به گزارش
بلاغ؛ ما ایرانیان واژه کاپیتولاسیون را با امتیازات ویژهای که در دهه۴۰ خورشیدی توسط شاه معدوم به ایالات متحده اعطا شد و همین مسئله در کنار عواملی دیگر جرقه انقلاب اسلامی را زد، به یاد میآوریم. کاپیتولاسیون به معنای هرگونه توافقنامهای است که در آن، کشوری به کشور دیگر مجوز میدهد از قوانین قضایی خود برای اتباعش که داخل مرزهای میزبان زندگی میکنند استفاده کند و کشور میزبان حق رسیدگی قضایی به پرونده اتباع خارجی را ندارد. این واژه ریشه در استعمار دارد، به این معنی که استعمارگران قوانین ظالمانه را به کشورهای ضعیف تحت سلطه تحمیل میکردند.
اینگونه قراردادهای از بالا به پایین و تحمیلی هنوز هم هست، نه فقط میان دولتهای غربی و مستعمرات و کشورهای زیردست بلکه در هر دولتی که ابرقدرتهای جهانی توان زورگویی و استثمار آن را داشته باشند. در مورد کاپیتولاسیون آمریکایی علیه کشورهایی همچون ژاپن و کرهجنوبی که اتفاقاً متحد یانکیها هستند و اعتراضات شهروندان این کشورها علیه این روند حتماً شنیدهاید، اما اینکه در دنیای کنونی و در قرن بیست و یکم چنین قراردادی میان ایالات متحده و کشور آلمان در قلب اروپا وجود داشته باشد بسیار جالب توجه به نظر میرسد.
ژرمنهای تحت ستم!
در این راستا در حالی روز گذشته پلیس آلمان از بازداشت دو مظنون آمریکایی از چهار مظنونِ قتل یک جوان آلمانی خبر داده که طبق توافق امضا شده میان برلین و واشنگتن، قاتلان برای رسیدگی قضایی به آمریکا فرستاده شده و دادگاههای آلمانی صلاحیت رسیدگی به این مسئله را نخواهند داشت! نیمهشب یکشنبه گزارشها حاکی از درگیری در شهر «ویتلیش» ایالت راینلاند-فالتز بود و پلیس در این باره به نقل از شاهدان گفت: «در این درگیری یک جوان ۲۸ساله با ضربات چاقو کشته شد و چهار نفر دیگر که دو مرد و دو زن بودند، از محل جنایت دور شدند». به گزارش العربیه، مقامهای تروز (غرب آلمان) در بیانیهای مطبوعاتی اعلام کردند این کار را دو سرباز آمریکایی انجام دادهاند، آنها پس از به قتل رساندن یک جوان ۲۸ساله، دستگیر شدند.
اما نکته جالب ماجرا ناتوانی برلین در رسیدگی به جرم سربازان آمریکایی در خاک خود است. گزارش شده دو مظنون که پلیس آلمان آنها را بازداشت کرده به مقامهای آمریکا تحویل داده شدهاند، چراکه مطابق اساسنامه ناتو، برلین حق محاکمه آنها را ندارد. دادستانی آلمان در توضیح این رخداد اعلام کرده از آنجا که دو متهم به قتل، عضو ارتش آمریکا هستند، بر اساس قوانین ناتو باید به واحد آمریکایی برای تحقیقات و پیگردهای قانونی تحویل داده شوند. آمریکا از زمان جنگ جهانی دوم در آلمان نیروی نظامی مستقر و این کشور را اشغال نظامی کرده است. با وجود این، تعداد نظامیان آمریکایی در آلمان از زمان فروپاشی دیوار برلین کاهش یافت و از ۲۰۰هزار نفر در سال ۱۹۹۰ به حدود ۳۴هزار و ۵۰۰نظامی در حال حاضر رسیده است.
دو گاو شیرده شرق
جالب است بدانید آمریکا با کشورهایی مانند ژاپن و کرهجنوبی که به باور ما جزو کشورهای پیشرفته جهانی هستند هم قراردادهای استثماری اینگونه بسته است. آنها با آمریکا «قرارداد وضعیت نیروها» (سوفا) را بستهاند که میتواند مصداقی از کاپیتولاسیون باشد. «سوفا» توافقنامه ارتش آمریکا با دولتهای کشورهایی است که پایگاههای نظامی آمریکا در آنجا مستقر هستند و حقوق قضایی نیروهای نظامی آمریکا در آن گنجانده شده است. برای نمونه، در ژاپن این قرارداد در زمینه حقوحقوق نیروهای نظامی آمریکاست که در پایگاههای نظامی آمریکا در ژاپن مستقر هستند. براساس این قرارداد، زمانی که یکی از نیروهای نظامی یا غیرنظامی آمریکا هنگام انجام وظیفه مرتکب تخلف یا جرمی شود، فقط ارتش آمریکا میتواند علیه وی اعلام جرم کند. اما رویدادی موجب شد بازنگری در این قرارداد صورت گیرد. هنگامی که یکی از نیروهای آمریکایی مستقر در ژاپن هنگام رانندگی کنترل خود را از دست داد و یک راننده ژاپنی را در بزرگراهی در اوکیناوا کشت، موجب افزایش فشارها برای بازنگری در قرارداد «سوفا» شد.
