مردمی که احساس می‌کنند دیده نمی‌شوند/ محله شهید آهنگر میاندورود نیازمند توجه مسئولان

به گزارش بلاغ، حاشیه‌نشینی در شهرها یکی از معضلات جوامع بشری توسعه یافته است و ایران، که جزء کشورهای در حال توسعه است، با این مشکل نیز روبرو شده که بروز آن نیز دلایل مختلفی دارد.

حاشیه‌نشینی در ایران بعد از اصلاحات ارضی، كه ناشی از ترس آمریكا از وقوع انقلاب‌های دهقانی بود، مطرح شد و با برنامه ریزی‌های مبتنی بر الگوی سرمایه‌داری حاصل از ذهن برنامه‌ریزان غرب‎گرا، كه توجه به عدالت اجتماعی را ناقض آرمان‌های توسعه می‌دانستند، شدت یافت و الان به بحرانی در شهرها مبدل شده؛ بحرانی كه ریشه بخش عمده مخاطرات اخلاقی و اجتماعی شهرها است؛ بحرانی كه اگر نگرشی درست بر ما غالب شود و از نگاه به‌عنوان تهدید به نگاه به‌عنوان فرصت مبدل شود، آنگاه كلید حل آن را در دستان خود حاشیه نشینان می‌بینیم.

عموماً افرادی که توان مالی زیادی ندارند در حاشیه شهرها، که قیمت زمین کم است، اقدام به ساخت منازلی که عموماً قانونی انجام نمی‌شود و کیفیت مناسب هم ندارد، می‌کنند که در برابر زلزله بسیار آسیب‌پذیر هستند و این امر به‌دلیل ناکارآمدی سیاست مسکن در کشور است، که نتوانسته برای اقشار کم درآمد و آسیب‌پذیر مسکن فراهم کند، افراد ساکن در حاشیه شهر به این دلیل که احساس می‌کنند توسط مردم و مسئولین شهری نادیده گرفته شده‌اند، عصبانی هستند.

محله شهید آهنگر شهر سورک شهرستان میاندورود، یکی از این مناطق حاشیه شهر است که در سال‌های گذشته، مردم آن کمتر مورد توجه قرار گرفتند و این باعث بروز آسیب‌های اجتماعی شد و امروز نیازمند توجه مسئولان برای حل این آسیب‌ها هستند.

کودکان نیاز به توجه و آموزش دارند
مدیر حاشیه مهد بچه‌های بهشت با بیان اینکه مهد بچه‌های بهشت شهر سورک، از بهمن 94 در کوی شهید آهنگر افتتاح شد و از مهر ماه سال گذشته شروع به برگزاری کلاس برای بچه‌های این خیابان کرد، اظهار کرد: در این مرکز تمام هزینه‌ها اعم از اجاره مکان، حقوق، غذا، وسایل، تجهیزات و ... از سوی بهزیستی میاندورود تامین می‌شود.

فاطمه ذکریازاده بیان کرد: در سال گذشته 16 دانش‌آموز شامل 9 نفر در دوره آمادگی و هفت نفر در مهد کودک بودند و در سال جاری هفت نفر آمادگی و چهار نفر در مهد هستند و تعدادی افراد زیر سه سال هم حضور دارند.

وی خاطرنشان کرد: در تابستان هم این بچه‌ها می‌آیند و ما هم به آنها نقاشی و کارهای دستی آموزش می‌دهیم.

ذکریازاده افزود: کسانی که سال گذشته مهد بودند امسال در شیفت مخالف مدرسه خود به اینجا می‌آیند و دوست دارند بازی کنند و نقاشی بکشند و خانواده‌های آنها نیز راضی هستند و می‌گویند در گذشته فرزندان آنها بدون دوره آمادگی به کلاس اول می‌رفتند، به همین دلیل در نوشتن دچار مشکل می‌شدند، اما امروز بسیار راحت‌تر این کار را انجام می‌دهند.

وی تصریح کرد: مدتی قبل از طرف بسیج طرح ویزیت رایگان با حضور پزشک عمومی، دندانپزشک و مشاور برای مادران و کودکان در این مکان انجام شد.

