از «رسم ابرار» تا رسیدن به مقام «دارالقرار»

به گزارش بلاغ، دین اسلام، دین مهربانی، رأفت، رحمت، رحمان و رحیم است و همواره بر کمک به هم نوع توجه به نیازمندان و دستگیری مستضعفان تأکید می‌کند. «وَ مَثَلُ الَّذينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ تَثْبيتاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ کَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصابَها وابِلٌ فَآتَتْ أُکُلَها ضِعْفَيْنِ فَإِنْ لَمْ يُصِبْها وابِلٌ فَطَلٌّ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصيرٌ» (سوره بقره آیه 265)

«و مثل (انفاقات) کسانی که اموالشان را برای طلب خشنودی خدا و استوارسازی روحشان (در ایمان و عمل) انفاق می کنند، مثل باغی است در جایی مرتفع که باران تندی بدان رسیده پس میوه خود را دو چندان داده باشد، پس اگر باران تندی نرسیده باران نرمی رسیده (و بی گیاه نمانده است) و خداوند به آنچه عمل می کنید بیناست.» و یا خداوند در آیه 8 و 9 انسان می فرماید: « و يُطعِموُنَ الطَّعامَ عَلي حُبِّهِ مِسكيناً و يَتيماً و أسيراً ، إنَّما نُطعِمُكُم لِوَجهِ اللَّهِ لا نريدُ مِنكُم جَزاءً و لاشُكُوراً»
و به [پاس] دوستي [خدا] بينوا و يتيم و اسير را خوراك مي‏دهند. "ما براي خشنودي خدا است كه به شما مي‏خورانيم و پاداش و سپاسي از شما نمي‏خواهيم

گاهی خدا می خواهد با دست تو دست دیگر بندگانش را بگیرد وقتی دستی را به یاری می گیری،
بدان که دست دیگرت در دست خداست. به طوری که پيامبرصلي الله عليه وآله می‌فرماید:
«مَن عالَ يَتيماً حَتّي يَستَغنِيَ أوجَبَ اللَّهُ لَهُ بِذلكَ الجَنَّةَ» هر كس يتيمي را سرپرستي كند تا بي‏نياز شود، خداوند، در برابر، بهشت را بر او واجب مي‏كند. ( بحار الأنوار ، ج ۴۲ ،ص ۲۴۸ )

احسان راهی به سوی کمال و دوری از نقص
احسان، کمک به نیازمندان و انفاق، تنها پاداش اخروی ندارد، بلکه سبب رشد وتکامل وجودی خود انسان و آثار اجتماعی بسیار گسترده‌ای همراه دارد. از منظر قرآن کریم نیز که در سطوح بالا ذکر شد یکی از مهم‌ترین ابزارهای تکاملی بشر را احسان و نیکوکاری می‌داند و موجب می‌شود تا انسان به جایگاهی برسد که شایسته مقام انسانیت، کرامت و شرافت اوست و از آن‌جایی که بشر دوست دارد تا به هر شکلی شده برای خود در جامعه احترام کسب کند و از جایگاه و اعتبار اجتماعی خاص و درخوری برخوردار شود و هم به سبب گرایش طبیعی به کمال و دوری از نقص، احسان را راهی به سوی کمال و دوری از نقص بر می شمارد. یکی دیگر از آثار درونی احسان و کمک به نیازمندان مفید دانستن خود برای دیگران است که به سلامت روان ما کمک می‌کند. زمانی که با رفتارهای حمایت‌گرانه خود مشمول دعای خیر افراد می شویم، در پرشدن گنجینه عشق خود گامی اساسی برداشته‌ایم و زمانی که این گنجینه خالی باشد سبب افسردگی و از دست دادن انگیزه می‌شود.

نکته مهم دیگر اینکه هرچند احسان و نیکوکاری آثار مثبتی را در ما بجای می‌گذارند اما نباید به سلامت شخصیت و وجهه اجتماعی نیازمندان نیز آسیب برسان بلکه باید در جهت تکریم شخصیت آنان و کمک به سلامت عمومی جامعه با پویایی و همدلی افراد باشد.
ازجمله آثار درونی رسم ابرار را، آرامش اخروی، اجابت دعا، امداد خدا، تکفیر از گناه، دوستی و صمیمت، رستگاری، عفت، نجات از عذاب و هدایت نام برد.

