وقف بیشک زیباترین تجلیگاه نوعدوستی و انسانیت است و از جمله اثرات وقف مبارزه استمرار حیات و مصداق بارز باقیاتصالحات و نوعدوستی،حلال مشکلات، نشانه ایمان و معاد و انفاق بیمنت است.
۰
به گزارش بلاغ، وقف، یکی از عمدهترین فاکتورهای انهدام تراکم ثروت در جامعه و ایجاد بستری مناسب برای رشد ارزشهای معنوی و الهی، در شکل توزیع عادلانهٔ ثروت، محسوب میشود که با درک از همین نکته، یعنی تأثیرگذاری وقف در توسعهٔ اقتصادی، فکری، فرهنگی و معنوی است که اسلام دین مقدس توحیدی، بر گسترش فرهنگ وقف بیش از هر چیز دیگر تأکید کرده است.
شهرستان بابل نیز جزو یکی از محدود شهرهایی است که با این کلمه عجین شده است و نمونه گواه این کلمه را میتوان به موقوفات مرحوم نوشیروانی نسبت داد، تکثر وقف در این شهرستان نتیجه تعدد حوزههای علمیه و علمای بزرگ در این شهرستان بوده است.
امامجمعه شهرستان بابل در گفتگو باخبرنگار بلاغ با اشاره به قدمت طولانی حوزههای علمیه در این شهرستان اظهار داشت: شهرستان بابل درگذشته نهچندان دور به علت دارابودن ۳۰ حوزه علمیه و همچنین وجود علمای بزرگی همچون ملا نصیر، محمدحسن قاسمی و خاندان علامه حائری که چهارصد سال مرکزیت علمی را در این شهرستان برعهده داشتهاند از جمله شهرهای کشور بوده است که در ترویج این فرهنگ حسنه تلاشهای فراوانی نموده است.
حجتالاسلام حسن روحانی ادامه داد: این شهرستان نیز با دارابودن نظام اقتصادی قوی و تجار و بازرگانان دارای پشتوانه قوی برای وقف در کشور بوده است که باعث شده است که این شهرستان بهعنوان شهرستانی نمونه و کمنظیر در حوزه وقف در کشور مطرح شود.
وی بیان داشت: بسیاری از نقاط شهرستان بابل با این نگاه نیکاندیشانه و خیرخواهانه گذشتگان توانسته است مسیر ترقی و رشد را طی کند و چهبسا اگر این بستر حمایتی ایجاد نمیشد بسیاری از پروژهها در این شهرستان به سرانجام نمیرسید .
وقف، سابقه طولانی در فرهنگ ملل و تمدنهای تاریخ بشری دارد و حتی تاریخچهٔ وقف بهپیش از ظهور اسلام باز میگردد. شواهد و قرائن نشان میدهد که این عنوان پیش از اسلام بین پیروان و همه ادیان در غرب و شرق متداول بوده و ادارهٔ معبدها، صومعهها و آتشکدهها، زندگی اسقفها، موبدان و کاهنان از منافع و درآمدهای موقوفات بوده است.
دکتر الکبیسی میگوید: حبس پیش از اسلام نیز معروف بوده گرچه به نام حبس یا وقف نامیده نمیشده است.
همچنین باید بدانیم که در مصر قدیم، فراعنه، املاک و زمینهایی را به راهبان اختصاص میدادند و در تمدن یونان باستان، آثار و نشانههایی از وقف در کتابخانهها و مراکز آموزشی وجود دارد. در سالهای قبل از ظهور اسلام نیز مصادیق وقف و فعالیتهای خیریه در سیره پیامبران الهی مشاهده میشود.
رئیس اداره اوقاف و امور خیریه بابل در گفتگو باخبرنگار بلاغ با اشاره به فرهنگسازی امر وقف در جامعه اظهار داشت: یکی از راههای استمرار نیکوکاری و کمک به همنوع سنت حسنه "وقف" است که همگان باید به این امر اهتمام ورزند.
وی ادامه داد: تقریباً ۹۰درصد این شهرستان با نگاه خیرخواهانه خیرین وقف بوده است که در حال حاضر ۲۳۰۰ وقفنامه انتفاعی و منفعتی وجود دارد که از این میان ۳۷۰ وقفنامه آن درآمد دارد که در راه نیت واقف خرج میگردد.
وی تصریح کرد: تعداد رقبات موقوفات این شهرستان در حال حاضر ۵۴ هزار رقبه بوده است که ۳۲ هزار رقبه آن متصرفی و ۲۲ هزار رقبه آن غیر متصرفی بوده است .
وی با بیان اینکه این شهرستان با اختلاف بسیار زیاد رتبه نخست را در این استان دارا است بیان داشت: درست است موقوفات این شهر بهتنهایی با موقوفات چهار استان کشور برابری میکند؛ اما این بدان معنا نیست که درآمد موقوفات این شهر با درآمد موقوفات چهار استان کشور، برابر باشد چرا که بسیاری از موقوفات این شهر فاقد درآمد بوده و تمامی درآمدها نیز در راستای نیات واقفین محترم، هزینه و اسناد آن نیز موجود است.