رعایت بهداشت توسط کودکان از طریق آموزش
ذکریازاده با بیان اینکه ابتدای ورودم اینجا احساس بدی داشتم و اقوام می‌گفتند چرا آمدم اینجا، گفت: اما پایان سال تحصیلی همه بچه‌ها هر آنچه که به آنها آموزش داده بودیم را خوب بلد بودند و خانواده‌های آنها نیز بسیار راضی بودند.

وی با تاکید بر اینکه با ورود ما و دادن آموزش به آنها، بهداشت فردی بچه‌ها بسیار خوب شد و خودشان احساس تکلیف می‌کنند که بهداشت‌شان را رعایت کنند، افزود: وضعیت بهداشت در این محله ضعیف است و سپاه برای بهبود این خیابان وارد کار شده و خدماتی نیز داده است.

افرادی فقط در زمان رای‌گیری می‌آیند وعده می‌دهند
یکی از اهالی این محله با انتقاد از وعده چندین باره مسئولان شهر در زمان رای‌گیری، بیان کرد: نحوه آسفالت خیابان و شیب آن طوری است که آب وسط خیابان جمع می‌شود و خروجی ندارد به همین دلیل در گرمای تابستان هم شاهد این هستیم که آب در خیابان وجود دارد.

وی اظهار کرد: 1.5 هکتار زمین شهرداری سورک کنار خانه‌های ما قرار دارد، که تا مدتی قبل زباله‌ها را در آن دپو می‌کردند که جدیداً جلوی آن گرفته شد.

مسئول پایگاه خدمات اجتماعی کوی شهید آهنگر در گفت‌وگویی درباره خدمات این پایگاه گفت: بهزیستی به اهالی این محله، که حاشیه‌نشین هستند و از سطح نرم جامعه پایین‌تر هستند، خدماتی نظیر شیرخشک، معرفی برای تخفیف هزینه‌های درمانی، لباس، غذا، کارهای آموزشی، خدمات آب، برق و گاز رایگان ارائه می‌دهد.

بازخورد اقدامات انجام شده را سال‌های بعد خواهیم دید
سیدمحسن نبوی با بیان اینکه هر ماه چند کلاس آموزشی داریم و پزشک می‌آوریم که ویزیت رایگان انجام می‌دهند، اظهار کرد: برنامه‌هایی که در زمینه آسیب‌های اجتماعی داریم و خدماتی که ارائه می‌کنیم بازخوردش را در یک یا دو سال نخواهیم دید و باید صبر کنیم.

وی به بی‌سوادی بیشتر افراد مسن این محله اشاره کرد و افزود: یکی از دلایل آنها برای ترک تحصیل عدم علاقه و وضعیت مالی است که تا سطوح بالاتر ادامه تحصیل نمی‌دهند و آموزش و پرورش باید همکاری کند. برای این کار چندین بار درخواست کردیم اما بیشتر کاغذ بازی بود.

نبوی تصریح کرد: از 234 نفر ساکن این محله 64 نفر بی‌سواد هستند، 27 نفر هم که در سن تحصیل هستند اما مدرسه نمی‌روند و از جمله دلایل آن ازدواج یا ترک تحصیل برای کار کردن و کسب درآمد است.

بیشتر مردم محله شهید آهنگر کارگر هستند
وی درباره شغل مردم این محله، گفت: کارگری و کارگر فصلی عمده شغل آنها است و یکی از برنامه‌هایی که داریم این است که شغل‌های خانگی و ساختمانی را یاد بگیرند تا بتوانند منبع درآمد خوبی داشته باشند.

نبوی با بیان اینکه تکدی‌گری در بین اهالی این محله بسیار پایین است و اگر باشد در میاندورود انجام نمی‌شود، اظهار کرد: سطح اعتیاد آنها نسبت به حاشیه‌نشین‌های مناطق دیگر بسیار کمتر و بهتر و سطح اعتیاد آنها هم سنتی است و اعتیاد پرخطر ندارند، حتی یک نمونه زن و شوهری بودند که به شیشه اعتیاد داشتند که آنها را برای ترک فرستادیم و امروز ترک کردند و در حال زندگی هستند.

