هر دم از این باغ بری می‌رسد

یکی از دخانیاتی که این روزها موج استفاده از آن بین جوان‌ها زیادشده، انواع سیگار الکترونیک یا همان «ویپ»ها هستند که ادعاهایی درباره بی‌ضرر بودن آن‌ها مطرح می‌شود. اما سیگارهای الکترونیک ‏چطور کارمی‌کنند؟ آن‌ها مصرف نیکوتین را به وسیله بخارکردن مایع الکترونیکی توسط المنت حرارتی شبیه‌سازی می‌کنند و به فرد اجازه‌می‌دهند تا نیکوتین را به جای دود به شکل بخار خارج‌کند. در واقع به مصرف‌کننده این حس را می‌دهد که سیگار می‌کشد بی‌آن‌که واقعا لب به سیگار سنتی زده‌باشد. در چند سال گذشته همین موضوع و این فرضیه ثابت‌نشده که مصرف سیگار الکترونیکی به ترک سیگار کمک‌می‌کند به استفاده از این وسیله دامن‌زد و باعث‌شد خیلی‌ها بخواهند از سر کنجکاوی هم که شده ویپ را امتحان‌کنند. طوری که حالا بخش زیادی از مردم دنیا سیگار الکترونیکی را می‌شناسند و استفاده از آن در بین جوانان به یک معضل اساسی تبدیل‌شده‌است. تا حدودی عجیب و کمی ترسناک است اگر بدانید که در هر گروه‌ پنج نفره‌ از دانش‌آموزان دبیرستانی در سال ۲۰۲۰ در آمریکا حداقل یک نفر از سیگار الکترونیکی استفاده می‌کند، در حالی که قبلا به هیچ وجه سیگاری نبوده است. اما راهکار و تدابیر کشورهای مختلف برای این موضوع چیست و سیگار الکترونیک چه ضررهایی دارد؟ .

 انگلیس

طی ماه‌های گذشته در انگلیس درخواست‌ها برای ممنوعیت سیگارهای الکترونیکی بی‌شمار بوده است. جدیدترین فشار از سوی دولت ولز بوده است که از لندن خواسته تا اقدامی در این باره انجام دهد. پیشتر اسکاتلند هم فشار مشابهی را به دولت انگلیس آورده است. نخست‌وزیر اسکاتلند، سیگار‌های الکترونیکی یک‌بار مصرف را «تهدیدی برای سلامت عمومی و محیط زیست» خوانده و گفته است: «بنا بر اعلام سازمان جهانی بهداشت شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد جوانانی که هرگز سیگار نکشیده‌اند اما از سیگارهای الکترونیکی استفاده می‌کنند، دو برابر بیشتر احتمال دارد که در سنین بالاتر شروع به کشیدن سیگار کنند.»

کشورهای عضو اتحادیه اروپا

در ایرلند دولت این کشور به دنبال کسب نظر مردم قبل از اقدام برای یک ممنوعیت احتمالی است. در حالی که بسیاری از انجمن‌های بهداشتی و محیط زیستی دولتی از دوبلین می‌خواهند که به انجام این کار اقدام کند.آلمان هم  قصد دارد علیه سیگارهای الکترونیکی یک‌بار مصرف اقدام‌کند. برخی از اکولوژیست‌ها، از جمله «استفی لمکه» وزیر محیط‌زیست، پا را فراتر گذاشته و خواسته است که این ممنوعیت در سطح اتحادیه اروپا اعمال شود. او معتقد است سیگارهای الکترونیکی یک بار مصرف محیط را پر از زباله می‌کنند و به عاملی برای بروز حریق در تاسیسات زباله‌سوزی تبدیل می‌شوند. حتی فرانسه نیز به تازگی از وضع ممنوعیت علیه سیگارهای الکترونیک خبر داده، در حالی که بلژیک منتظر چراغ سبز اتحادیه اروپا برای منع مصرف آن هاست.

استرالیا و نیوزیلند

نیوزیلند که به دلیل دستورالعمل‌های سخت گیرانه ضد دخانیات شهرت دارد، از ماه اوت امسال ممنوعیت باز کردن مغازه‌های فروش این سیگارها در مجاورت مدارس را اعمال کرده است. این کار نیوزیلندی‌ها یک ماه بعد از اقدامات مشابهی در استرالیا بود.

ترکیه

رجب طیب اردوغان یکی از مخالفان سرسخت استعمال دخانیات در ترکیه است. او گفته هرگز اجازه نخواهد داد در کشور سیگار الکترونیکی تولیدشود و به هم‌وطنانش پیشنهادکرده «بهتر است ترک‌ها به جای استعمال سیگار، چای بنوشند.» رئیس جمهوری ترکیه با بیان این‌که چند شرکت بزرگ از وی خواسته بودند تا برای تولید سیگار الکترونیکی در کشورش سرمایه‌گذاری کنند گفت: «به آن ها گفتم نه! بروید یک جای دیگر سرمایه‌گذاری کنید.» با این‌که استعمال سیگار الکترونیکی در ترکیه ممنوع نیست، اما تولید و تبلیغ آن غیرقانونی شمرده‌می‌شود.

