در این میان کودکان و نوجوانان نیز از سفره سحر و افطار سهم دارند و نباید که در این روزها و شبهای عزیز از توجه به روحیات معنوی آنها چشمپوشی کرد.
رفتار عملی والدین، اقوام و خویشاوندان میتواند در گرایش و باورپذیری کودکان و نوجوانان به معنویت و اقدامات دینی بسیار راهگشا باشد، چرا که اولیا الگوی عملی فرزندان خود هستند.
علی محبوبی، کارشناس دینی و قرآنی در گفتوگو با فارس با اشاره به اینکه راهکارهای عملی تاثیر زیادی در گرایش کودکان و نوجوانان به اعمال عبادی در ماه مبارک رمضان دارد، گفت: تشویق فرزندان به انجام کارهای خوب و نیک در طول سال جزو کارهایی است که پسندیده بوده و مورد قبول واقع میشود ولی حساب ماه مبارک رمضان با سایر ایام سال متفاوت است. برای اینکه فرزندان خود را برای انجام رفتارهایی همراه با معنویت و عبادت عادت دهید، باید به صورت عملی آن رفتارها را تمرین کنید.
وی افزود: برخی خانوادهها ماه مبارک رمضان را با انجام برخی کارهای شاد و معنوی آغاز میکنند و به نوعی میخواهند اهمیت این ماه عزیز را برای اعضای خانواده و فرزندان خود زیبا و معنوی جلوه دهند. در کنار این کار خانوادهها میتوانند از بار معنایی متفاوتی برای صحبت کردن با کودکان و نوجوانان استفاده کنند، یعنی در این ماه مبارک با عبارات و جملات مثبت با اعضای خانواده صحبت کنید.
کودکان و نوجوانان را مجزا به افطاری دعوت کنید
محبوبی با اشاره به اینکه کودکان و نوجوانان علاقه خاصی به مادربزرگ و پدربزرگهای خود دارند، ادامه داد: یکی از راههایی که پدربزرگ و مادربزرگها میتوانند خاطرات خوبی را در ذهن نوههای خود ثبت کنند، این است که نوههای خود را به صورت مجزا به افطاری دعوت کنند بهگونهای که نوههای کودک و نوجوان با کمک و مشارکت همدیگر افطاری درست کرده و سفره افطار پهن کنند، از آن جایی که این کار توسط خود آنها صورت میگیرد خیلی احساس خوشایند و خوبی پیدا میکنند، وقتی آنها را به تنهایی به افطاری دعوت کردید با آنها عکس دسته جمعی بگیرید، برایشان از گذشتهها صحبت کرده و از روزه گرفتنهای خود صحبت کنید.
کارشناس امور دینی و قرآنی اظهار داشت: حتی نوههایی که سن و سال بیشتری به بقیه اعضای خانواده دارند، میتوانند در قرائت قرآن به کوچکترها کمک کنند، وقتی با همدیگر تلاوت قرآن را تمرین میکنند به راحتی میتوانند از خواندن دسته جمعی قرآن کریم لذت ببرند.
روزه کلهگنجشکی خاطره مشترک نسلها
روزه کلهگنجشکی گرفتن جزو خاطرات مشترک بسیاری از افراد است که در ایام کودکی در ماه مبارک رمضان آن را تجربه کردهاند و هر زمان که به یاد آن دوران میافتند خاطره آن روزه گرفتنها را میتوانند برای چندمین بار مرور کنند.
یکی از اقداماتی که میتوان نوجوانان را در این ایام با فیوضات ماه مبارک رمضان آشنا کرد، روزه گرفتن کلهگنجشکی بنا به توان جسمی کودک و نوجوان است.در کنار آن قرائت قرآن نیز میتواند تاثیر بسیار زیادی در این زمینه داشته باشد.
قرائت سورههای کوتاه و صحبت کردن در مورد مفهوم آن و فوائد آداب ادعیه خوانی و مناجات آن هم به زبان کودکی از دیگر اقداماتی است که میتوان به آنها توضیح داد.
از آن جایی که تلاوت قرآن کریم در این ماه ثواب زیادی دارد، میتوان قرائت قرآن را روشی مهم برای انس گرفتن کودکان و نوجوان با قرآن ذکر کرد.
سعی کنید با فرزندانتان ارتباط معنوی بیشتری داشته باشید تا آنها نیز از بودن در کنار پدر و مادر خود لذت برده و حضور در محافل و مهمانی های معنوی را تمرین کنند.
راویان قصههای خوب باشید
توضیح دادن داستان و روایت البته به زبان کودکی یکی دیگر از روش هایی است که محبوبی به آن اشاره کرد و گفت: قصهگویی یکی از بهترین روشهای تربیتی است به گونهای که قرآن کریم برای بیان سرگذشت پیشینیان از قصهگویی استفاده کرده و همیشه داستانسرایی و قصهگویی کارکرد زیادی دارد.توصیه می شود والدین در ایام ماه مبارک رمضان با الهام از آیات و سورههای قرآنی کودکان و نوجوانان را با مفاهیم قرآنی آشنا کنند.
