امام رئوف، کیمیاگر مهربانی

به گزارش بلاغ، در سال ۱۸۳ ق با شهادت امام موسی کاظم علیه السلام ، امامت امام رضا علیه‌السلام شروع شد. آن حضرت ۳۵ سال بیشتر سن نداشت که زمام امور امامت را به دست گرفت و هدایت و راهنمایی فکری و اعتقادی جامعه اسلامی را عهده‌دار شدند.

امام علی ‌بن موسی‌الرضا (علیه السلام) هشتمین امام شیعیان از سلاله پاک رسول خدا و هشتمین جانشین پیامبر مکرم اسلام می‌باشند. امام علی بن موسی الرضا علیه السلام در یازده ذیقعده ۱۴۸ ق در شهر مدینه به دنیا آمد. پدر بزگوار آن حضرت، امام موسی کاظم علیه‌السلام نام مبارک او را «علی» گذاشت.

امام رضا علیه السلام در سن ۳۵ سالگی عهده‌دار مسئولیت امامت و رهبری شیعیان گردیدند و حیات ایشان مقارن بود با خلافت خلفای عباسی که سختی‌ها و رنج بسیاری را بر امام رواداشتند و سرانجام مأمون عباسی ایشان را در سن ۵۵ سالگی به شهادت رساند.

نام مبارک ایشان علی و کنیه آن حضرت ابوالحسن و مشهورترین لقب ایشان رضا به معنای خشنودی می‌باشد. امام محمد تقی (علیه السلام) امام نهم و فرزند ایشان سبب نامیده شدن آن حضرت به این لقب را اینگونه نقل می‌فرمایند: خداوند او را رضا لقب نهاد زیرا خداوند در آسمان و رسول خدا و ائمه اطهار در زمین از او خشنود بوده‌اند و ایشان را برای امامت پسندیده‌اند و همینطور (به خاطر خلق و خوی نیکوی امام) هم دوستان و نزدیکان و هم دشمنان از ایشان راضی و خشنود بود‌ند." یکی از القاب مشهور حضرت عالم آل محمد است. این لقب نشانگر ظهور علم و دانش ایشان می‌باشد.

پدر بزرگوار ایشان امام موسی کاظم (علیه السلام) پیشوای هفتم شیعیان بودند که در سال ۱۸۳ ﻫ.ق. به دست هارون عباسی به شهادت رسیدند و مادر گرامیشان "نجمه" نام داشت.

امامت امام رضا علیه السلام
در سال ۱۸۳ ق با شهادت امام موسی کاظم علیه السلام ، امامت امام رضا علیه السلام شروع شد. آن حضرت ۳۵ سال بیشتر سن نداشت که زمام امور امامت را به دست گرفت و هدایت و راهنمایی فکری و اعتقادی جامعه اسلامی را عهده‌دار شدند. امام موسی کاظم علیه‌السلام در فرصت‌های مختلف به معرفی امام رضا علیه‌السلام به عنوان امام و وصی بعد از خود می‌پرداخت و از یاران و شاگردان خود بر این امر مهم گواهی می‌گرفت. مدت امامت آن حضرت بیست سال طول کشید که هفده سال آن در مدینه و سه سال آخر آن در خراسان سپری شد.در سال ۱۸۳ ق با شهادت امام موسی کاظم علیه السلام ، امامت امام رضا علیه السلام شروع شد

امام رضا علیه السلام پنج سال آخر امامت خویش را در دوران خلافت مأمون عباسی سپری کرد. مأمون عباسی که پس از قتل برادر خود، امین به عنوان هفتمین خلیفه عباسی بر مسند خلافت نشسته بود، از چند جهت ارکان حکومت خود را در خطر می دید. نخست، از طرف علویان و طرف دارانشان که از حکومت عباسیان دلی پرخون داشتند و در هر فرصتی پرچم مخالفت برمی افراشتند؛ دوم از سوی عباسیان؛ زیرا مأمون برادر خود امین را کشته و سر بریده او را بر نیزه زده بود که این کار موجب رنجش بسیار عباسیان شده بود. گفتنی است عباسیّان امین را خلیفه رسمی و مشروع پس از هارون می دانستند؛ سوم از سوی ایرانیان و خراسانیان که به صورت فطری و باور اعتقادی طرف دار و دوستدار خاندان رسالت بودند.

مأمون عباسی که خلافت خود را از چند طریق مورد تهدید می دید، تصمیم به آوردن امام رضا علیه السلام از مدینه به مَرْو گرفت تا با پیشنهاد خلافت یا ولایت عهدی به امام رضا علیه السلام ، مقداری از فشارها و تهدیدهای احتمالی از سوی علویان و ایرانیان را فرو نشاند و مردم با دیدن حضور امام رضا علیه السلام در دستگاه خلافت مأمون، از شورش و مخالفت منصرف شوند. مأمون در اجرای این تصمیم، چندین نامه و پیام دعوت به امام رضا (ع) فرستاد. امام رضا علیه السلام این دعوت ها را رد می کرد، ولی مأمون با اصرار و پافشاری بسیار، امام علیه السلام را ناگزیر کرد که به سوی خراسان حرکت کند. مأمون گروهی را به فرماندهی «رَجاء بن ابی ضحّاک» مأمور آوردن امام رضا علیه السلام و همراهانشان از راه بصره و اهواز و فارس کرد.