ایران

به گفته دکتر غلامرضا حیدری رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی سیگار الکترونیکی به عنوان یک کالای آسیب‌رسان معرفی‌ شده‌است. عرضه آن یک نوع قاچاق محسوب می‌شود و توزیع و فروش آن ممنوع است. اکنون ممنوعیت واردات، تولید و توزیع آن به سازمان‌های مرتبط اعلام شده‌است.

 آمار و ارقام چه می‌گویند؟

از آن‌جایی که ویپ‌ها ظاهر خوشایندی دارند و از طرفی هنوز عوارض بلندمدت آن‌ها اعلام نشده برخی به استفاده از این محصولات خوش‌بین هستند؛ درحالی‌که خیلی‌ها معتقدند بیشتر از آن‌که افراد برای ترک سیگار سراغ این محصولات بیایند، افرادی که اهل دخانیات نبوده اند جذب ویپ‌ها می‌شوند و این محصولات می‌توانند دروازه ورود جوانان به محصولات دخانی و... باشند.‌ گزارش‌ها نشان می‌دهد که ۱۴ درصد از نوجوانان انگلیسی بین ۱۴ تا ۱۷ سال بیش از یک بار در هفته از   سیگارهای الکترونیکی استفاده می‌کنند. این در حالی است که یک نظرسنجی در فرانسه نشان می‌دهد بیشتر از یک نوجوان از هر ۱۰ نوجوان، سیگار الکترونیک را امتحان کرده‌اند و این عدد در حال افزایش است. همچنین این نظرسنجی نشان می‌دهد که ۱۷ درصد از نوجوانان فرانسوی ابتدا از سیگارهای الکترونیک یک‌بار مصرف شروع کرده و سپس به محصولات دیگر دخانیات روی آورده‌اند. طعم شیرین سیگارهای الکترونیکی یک‌بار مصرف، جزو وسوسه‌کننده‌ترین استدلال‌های بازاریابی برای ترغیب مصرف‌کنندگان جوان به شمار می‌رود. به گفته سازمان‌ نظارت بر صنعت دخانیات فرانسه، ترکیب میوه‌ای، طعم‌های مختلف، بسته‌های رنگی و سرگرم‌کننده و تبلیغات توسط اینفلوئنسرهای شبکه‌های اجتماعی مهم‌ترین عوامل برای جذب نسل جدیدی از افراد به این نوع از دخانیات هستند. این در شرایطی است که با افزایش شمار تحقیقات انجام شده، مشخص شده است که سیگارهای یک‌بار مصرف مانند سیگارهای الکترونیکی بسیار اعتیادآور هستند. هرکدام از این سیگارهای یک بار مصرف حدود ۶۰۰ پک به مصرف‌کننده اجازه کشیدن می‌دهند که معادل تقریبا ۴۰ نخ سیگار است.

ضررهای عجیب و غریب سیگار الکترونیکی

سیگار الکترونیک اولین بار سال 2013 و توسط کشور چین به دنیا معرفی‌شد. طولی نکشید که در نقاط مختلف دنیا شناخته‌شد و حالا میلیون‌ها مصرف‌کننده در سراسرجهان دارد. با این که یکی از استدلال‌های تولید و مصرف‌ این نوع سیگار این است که ویپ تمایل به ترک سیگار را زیاد می‌کند اما این موضوع هنوز در هیچ منبع معتبری تایید نشده‌است. همچنین سیگار الکترونیکی می‌تواند نسل جدید را به نیکوتین معتاد کند. عجیب و ترسناک این که مصرف سیگار الکترونیکی در بین جوانانی که بسیاری از آن ها سیگاری نبودند در سال‌های اخیر به شدت افزایش یافته ‌است. از آن‌جا که سیگارهای الکترونیکی حاوی نیکوتین هستند، گاهی در سطوحی نزدیک یا بیشتر از میزان موجود در سیگارهای معمولی نیکوتین به بدن می‌رسانند، به همین علت هم مضرات آن قابل توجه است. همچنین نیکوتین، بخش‌هایی از مغز که مسئول توجه و یادگیری است را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث اختلال در یادگیری هم می‌شود. سیگارهای الکترونیکی همچنین می‌توانند میزان اختلالات خلقی و مشکلات مربوط به کنترل حرکات را بالا ببرند. اختلال در عملکرد سلول‌های ایمنی ریه‌ و  افزایش پوسیدگی دندان از جمله ضررهای دیگر این نوع سیگار است. به عقیده مخالفان سیگارهای الکترونیکی، هنوز پژوهش‌های کافی برای تشخیص زیان احتمالی این محصول صورت نگرفته و تا آن زمان، باید سیگار برقی را یک خطر بهداشتی بالقوه تلقی کرد. آنان همچنین با این نظر که سیگار برقی «واسطه» ترک دخانیات است مخالفت کرده و گفته‌اند که سیگار برقی خودش می‌تواند زمینه‌ساز اعتیاد باشد.

انتهای پیام/