، وقتى گفته می‌شود، می‌روند سراغ بارورى بیشتر؛ لکن نخبگان جامعه باید قانع بشوند، باید مسئله را قبول کنند؛ اگر نخبگان قبول کردند، کار سهل می‌شود، کار فرهنگ‌سازى آسان می‌شود. در این زمینه‌ها ان‌شاءالله بایستى آقایان تلاش کنید و امیدواریم ان‌شاءالله موفّق باشید.

ایران 150 میلیون نفری
رهبر فرزانه انقلاب در انتهای این پیام به ظرفیت کشور برای پذیرش جمعیت 150 میلیون نفری اشاره کرده، می‌افزایند: بنده همچنان معتقدم کشور ما کشور هفتاد و پنج میلیونى نیست؛ کشور ما کشور صد و پنجاه میلیونى [است‌]؛ حالا ما دستِ‌کم را گرفتیم گفتیم صد و پنجاه میلیون؛ بیشتر هم می‌شود گفت. قطعاً این کشور با این سطح وسیع، با این تنوّع آب‌وهوایى، با این امکانات فراوان زیرزمینى، با این استعداد بالقوّه‌ى علمى که در این کشور وجود دارد، می‌تواند یک کشور پرجمعیّتى باشد و ان‌شاءالله خودش هم این جمعیّت را اداره کند؛ یعنى همچنان که ما فکر می‌کنیم که اگر چهار پنج بچّه افتاد روى دوش یک خانواده وضع زندگیشان چگونه خواهد شد، فکر این را هم بکنید که این چهار پنج بچّه وقتى بزرگ شدند و کارى پیدا کردند و شغلى پیدا کردند چه کمکى می‌توانند به پیشرفت کشور بکنند؛ یعنى این را هم باید فکر کرد.
یک نگاه مقلّدانه‌اى به زندگى غربى یا به زندگى اروپایى وجود داشته که به اینجاها منتهى شده و میراث آن به ماها رسیده؛ ما هم در یک برهه‌اى از زمان غفلت کردیم، کارى که باید انجام بدهیم انجام ندادیم. درحالى‌که امروز در [بعضى از] همین کشورهاى غربى از کاهش بارورى دارند زیان مى‌بینند و پشیمانند، و در بعضى از کشورهاى غربى مطلقاً کاهش بارورى وجود ندارد؛ یعنى خانواده‌هاى پرجمعیّت، مثلاً خانواده‌ى آمریکایى با ده دوازده بچّه، چطور خانواده‌ى ایرانى [که] می‌خواهد از او تقلید کند باید حتماً یک بچّه داشته باشد یا دو بچّه! که این الان وجود دارد.

ازدواج سنت پیامبر اسلام(ص)
از آن‌جایی که ازدواج سرآغاز خیلی از خوبی‌ها است و مجردبودن و عزوبت منشا خیلی از بدی‌ها است از این‌رو از نگاه رسول گرامی اسلام(ص) ازدواج جایگاه مهم و خطیری داشته و جزو سنت ایشان تلقی می‌گردد.
چنان‌که رسول خدا(ص) در این زمینه می‌فرماید: «النکاح سنتی، فمن لم یعمل بسنتی فلیس منی» «ازدواج سنت من است هر که به سنت من رفتار نکند از من نیست.¬¬» باز ایشان فرموده¬اند: "النکاح سنتی فمن احب فطرتی فلیستن بسنتی"، "ازدواج سنت من است هر که آیین مرا دوست دارد، باید به سنت من عمل کند."
در فرهنگ دینی و اجتماعی ما تأکید اساسی اولاً بر ضرورت و لزوم ازدواج پسران و دختران جوان است و ثانیاً ارتباط نزدیک با جنس مخالف فقط در صورت ازدواج مجاز شمرده می‌شود.

دین مقدس اسلام بیشترین سفارش را در مورد ازدواج به عمل آورده. به گونه‌ای که تکمیل دین را منوط به ازدواج نموده است. رسول اکرم(ص) فرمودند: هر کس ازدواج کند نصف دینش را حفظ کرده است. پس باید که در نیمة دیگر شرط تقوا رعایت کند.