وی درباره همکاری مسئولان بیان کرد: ادارات همکاری می‌کنند، اما باید بیشتر باشد و قانون را برای حل مشکلات این مردم خم کرد که بعضاً مدیران چنین کاری نمی‌کنند.

پول اقدامات عمرانی را نداریم
سرپرست شهرداری سورک نیز درباره اقدامات انجام شده برای اهالی این محله، اظهار کرد: برای بازسازی این منطقه باید 12 واحد مسکونی جابه‌جایی تاسیسات شهری انجام شود همچنین 10 چاه جدید حفر و سه حمام تجدید بنا شود، پنج سرویس بهداشتی، آشپزخانه، دو انباری، یک باب مغازه که همه این‌ها براساس تقاضایی است که از سوی مالکان داده شده که به این شرط عقب نشینی می‌کنند.

ابوطالب علی‌نژاد خاطرنشان کرد: هزینه اولیه برای اجرای این طرح 1.5 میلیارد تومان است که با توجه به مشکلات درآمدی شهرداری و وسعت 300 هکتاری شهر و وسعت معابر که همه آنها نیاز به اقدامات عمرانی دارد بدون تامین اعتبار از طریق مراجع بالادست مانند فرمانداری و استانداری امکان اجرای این طرح در کوتاه مدت وجود ندارد.

وی تصریح کرد: در این مدت در این محله با چهار ملک توافق کردیم و اقدامات جابجایی تاسیسات، اجرای دیوار چینی، معافیت عوارض تجاری و مسکونی انجام شده و تعدادی هم که اعلام شد نیازمند هستند از عوارض معاف کردیم که تعداد آنها 15 مورد بوده است.

علی‌نژاد یکی از مشکلات این خیابان را آب‌های سطحی بیان کرد و گفت: برای حل آن باید کانال ایجاد شود که متاسفانه بعضی از ساکنین اقدام به تعرض به بول‌های قدیمی کردند که حکم دادگاه برای رفع تجاوز را داریم که در صورت تخصیص اعتبارات لازم اقدام به ساخت کانال می‌کنیم.

کودکی که برای تعمیر دوچرخه‌اش گدایی می‌کرد
ظهر یکی از روزها یکی از کودکان این محله در پمپ بنزین سورک با لباسی بسیار گل‌آلود، که نشان می‌داد داخل گل رفته و همچنین دوچرخه یا موتور سوار شده که پشتش گل پخش شده است، حضور داشت که اقدام به تکدی‌گری می‌کرد.

وی در پاسخ به سوال ما مبنی بر اینکه چرا این کار را می‌کند گفت وضع مالی خوبی نداریم و برای اینکه دوچرخه خود را از تعمیرگاه بتوانیم بگیرم نیاز به پنج هزار تومان پول دارم و برای تامین این پول آمدم اینجا تا این مقدار پول جمع کنم.

آیا به واقع این کودک نیازمند بود یا اینکه عادتی بین آنها شده که برای تامین مخارج خود باید تکدی‌گری کنند به هر حال برای جلوگیری از تکرار این اقدامات نیاز به آموزش و فراهم کردن شرایط مالی مناسب برای این خانواده‌ها است.

به‌دنبال توانمندسازی و تغییر سبک زندگی مردم منطقه هستیم
رئیس اداره بهریستی میاندورود نیز با بیان اینکه سه سطح پیشگیری اولیه، آگاه‌سازی و ثانویه داریم، اظهار کرد: پیشگیری اولیه به‌عنوان پیشگیری همگانی مطرح است و در پیشگیری ثانویه مشکلات را شناسایی کردیم و می‌خواهیم در نطفه خفه کنیم یا مدیریت افراد را در موضوع مشکلات زندگی بالا ببریم و مهارت سازگارانه داشته باشند و غربالگری در پیشگیری ثانویه ضروری است.

سیدمرتضی موسوی بیان کرد: در کنار سه سطح پیشگیری اعلام شده، پیشگیری ثالثه هم داریم که افرادی آسیب دیده مانند کسانی که طلاق گرفتند یا اعتیاد دارند به آنها خدمات می‌دهیم تا تبعات این آسیب فراتر نرود و آن را کنترل می‌کنیم و به سمت کاهش و پیشگیری پایین‌تر سوق می‌دهیم و کوی شهید آهنگر در پیشگیری ثالثیه قرار دارد.