کارشناس قرآنی ادامه داد: معمولا کودکان و نوجوانان دوست دارند با هم سن و سالان خود کارهای گروهی انجام دهند، پس خانوادهها اجازه دهند نوجوانان در کنار همدیگر جلسه قرآنخوانی بدون حضور بزرگترها داشته باشند و در ساعت خاصی در منزل یکی از دوستان جمع شده و کارهایی که میتوانند با هم انجام دهند را تمرین کنند.
وی افزود: ممکن است یکی از فرزندان شما از اینکه در جمع بزرگترها با صدای بلند قرآن بخواند استرس داشته باشد یا خجالت بکشد ولی در کنار دوستان خود چنین حالتی ندارد همچنین میتوانید به نوجوانان پیشنهاد کنید که موقع قرائت قرآن صدای خود را ضبط کنند و بعد از تمام شدن برنامه دوباره به فایل صوتی یا تصویری خود نگاه کرده و اشکالات خود را برطرف کنند.
اولین خاطره روزه گرفتن کودک را ماندگار کنید
معمولا کودکان دوست دارند خاطره اولین روزی که روزه گرفتهاند را به دیگران تعریف کنند، پس چه بهتر است که والدین یا اطرافیان سعی کنند روز خاطرهانگیز و خوبی را در ذهن او ثبت کنند.حتی والدین میتوانند با برگزاری جشن تولد معنوی کودک خود اولین روزه گرفتن او را به خوبی ماندگار کرده و علاقه و انگیزه او را برای گرایش به امور دینی و معنوی افزایش دهند.
نوآوری در سفرهآرایی افطار و تهیه غذای دلخواه و مورد علاقه کودکان در کنار سایر اعضای خانواده یا هم سن و سالان میتواند یک روزه شیرین و دوست داشتنی را در ذهن او به یادگار بگذارد همچنین به خاطر داشته باشید که هنگام افطار بهتر است پذیرایی را از کودکان شروع کنید.
از رفتارهای دوگانه پرهیز کنید
کارشناس قرآنی در ادامه صحبتهای خود توصیههایی نیز به والدین داشت، توصیههایی که هر کدام از ما بهتر است که در رفتار و گفتارمان آنها را رعایت کنیم.
وی توصیه کرد: والدین و بزرگترها سعی کنند در این ایام از رفتارهای دوگانه پرهیز کنند مثلا وقتی به فرزندتان در مورد انجام رفتارهای خوب، مثبت و خداپسندانه تاکید میکنید و از او میخواهید تا برخی رفتارها را انجام ندهند پس مواظب باشید که ابتدا خودتان به انجام آن واقف باشید و از رفتارهایی که کودکتان را از آن منع میکنید خودتان عملگرا باشید.
شاداب و خوش اخلاق باشید
با وجودی که در ایام روزهداری ممکن است کمی کم حوصله باشید ولی این دلیلی نمیشود که نتوانید با فرزندتان صحبت کرده و پاسخگوی سوالات وی باشید، بنابراین سعی کنید همچنان نشاط و شادابی خود را حفظ کنید.
خوش اخلاقی یکی از مهمترین سفارشات دین مبین اسلام است، چقدر خوب و پسندیده است که کودکان و نوجوانان آثار مثبت روزه گرفتن را در رفتار والدین خود دیده و درک کنند، در این ماه پدر و مادرشان نسبت به سایر ایام سال خوش اخلاق و مهربانتر شدهاند.
دعوا کردن و به تندی حرف زدن با کودکان به بهانه اینکه پدر و مادر روزه گرفته و تشنه و گرسنه هستند، باعث میشود آثار معنوی روزه گرفتن بر روی کودکان مخدوش شده و آنها با تضادهای آشکاری مواجه شوند.
محبوبی ادامه داد: در یک جمع خانوادگی که برادران و خواهران ازدواج کرده و کودکان هم سن و سال دارند، بهتر است که به صورت مشترک همزمان با عید سعید فطر یک جشن و ضیافت رمضانی گرفته و با دادن هدیه به کودکانی که برای اولین بار روزه گرفتهاند حتی چند ساعت، بتوانند علاقه، شور و انگیزه فرزندان خود را برای ماه مبارک رمضان آینده افزایش دهند و روزهای خوبی را برای وی رقم بزنند.
وی ادامه داد: همچنین میتوانند در این ضیافت خانوادگی یک کیک تولد برای کودکان تهیه کرده و از اینکه او نیز در این ماه توانسته است به مدت یک روز یا حتی چند ساعت از خوردن و آشامیدن صرفنظر کرده و کارهای خوبی انجام دهد، لذت ببرد.
فراموش نکنیم، ماه مبارک رمضان فرصتی برای آرامش خاطر دل و روح است و چه نیکوست که کودکان و نوجوانان را در این احساس آرامش روحی شریک کنیم تا آنها نیز همزمان با بزرگ شدن جسم خود روح معنوی خود را نیز صیقل داده و از فیوضات معنوی این ماه عزیز بهرهمند شوند و بسیار پسندیده است که والدین بیشتر از گذشته مقدمات گرایش فرزندان به رفتارهای دینی و مذهبی و معنوی را در وجود خودشان فراهم کنند.