وی افزود: از میان موقوفات این شهر دهها وقفنامه مربوط به علمای این شهر وجود دارد که مشهورترین آنها ملامحمد شریعتمدار حمزه، ملا یعقوب شریعتمدار حمزه، شیخ کبیر، شیخ عبدالحسین ابو فاضلی، سیف الاسلام و هم چنین دهها وقفنامه به تجار این شهر همچون میرزا بابا قزوینی، آقا کوچک اصفهانی، حاجمحمد اسماعیل بارفروشی، ملا آقاجان تاجر نقیب طلایی و میرزا هدایت الله اوصیاء اختصاص دارد.
برزگر رئیس اداره اوقاف و امور خیریه بابل با بیان اینکه قدیمیترین وقف ماندگار موجود شهرستان بابل، موقوفه کاظم بیک است افزود: قدیمیترین وقفنامه این شهرستان مربوط به روستای مشهدسر این شهرستان بوده که وقفنامه آن از بین رفته و سال گذشته با احیای این موقوفات این سازمان توانسته است آثاری از آن را بیابد و احیا کند. اما واقف آن مشخص نیست
برزگر با اشاره به اینکه متأسفانه در دوران پهلوی بسیاری از موقوفات شهرستان از ید وقف خارج شده برای آن سند مالکیت صادرشده است اذعان داشت: باید برای حفظ این میراث ماندگار و جلوگیری از چنین تحریفهایی بسیاری از موقوفات قدیمی را باید احیا کرد تا ماندگار شود و همچنین برایآنکه مال موقوف از نقلوانتقال و تلف مصون بماند باید از شمار دارایی مالک خارج گردد؛ یعنی حبس شود. این حبس باید همیشگی باشد تا گذشت زمان نتواند آنچه را واقف ساخته است درهم بریزد.
احمد توکلی از جمله مستأجران صنفی اوقاف شهرستان بابل است که در گفتگو باخبرنگار بلاغ اظهار داشت: وقف میتواند راهگشای حل مسائل و مشکلات و نیازهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و مذهبی جامعه باشد و از تراکم سرمایه در دست سرمایهداران جلوگیری کند.
وی ادامه داد: احسان و نیکوکاری که مبتنی بر کمک به دیگران است، از برترین فضائل و صفات نیکوی انسانی است که دین اسلام نیز بدان دستور داده است: «إنَّ اللهَ یأمرُ بالعدلِ و الإحسانِ.» همچنین مصلحان در هر جا و هر زمان منادی آن بوده و خیران نیز در طول تاریخ در انجام آن کوشا بودهاند.
توکلی ادامه داد: در این میان، اسلام در ساماندهی به نیکوکاری پیشتاز بوده است. این ساماندهی سبب شد، پدیده نیکوکاری بهصورت ساختاری کامل و منحصربهفرد درآید و حالتی بینابین فردی و سازمانی، تکلیف و کار داوطلبانه بیابد و به شیوهها و سازوکارهای متنوعی مانند: وقف، زکات و کمکهای داوطلبانهٔ دیگر تحقق یابد.
در این میان، یکی از کارهای نیکو و شایستهای که همچون صدقه جاریه باقی میماند و اثرات و برکات وقف است که نصیب افراد جامعه میشود، سنت حسنه «وقف» است.
یکی از خیرین شهرستان بابل که خواست از نامش در این گزارش پرهیز شود در گفتگو باخبرنگار ما اظهار داشت: وقف نمادی از روح خیرخواهی، تعاون، هم زیستی و عطوفت انسانی و برخاسته از ایدهی والا و ایمان است که خیر برای ماندگاری نامش انجام میدهد.
وی ادامه داد: در حال حاضر باتوجهبه گسترش علم و تکنولوژی چه خوب است که در وقفهای جدید تأکید بیشتر بر امر توسعه علمی و تحقیقاتی از طریق وقف و بنیادهای وقفی بهمنظور رسیدن به توسعهای پایدار صورت گیرد و نیات خیرین را سازمان وقف به این سمتوسو سوق دهند.
در پایان لازم است که بدانیم که ازجمله اثرات وقف مبارزه با حرص و تکاثر و وسیله محبوبیت و استمرار حیات و مصداق بارز باقیاتصالحات و نوعدوستی و حلال مشکلات و نشانه ایمان و معاد و انفاق بیمنتی است که انسان به آن امر شده است.
در حال حاضر از مشکلات بزرگ اجتماعی که همواره انسان در طول تاریخ بدان گرفتار بوده و هم اکنون نیز با تمام پیشرفتهای صنعتی و مادی که نصیب او شده نیز با آن دستبهگریبان است «مشکل فاصله طبقاتی» است؛ فقر و بیچارگی و تهیدستی در یک طرف و تراکم ثروت در طرف دیگر از جمله معضلات و مشکلات جامعه امروزی است که باید برای برونرفت از این بحران به این سنت حسنه اسلامی اهمیت بیشتر داد مخصوصاً برای مراکز علمی و فرهنگی از آن استفاده کرد و بهیقین هر دانشمندی که از چنین مراکزی برخیزد و هر خدمتی انجام دهد، بانیان موقوفههای مربوط به آن در این جهان و جهان دیگر از آن بهرهمند خواهند شد.