حال پنج ماه پس از توافقنامه ژنو، تک تک مسئولین اقتصادی دولت حرفهای گذشته خود را عوض کرده و اظهار میدارند که مشکلات اقتصادی کشور به این زودی ها حل شدنی نیست و آب پاکی را بر دستان مردم میریزند. بطور مثال سه روز پیش جناب آقای نیلی مشاور ارشد اقتصادی رئیس جمهور با گلایه از بالابردن انتظارات مردم برای دوران بعد از لغو تحریم ها از سوی برخی، عنوان نمود: متأسفانه با این فرآیند عملاً با دستان خودمان، بحرانهایی برای کشور درست میکنیم که خطرناک است. در اینجا لازم میدانم که به آقای نیلی و سایر اعضاء تیم اقتصادی دولت عرض کنم که مگر ما دشمن شما بودیم که طی دو سال گذشته حتی به یکی از توصیه های دلسوزانه ما توجه نکردید؟ ما همه تدبیر و امیدی هستیم اما فکر میکنید کدامیک در برابر مردم عزیز رو سفیدتر هستیم؟ پس باید توجه داشته باشیم که توافقنامه هسته ای و برجام قرار نیست برای اقتصاد ایران معجزه گر باشند و هیچکس نباید چنین تصور و تفکری داشته باشد که توافقنامه هسته ای و برجام ظرف یکی دو سال آینده مشکلات کشور را حل و ایران را به بهشت مبدل خواهد کرد. زیرا بخش اعظم مشکلات کشور مربوط به سوء مدیریتها و بی تمایلی برخی از مسئولین جهت فعالیت جانانه و دلسوزانه میباشد.
طبق این گزارش علیپور افزود: چیزی که مردم و فعالان اقتصادی میخواهند بدانند این است که آیا تحریمها در مسیر اجرای برجام لغو یا تعلیق خواهند شد؟ در پاسخ باید عرض کنم از ابتدا و پیش از توافقنامه وین قرار بر این بود درصورتیکه تحریمها در قدم لغو شوند توافق ایران و1+5 نهایی شود. زیرا اگر یادمان باشد مقام معظم رهبری در دیدار کارگزاران نظام که ابتدای ماه مبارک رمضان سالجاری برگزار شد، قاطعانه و خیلی شفاف لغو تمامی تحریمهای اقتصادی، مالی و بانکی در روز امضای توافق را خواستار شدند و تأکید کردند:
« بنده تصریح میکنم، تحریمهای اقتصادی و مالی و بانکی، چه آنهائیکه به شورای امنیّت مربوط میشوند، چه آنچه به کنگرۀ آمریکا ارتباط پیدا میکند و چه آن تحریمهایی که مربوط به دولت آمریکا است، همه باید فوراً در هنگام امضاء موافقتنامه لغو بشود؛ بقیّۀ تحریمها نیز در فواصل زمانی معقول لغو شوند.»
این عین فرمایشات مقام معظم رهبری بود اما واقعیت امر این است که چنین مواردی در متن توافقنامه لحاظ نشده و قرار براین شده است تا ابتدا ایران یک سری اقدامات را از جمله: کاهش سانترفیوژها، نابودی اورانیوم غنی شده، تعین تکلیف تأسیسات فردو و آب سنگین اراک و.... انجام بدهد و سپس چنانچه بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی موارد انجام شده را تأیید بکنند شاید برخی از تحریمها معلق و در آینده ای دور لغو شوند!! لکن طی پنج ماه گذشته چنین اتفاقی نیفتاده و هنوز هیچ تحریم مهمی تعلیق و یا لغو نشده است. ظاهراً متن توافقنامه طوری تنظیم شده است که کشورهای غربی تا هر موقعی که بخواهند موضوع را کش داده و حالا حالاها هیچ تحریمی را از سر راه ما برندارند! از همین رو طبق اطلاعات موثق، بر خلاف ادعای دولت و حتی برعکس گزارش چند روز پیش خبرگزاری بلومبرگ، شخصاً اعلام میکنم که هیچ تحریمی نه تنها تا پایان سالجاری میلادی بلکه تا پایان سالجاری شمسی تعلیق و یا لغو نخواهد شد که متأسفانه دولت حاضر نیست این واقعیت را صادقانه به مردم بگوید.