فواید ازدواج در یک نگاه کوتاه
فواید ازدواج را می‌توان بصورت بسیار مختصر بدین فهرست بیان کرد:
1 - ازدواج باعث می‌شود نیاز به عشق و محبت و احترام و امنیت در زوجین ارضاء شود.
2- با ازدواج می‌توان به امنیت مالی بیشتری رسید.
3-ازدواج سلامت جسمانی فرد را افزایش می‌دهد. در این زمینه آمارها نشان می‌دهد که افسردگی، اعتیاد، سرطان، سکته و خودکشی در افراد مجرد بیشتر است.
4- ازدواج موجب افزایش ارتباطات اجتماعی می‌شود، زیرا افراد متأهل راحت‌تر در تفریحات و مجامع خانوادگی و دوستانه حضور می‌یابند.
5- ازدواج باعث می‌شود که فرد از یک سری حقوق قانونی و اجتماعی که به علت تجرد محروم مانده است برخوردار گردد.
6- ازدواج باعث می‌شود که نیازهای فیزیولوژیک به ویژه جنسی در کانال صحیح خود تأمین شود.

و اما وضعیت کنونی ازدواج درکشور
طبق آخرین سرشماری ایران در سال 95، بیش از 13 میلیون 800 هزار دختر و پسر 15 تا 39 ساله در ایران وجود دارند که آماده‌ی ازدواج می‌باشند ولی هنوز مجرد هستند و نمی‌توانند ازدواج کنند.

امّا وضعیت تعداد ازدواج در کشور، آن طور که باید مناسب نیست و طی سالیان اخیر روندی کاهشی داشته است. همچنین تعداد ازدواج‌های صورت گرفته با تعداد افرادی که آماده ازدواج هستند تناسب ندارد.

تعداد ازدواج در کشور، روندی کاهشی دارد
طبق آمار منتشر شده توسط دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال کشور، تعداد ازدواج در ایران از سال 92 تا 98 به شرح ذیل است:

در چند سال اخیر روند تعداد ازدواج در ایران کاهشی بوده و نرخ رشد تعداد ازدواج در این چند سال منفی است.

در سال 1398، تعداد 530225 مورد ازدواج در کشور رخ داده است که این میزان نسبت به تعداد ازدواج سال 97، با 9.6% کاهش مواجه بوده است. از سال 92 تا 98 طی یک بازه 7 ساله، تعداد ازدواج‌ها در کشور 33% کاهش داشته است.

علی‏‌رغم افزایش جمعیت کشور در چند سال اخیر و به تبع آن افزایش افرادی که شرایط و توانایی ازدواج را دارند، به جای آنکه کشور در تعداد ازدواج یک شیب صعودی را تجربه کند، متأسفانه تعداد ازدواج‌ها در کشور به صورت قابل تأملی کاهش پیدا کرده‌ است.

تعداد افراد مجرد و آماده‌ی ازدواج قابل تأمل است
ایران در سال 1395( 2016 و اوایل 2017) حدود 80 میلیون نفر جمعیت داشته است و آخرین سرشماری کشور نیز در همین سال بوده است. طبق سرشماری سال 95 وضعیت زناشویی مردان و زنان، جمعیت مردانی که هنوز ازدواج نکرده‌‏اند بیش از 11 میلیون و 500 هزار نفر می‌باشد. با احتساب آن دو گروه دیگر، یعنی افرادی که همسرشان فوت کرده است و افرادی که طلاق گرفته‌اند، آمار مردان مجرد بیش از 12 میلیون و 285 هزار نفر محاسبه می‌شود.
جمعیت افرادی که مجرد هستند از سه گروه تشکیل شده است: گروه اول افرادی‌ می‌باشند که حتی یک بار هم ازدواج نکرده‌اند، گروه دوم کسانی هستند که همسر آنها فوت کرده است و گروه سوم اشخاصی می‌باشند که طلاق گرفته‌اند.