وی با بیان اینکه ملاک ما در پایگاه خدمات اجتماعی توانمندسازی منطقه است تا خود جامعه به این نگاه توانمندسازی برسد و بتواند اعتماد بنفس این جامعه را بالا ببرد و همچنین سبک زندگی آنها و نوع نگاه را نسبت به جامعه تغییر دهیم.

حاشیه‎نشین‌ها احساس می‌کنند که دیده نمی‌شوند
موسوی یکی از چیزهایی که در ذهن این افراد وجود دارد را بحث تبعیض با این نگاه که ما دیده نمی‌شویم و ما را نگاه نمی‌کنند، بیان کرد و گفت: موضوع دیگر فقر فرهنگی است چون همیشه آنها را جدا کردیم و ارتباطات بین ما و آنها اتفاق نیفتاد تا از فرهنگ ما قرض بگیرند.

وی با اشاره به اقدامات انجام شده اظهار کرد: همچنان مشکلات داریم اما چالش ما کمبود اعتبارات ادارات درگیر موضوع است مانند اعتبار شهرداری چون فعالیت عمرانی آن‌طور که ما می‌خواستیم مانند عقب‌نشینی، ایجاد بلوار، هدایت آب‌های سطحی انجام نشد.

موسوی با تاکید بر اینکه این محله حاشیه نشین نسبت به محله‌های حاشیه‌نیشن شهرستان‌های دیگر بهتر است، افزود: مردم این محله سطح زندگی بهتری دارند و به همین دلیل همکاری خوبی دارند، در اکثر برنامه مذهبی حضور دارند و در این چند ساله اعتماد سازی زیادی انجام شد.

ایجاد اشتغال لازمه کاهش تکدی‌گری
وی با اشاره به اینکه اگر بتوانیم اشتغال‌های خوبی برای آنها تعریف کنیم تکدی‌گری کاهش پیدا می‌کند، گفت: در حوزه اشتغال بسیار ضعیف هستیم و باید نهادهای مرتبط با اشتغال اقدامات لازم را انجام دهند و وظیفه بهزیستی ایجاد شغل برای آنها نیست.

رئیس اداره بهزیستی شهرستان میاندروود با بیان اینکه یک اداره یا سازمان به تنهایی در این محله نمی‌تواند کار کند و همه باید در این زمینه مشارکت کنند، خاطرنشان کرد: دغدغه ما این است که ادارات مشکلات را کنار نگذارند و به وسط کار بیایند چون اگر جلوی این آسیب را نگیریم به نقاط دیگر شهر نیز گسترش پیدا می‌کند.

فرمانده ناحیه مقاومت بسیج سپاه میاندورود نیز با اینکه از سوی سپاه برنامه‌های فرهنگی، ورزشی و اجتماعی مختلفی برای اهالی این منطقه برگزار شد، گفت: برپایی نماز جماعت، برگزاری کلاس دینی و اخلاقی، اهدا لوازم تحریر و کیف به دانش آموزان، برگزاری کلاس مشاغل خانگی، ویزیت رایگان، مسابقات ورزشی، اردوی تفریحی و ورزشی، کمک در ساخت مسجد، برگزاری مراسمات ملی و مذهبی و ...از جمله این برنامه‌ها بودند.

محمد متوسلی تصریح کرد: کمک به اهالی این محله در زمینه توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی یکی از برنامه‌های سپاه است که با اجرای برنامه‌های مختلف برای تحقق آن تلاش می‌کنیم.

اهالی این منطقه با وجود کارهای انجام شده هنوز از بعضی مشکلات گلایه دارند و انتظار است مدیران برای کمک به این موضوع قوانین را کم کنند تا بتوانند آسیب‌های به‌وجود آمده در این محله را از بین ببرند در این رابطه مردم محله شهید آهنگر نشان دادند که اگر مسئولی پای کار بیاید آنها نیز در صحنه حضور خواهند داشت و همکاری می‌کنند.