رئیس شورای سیاستگذاری اقتصاد مقاومتی و بخش خصوصی با اشاره به سرنوشت برجام گفت: ما راجع به لغو شدن یا نشدن تحریمها صحبت کردیم اما این درحالیست که اصل اجرای برجام تا حدود زیادی در هاله ای از ابهام فرو رفته است بطوریکه احتمال اجراء نشدن برجام حداقل از نظر بنده قوت گرفته است!! زیرا باتوجه به مواردی که پیش از این در خصوص شرایط لغو تحریمها گفتم و آن اینکه باید ابتدا ایران یکسری اقدامات را انجام دهد و بعد از تأیید بازرسان آژانس شاید برخی از تحریمها معلق و یا لغو شوند!! لازم به ذکر است که علیرغم قدمهای اجرایی ایران هنوز هیچ تحریمی برداشته نشده است!! درضمن باعنایت به الزامات و شروطی که چند روز پیش مقام معظم رهبری برای دولت قرار دادند و تأکید نمودند که ابتدا تحریمها لغو سپس قدمهای اجرایی برداشته شود و آقای روحانی نیز با ارسال نامه ای به امام خامنه ای اظهار نمودند که دولت براساس شروط و منویات رهبر عزیزمان، برجام را اجراء خواهدنمود درنتیجه دولت آمریکا و حداقل سه کشور اروپایی طرف پرونده هسته ایران، این شرط را قبول ندارند! از طرفی دیگر غالب کاندیداهای جمهوری خواه فعال درعرصه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نیز اعلام کرده اند که برجام را قبول ندارد و درصورت پیروزی، برجام را باطل خواهند نمود که احتمال پیروزی جمهوری خواهان نسبت به دموکراتها بیشتر است. همچنین عدم موضع گیری شفاف و پاسخهای مبهم و یک بام و دو هوای آقای آمانو و چند مورد دیگر، همگی خبر از بن بست های فرا روی برجام میدهند.
رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در خاتمه به نرخ دلار اشاره نمود و گفت: باتوجه باینکه بازار ارز و سکه پس از امضاء توافقنامه هسته ای وین واکنش مثبتی به این توافقنامه نشان نداد و بجای کاهش، سیر صعودی را طی کرد و همین موضوع باعث شده تا جو ناامنی بر بازار حاکم شود، البته بنابه دلایل مختلفی ازجمله: عدم لغو تحریمها علی الخصوص تداوم محدودیت فروش نفت، آزاد نشدن ارزهای بلوکه شده ایران و کاهش بیش از حد قیمت جهانی نفت، نیاز واردکنندگان به ارز و مراجعه آنان در غیاب مرکز مبادلات ارزی به بازار آزاد و همچنین تزریق دلار دولتی با نرخ بالا توسط بانک مرکزی جهت جبران کسری بودجه همه و همه موجب گردید تا نرخ دلار و به تبع آن سایر ارزهای رایج با شتاب چشمگیری رشد کرده و افزایش قابل توجهی پیدا کند.
در کنار موارد مذکور و همچنین سوءمدیریت بانک مرکزی، توأمان افزایش پی در پی نرخ ارزهای مبادلاتی و زمینه سازی جهت افزایش نرخ ارز آزاد و کاهش ارزش پول ملی را بدنبال داشته است بطوریکه آقای سیف بانک مرکزی را در اوج تحریمها با دلار مبادلاتی2500 تومان و دلار آزاد2850 تومان از آقای بهمنی تحویل گرفتند اما امروز همان دلار را با وجود توافقنامه هسته ای و آغاز اجرایی شدن برجام به 3000 تومان (مبادلاتی) و بیش از3620 تومان (آزاد) افزایش داده اند!! در حال حاضر به جای تک نرخ شدن دلار، با سه نرخ روبرو هستیم، دلار2850 تومانی برای محاسبه بودجه، دلار3000 تومانی (مبادلاتی) و دلار3620 تومانی (آزاد). بر این اساس ارزش دلار آزاد از ابتدای این دولت 27 درصد افزایش داشته است.
به باور من اگر با همین وضعیت و آماده شدن جهت اجرای برجام حرکت کنیم قیمت ارز روند آرام صعودی خود را حفظ خواهد کرد و تا قبل از پایان سالجاری شمسی به بیش از3800 تومان افزایش خواهد یافت و چنانچه خللی در مسیر اجرای برجام پیش آید که احتمال آن خیلی زیاد است جهش نرخ دلار به قیمتی بیش از 4000 تومان قطعی است. درخصوص بازار جهانی نفت هم پیشبینی میشود که قیمت هر بشکه نفت تا مرز 30 دلار کاهش یابد و دلیل این نزول قیمت نیز کاهش رشد اقتصادی جهان بخصوص چین و اتحادیه اروپاست./م