به دنبال این مورد، در ۲۴نوامبر ۲۰۱۱، ژاپن و آمریکا در مورد بازنگری قرارداد «سوفا» به توافقاتی کوتاه دست یافتند. هرچند با این بازنگری تلاش شد از دایره مصونیت قضایی نیروهای آمریکایی در ژاپن کاسته شود، اما این بازنگری شامل جرایم نیروهای نظامی آمریکا که مشغول انجام مأموریت هستند، نمیشود. روزنامه «ژاپنتایمز» این توافقات جدید را به معنای کاهش مخالفت با برچیده شدن پایگاه هوایی آمریکا در «فوتنما» در ایالت اوکیناوا ندانسته و در اینباره مینویسد: دولت ژاپن باید به تلاشهایش برای بازنگری کامل قرارداد «سوفا» ادامه دهد تا همه نیروهای نظامی و غیرنظامی آمریکایی که مرتکب جرم یا قانونشکنی میشوند توسط سازمان قضایی ژاپن مورد بازرسی و پیگرد قرار گیرند. هم اکنون و در قرن ۲۱ پس از ۷۵سال هنوز ژاپن در اشغال رسمی ۲۳پایگاه و ۵۰هزار سرباز و پرسنل آمریکایی قرار دارد و قانون کاپیتولاسیون در این کشور اجرا میشود!
تاوان وابستگی
کره جنوبی نیز همچون ژاپن نمونه دیگری از کاپیتولاسیون در جهان امروز است. «سوفا» در این کشور نیز موجب شده نظامیان آمریکایی جرئت اهانت و آزار به مردم کره را بیابند. ارتش آمریکا دارای پایگاههای نظامی زیادی در کرهجنوبی و ۲۸هزار و۵۰۰ نیروی نظامی در خاک کره جنوبی است.
در طول سالهای حضور و نفوذ آمریکاییها در کرهجنوبی، آنها مرتکب بیش از ۵۰هزار جرم شدهاند. البته اینها فقط آمار جرایمی است که پلیس کره متوجه آنها شده است. این در حالی است که براساس آمار دیوان قضایی کرهجنوبی فقط به ۳۵۱پرونده از این جرایم رسیدگی شده و فقط در تعدادی از این پروندهها سربازان آمریکایی مجرم شناخته شدهاند که البته طبق قانون سوفا محاکمه و اعمال مجازات این افراد به آمریکا سپرده میشود. در این میان تأسفبارترین جرایم موجود، تجاوز و آزار جنسی زنان و دختران کرهای توسط نظامیان آمریکایی بوده است که هر از چند گاهی اخباری از آن در رسانههای کرهای منتشر میشود. تجاوز چهار سرباز آمریکایی به یک زن کرهای در سال ۱۹۴۶، تجاوز به یک دختر بچه ۱۴ساله در سال ۱۹۵۶، تجاوز به یک مادر و دختر در سال۱۹۶۷ و تجاوز جمعی هشت سرباز به یک زن در سال۱۹۷۱ و آزار و اذیت یک دختر بچه ۶ساله در سال۱۹۹۷ تنها گوشهای از آمار بیشمار جرایم سربازان آمریکایی در کره است. به همین دلیل، مردم کره جنوبی در مناسبتهای مختلف، بهویژه پس از افشای اقدامهای خلاف اخلاق سربازان آمریکایی در این کشور، خروج فوری آنها را از کشورشان خواستار شدهاند. نکته جالب در این میان، سکوت همیشگی مسئولان دولتی کره در مقابل این هتک حرمتها بوده؛ و این است تاوان وابستگی.
روزی که ژاپنیها به ایرانیها حسرت خوردند!
علی علیزاده، فعال رسانهای مقیم لندن چندی پیش در اینستاگرام خود با اشاره به این موضوعات نوشت: درست است تولید ناخالص ملی ژاپن چندین برابر ایران است اما مطمئنم ژاپنیهای بسیاری امروز حسرت ایرانیان را خوردند. ژاپنی که پس از ۷۵سال هنوز در اشغال رسمی ۲۳پایگاه نظامی آمریکا و ۵۰هزار سرباز و پرسنل آمریکایی است. سربازانی که حتی وقتی به زنان ژاپنی تجاوز کردهاند (و این امری عادی در این سالها بوده) در داخل ژاپن محاکمه نشده و به آمریکا بازگردانده شدهاند، یعنی همان قانون تحقیرآمیز کاپیتولاسیون. ژاپنی که نه تنها هنوز جرئت یککلمه نقد جنایات آمریکا در جنگ دوم جهانی یا رفتار توهینآمیز نظامیانش با مردم این کشور را ندارد بلکه مجبور شده بارها از آمریکا معذرت هم بخواهد. مطمئنم ژاپنیهای بسیاری امروز حسرت خوردند. مطمئنم آرزو داشتند رهبر آنها هم جای پادویی و پیامرسانی برای آمریکا، میتوانست صدای استقلال ملتش شود. مطمئنم ژاپنیهای بسیاری امروز آرزو کردند مثل ایرانیها به استقلال و عزت و شجاعت برسند.
پانوشت: این سالها زیباکلامها، این واعظان بیدانش مذهب غربپرستی مدام با مقایسه ایران با ژاپن، ما را تحقیر کردهاند. اما آنها هرگز به ما نگفتهاند ژاپن در اشغال نظامی آمریکاست.
مهدی خالدی