شهادت جانسوز امام رضا(ع)
مأمون که برای حفظ حکومت خود امام رضا علیه السلام را از مدینه به مرو آورده بود و با ترفندهای خود و اطرافیان به اهداف خود نرسیده بود، وقتی که رفتار و قاطعیت آن حضرت را دید، دریافت که گفتار و رفتار آن حضرت در نهایت موجب ضعف و تزلزل حکومت او می شود و از سوی دیگر عباسیّان همواره در مورد ولایت عهدی امام رضا علیه السلام مأمون را تهدید می‌کردند و به او هشدار می‌دادند. در نتیجه وی تصمیم گرفت که آن حضرت را به گونه ای از میان ببرد. ولی کاملاً مراقب بود که این عمل به طور کاملاً محرمانه انجام گیرد تا مسئله جدیدی برای حکومتش پیش نیاید. لذا با مسموم کردن آن حضرت به هدف خود رسید. امام علیه السلام در روز آخر صفر بر اثر زهر مسموم و دعوت حق را لبیک گفت و به اجداد پاکش پیوست.

مردم و دوستداران آن امام وقتی که خبر شهادت حضرت را شنیدند ازدحام کردند و گفتند که مأمون با نیرنگ امام علیه السلام را کشته است. مأمون شخصی را نزد مردم فرستاد و گفت تشییع جنازه به فرصتی دیگر موکول شده است. مأمون از ترس این که آشوبی برپا شود مردم را با این ترفند متفرق کرد و دستور داد جنازه آن حضرت را شبانه غسل دادند و به خاک سپردند.

مکتب امام هشتم(ع) مکتب مسالمت و مودت

نماینده ولی فقیه در مازندران با بیان اینکه مکتب امام هشتم مکتب مسالمت، سلامت و مودت است، گفت: عنایت و نگاه امام رضا(ع) ممکن است از روی رافت باشد نه رضا، اگر رفتاری درست داشته باشیم توجه ایشان از روی رضا خواهد بود که این گواراتر است.

آیت الله محمدباقر محمدی‌لائینی اظهار کرد: مکتب امام هشتم(ع) مکتب مسالمت و سلامت است و تاکید ایشان بر این است که انسان‌ها به یکدیگر اذیت و آزار نرسانند.

وی افزود: امام هشتم (ع) مسلمان را اینطور تعریف کرده است که کسی است که مسلمانان از دست و زبانش در ایمن و سلامتی باشند.

محمدی‌لائینی خاطرنشان کرد: امام رضا (ع) در رابطه با صله رحم ضمن سفارش زیاد، فرمودند صله رحم را به‌جای بیاورید هر چند در حد یک لیوان آب خوردن باشد و اینکه بهترین صله رحم این است که فامیل خود را اذیت نکرده و برایش دردسر ایجاد نکنید، اما متاسفانه شاهد پرونده شکایت فامیل‌ها در دادگاه‌ها هستیم که خلاف خواسته حضرت است و دشمنان ما از زمینه‌های اختلاف برای ایجاد تفرقه استفاده می‌کنند تا وحدت و امنیت ما را از بین ببرند.

نماینده ولی فقیه در مازندران ادامه داد: ببینید اغتشاشات سال گذشته چقدر امنیت و فضای قومی را تحت تاثیر قرار داده است، اینها بهانه دشمنان است، در حالی که باید مشکلات اقوام توسط ریش سفیدان و بزرگان قوم حل شود.

این مسئول با اشاره به خصوصیت دیگر مکتب امام هشتم (ع) بیان کرد: مکتب ایشان مکتب مودت و محبت است، فرمودند که بهترین رفیق انسان عقل و بدترین دشمن، نفس انسان است، اگر همه رفتاری منطقی و عقلانی داشته باشند هیچ مشکلی ایجاد نمی‌شود.

محمدی‌لائینی بیان کرد: تعصب به حق چیز بدی نیست، تعصب دینی نسبت به قرآن‌سوزی خوب است اما اگر این تعصب در خط منطق و عقلانیت نباشد و در مسائل و منافع شخصی و حزبی باشد اصلاً تعصب خوبی نیست، اینکه بگوئیم فلانی کاندیدا است فامیل ما نیست اما شایسته است به او رای بدهیم نه اینکه روی کاندیداهایی که فامیل ماست تعصب داشته باشیم.

وی با بیان اینکه نصف عقل و عقلانیت دوست داشتن مردم است، تاکید کرد: دوست داشتن مردم، در کنار هم بودن، اقداماتی همچون رزمایش مواسات که به فرمان مقام معظم رهبری انجام شد نشانه محبت و دیگران‌دوستی است.