براساس آمار موجود، بیش از 8 میلیون و 600 هزار نفر از زنان ایران هرگز ازدواج نکرده‌‏اند و با احتساب تعداد زنان بیوه و مطلقه، آمار زنان مجرد بیش از 11 میلیون 700 هزار نفر محاسبه می‏‌شود.
در این میان بیش از 8 میلیون و 400 هزار نفر از جمعیت مردانِ هرگز ازدواج نکرده‌ در سنین 15 تا 39 سال قرار دارند. به عبارت دیگر چیزی حدود 73% از جمعیت کلّ مجردهای مرد در این بازه‌ی سنّی قرار دارند. همچنین بیش از 5 میلیون و 400 هزار نفر از جمعیت زنان هرگز ازدواج نکرده نیز در سنین 15 تا 39 سال قرار دارند. یعنی بیش از 63% از جمعیت کل زنان مجرد در این بازه سنّی قرار دارند.
بنابراین طبق آخرین سرشماری ایران در سال 95، بیش از 13 میلیون 800 هزار دختر و پسر 15 تا 39 ساله در ایران وجود دارند که آماده‌ی ازدواج می‌باشند ولی هنوز مجرد هستند و نمی‌توانند ازدواج کنند. با توجه به افزایش جمعیّت آماده ازدواجِ کنونی ایران نسبت به سال 95 و از طرفی بیشتر شدن موانع ازدواج، به احتمال فراوان جمعیت مجردها فزونی یافته است.

کاهش چشمگیر تعداد ازدواج‌ها و افزایش بی حد و حصر تعداد مجردها لطمات سختی در حوزه‏ی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به کشور وارد کرده است که برای حل این چالش بزرگ باید در تمامی حوزه‏‌ها اقدامی متناسب با حلِ صحیح موضوع صورت گیرد.

همه برای حل این معضل باید دست بدست هم دهیم
اولویت آن است که در دو حوزه‌ی اجرای قانون در زمینه‌ی ازدواج و نگرش خانواده‌ها و جوان‌ها نسبت به مقوله ازدواج اقدامی عاجل صورت گیرد.

سخت گرفتن ازدواج توسط خانواده‌ها در تمامی مراحل آن یکی از اصلی‌ترین موانع متأهل شدن مجردها است و تا وقتی چنین نگاهی در این مسئله حاکم باشد و اصلاح نگردد، تعداد ازدواج‌ها افزایش نمی‌یابد.
در حال حاضر و در حوزه‌ی اجرای قانون نیز باید به یک قانون مهم اشاره کرد. مجلس شورای اسلامی در سال 1384 قانونی تحت عنوان قانون " تسهیل ازدواج جوانان" تصویب کرد. قانونی که می‏تواند بسیاری از مشکلات ازدواج را از سر راه مجردها بردارد. تقریباً 15 سال از زمان تصویب این قانون سرنوشت‏ساز می‏گذرد، بدون آنکه کوچک‌ترین اقدامی در جهت اجرای آن صورت گرفته باشد!.

نه دولت‏‌های مختلف برای اجرای این قانون بسیار مهم و تعیین کننده اقدامی صورت داده‏‌اند نه مجلس‌ به صورت جدی در این ماجرا ورود کرده‌است و نه حتی مردم در این چند سال از وجود چنین قانونی مطلع بوده‌‏اند که برای اجرای آن از مجلس و دولت مطالبه کنند.

با توجه به انفعال دوره‏‌های مختلف مجلس‏ در حوزه نظارت و پیگیری اجرای این قانون از دولت‌ها، انتظار می‌رود یکی از مطالبات جدی مردم و رسانه‌ها از مجلس یازدهم پیگیری اجرای قانون تسهیل ازدواج جوانان باشد. اتفاقی که باعث برطرف شدن مشکلات بر سر راه ازدواج جوانان می‌شود.

انتهای پیام/

ایران بسوی پیری و فرسودگی می‌دود/ سیاست‌ها به‌رغم سخنرانی‌ها ازدواج‌گریزند!