احسان و نیکوکاری بستری برای ایجاد رفاه اجتماعی
جامعه نیز برای استقرار و استحکام خود به احسان و نیکوکاری وابسته و نیازمند است و بدون نوع دوستی و کمک به دیگران رنگ بوی انسانیت و اصالت اجتماع کم‌رنگ و یا حتی بی‌رنگ می‌شود. خداوند در آیه ۱۴۸ سوره آل عمران و نیز ۳۰ سوره نحل و ۱۰سوره زمر به این نکته اشاره می‌کند و از مردم می‌خواهد که حتی اگر خواهان سعادت و خوشبختی دنیوی هستند می‌بایست به احسان و نیکوکاری به عنوان عاملی از عوامل خوشبختی فرد و جامعه توجه کنند.

از نظر جامعه شناسی نیز احسان به دیگران ، به عنوان دیگرخواهی مطرح شده است و نقطه مقابل خودخواهی قرار دارد؛ زیرا به دنبال چنین خصلتی انسان غیرخودخواهانه به رفاه دیگران توجه دارد. کمک به دیگران، ارزش گذاری نسبت به یک سری اصول اخلاقی مانند عدالت و برابری است که در آن فرد لزوماً منتظر پاداش مادی نیست. بر این اساس، نیت، انگیزه و اختیار، سه شرط لازم برای دیگرخواهی است که بدون انتظار دریافت پاداش یا تحقق اهداف، انسان را به سوی انجام عمل خیر می‌کشاند. بدیهی است، هر زمان انسان به عنوان فردی اجتماعی بیاموزد که تنها منافع شخصی خود را در نظر نگیرد و با بخشش، به هم نوع خود نیز بهره برساند، هم زیستی عاری از تضاد در جامعه تداوم می‌یابد. (روزنامه ایران)

میعادگاه ابرار در دارالقرار...
بنابراین با توجه به آثار درونی و بیرونی احسان می‌توان رسم ابرار را به خوبی و به درستی و با رعایت نکات اخلاقی، عرفی و شرعی در جامعه کنونی خود و در شرایط اقتصادی سخت امروز، نهادینه کرد تا بتوانیم ضمن تقویت کرامت اخلاقی و انسانی خود به کمال باطنی و به مقام دارالقرار نیز دست پیدا کرد و این شدنی است زیرا خداوند حکیم فرمود: " وَتَعاوَنوا عَلَى البِرِّ وَالتَّقوى وَلا تَعاوَنوا عَلَى الإِثمِ وَالعُدوانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَديدُ العِقابِ " (آیه 2 سوره مائده) يعني يکديگر را در نيکوکاري و تقوا ياري نماييد نه بر گناه و دشمني و ستمکاري که آن هنگام است که خداوند به نيکوکاران و تقواپيشگان اين گونه بشارت مي دهد " قُلْ أَؤُنَبِّئُكُمْ بِخَيْرٍ مِنْ ذَلِكُمْ لِلَّذِينَ اتَّقَوْا عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَأَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ وَرِضْوَانٌ مِنَ اللَّهِ وَاللَّهُ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ " (آیه 15 سوره آل عمران) يعني اي پيامبر به امت بگو: مي‌خواهيد شما را آگاه گردانم به بهتر از اين‌ها، که بر آنان تقوا پيشه کنند نزد خداوند باغ‌هاي بهشتي است که از زير درختان آن نهرها جاري است و در آن جاويد هستند و زنان پاکيزه و آراسته‌اي و (بهتر از همه آن‌ها خشنودي خداوند است) و خداوند به حال بندگان بيناست که ما نيز از خداوند به حق خداونديش درخواست مي نماييم که ما را در دارالقرار يعني بهشت برينش جاي دهد و ما را از عذاب و آتش دوزخ در امان بدارد.

محسن رحمانی

انتهای پیام/