نماینده ولی فقیه در مازندران خاطرنشان کرد: امام هشتم (ع) به نام‌های رئوف و رضا شناخته می‌شوند، رئوف یعنی اینکه با رافت و محبت و دلسوز بوده و تمام وجودش عشق به مردم است، رضا یعنی خشنودی، البته ممکن است گاه امام هشتم (ع) به بنده و جنابعالی نگاه و عنایتی بکند که از روی رافتش باشد نه رضای او، ما می‌خواهیم از ایشان عنایت و توجه ببینیم اما خواسته ما این است که عنایتی که به ما می‌کند از روی رافت نباشد این برای ما گوارا نیست، پس باید کاری کنیم که علاوه بر رافت از رضای امام هشتم بهره‌مند باشیم.

این مسئول عنوان کرد: مثلا تعصب مقدس چادر و حجاب توسط یک خانم مورد رضایت امام رضا (ع) است، حضرت از حلال‌خوری، خیررسانی به دیگران و مسئولی که پشت میز کار وقت گذرانی نمی‌کند و کار یک روز را به چند ماه نمی‌کشاند خوشش می‌آید این مهم است.

محمدی‌لائینی با اشاره به راه پی بردن به نوع نگاه امام هشتم (ع)، اذعان داشت: به خودت نگاه کن اگر رفتار و سبک زندگی خودمان خوشمان می‌آید یعنی امام هشتم (ع) به ما از روی رضا نگاه کرده است اما اگر حرف‌های بی‌معیار می‌زنی، از جریان باطل دفاع می‌کنی، چیزهایی دروغ را در فضای مجازی نشر می‌دهی و غیره مسلما حضرت از تو دعوت می‌کند اما از روی رافت و نه رضا.

امام رضا(ع) کانون رأفت و کرامت

علی حسنی کارشناس مسائل دینی و مذهبی نیز گفت: همه مفاهیمی که در القاب امامان هستند به مهربانی معروف هستند و در همگی به عنوان نورالواحد یکسان است، اما برای هر کدام از امامان یک دوره‌ای فراهم شده است که در آن یک یا چند صفت آنهازمان زمینه بروز پیدا کرده است.

وی با اشاره به زیارت امام رضا (ع) می‌افزاید: همه افرادی که پس از شهادت ایشان به حرم امام مشرف می‌شدند اگرچه هم حاجت روا نمیشد، اما با احساس رضایت و خشنودی باز می‌گشتند.

کارشناس مسائل دینی و مذهبی ادامه می‌دهد: علاقه مندانی که شیفته سخنان و کلام‌های زیبا امام رضا (ع) هستند می‌توانند به کتاب تحف العقول مراجعه کنند.

حسنی با اشاره به روایتی از ساده زیستی و مهربانی امام رضا (ع) بیان می‌کند: در روایات آمده است که امام و جمعی از مردم در حمام حضور داشتند، که مسافری از کوه سرخ نیشابور وارد حمام شد و به امام رضا (ع) فرمود: پشت من را یک کیسه می‌کشی؟ امام فرمود: بله، و بعد رویش را و بعد پشتش را کیسه کشید. پیرمرد مسافر زمانی که تعجب مردم را مشاهده می‌کند می‌گوید: آقا کیست؟ و مردم می‌گویند: ایشان پسر فاطمه زهراست. علی بن موسی الرضا (ع). پیرمرد هنگامی که متوجه شد که این آقا امام رضا (ع) است، می‌خواست برگردد، اما امام فرمود: بشین تا کارم تمام نشود تو را رها نمی‌کنم. می‌دانستم تو از چند فرسخی به عشق دیدن من خواهی آمد به نیشابور، آمدی به این حمام رسیدی گفتی بد است با گرد و غبار چرک بروم پیش حضرت رضا (ع)، اما من خودم پیش تو آمدم.

کارشناس مسائل دینی و مذهبی با اشاره به ویژگی های بارز امام رضا (ع)، تصریح کرد: زهد و ساده زیستی، اخلاق پسندیده و سلوک نیکو، عبادت و تقوای الهی و علم و دانش، ویژگی های بارز ایشان هستند.

وی گفت: به دلیل بزرگی امام هشتم و مهندسی دقیق سیاسی امام رضا(ع)، انسجام و نظام‌مندی مدیریتی خود را مدیون حضرت علی بن موسی الرضا(ع) هستیم.

حسنی خاطرنشان کرد: امام رضا(ع) تمام عمر، به عبادت، بندگی و نشر معارف دین و مبارزه با کژی‌ها و انحراف‌های اعتقادی و سیاسی سپری کرده است. زندگی امام رضا(ع) کتابی نورانی و مملو از اوراق درخشان و انسان‌ساز است.

به گزارش بلاغ، آنچه اهمیت دارد این است که قابلیت و ظرفیت خود را برای بهره‌مندی از معارف رضوی افزایش دهیم و تلاش کنیم درس‌های اخلاقی و سلوک تحسین برانگیز آن بزرگوار را در زندگی فردی و اجتماعی‌مان گسترش دهیم.

انتهای پیام/