خاطرات سینماگران درباره امام خمینی (ره)

به گزارش بلاغ، داریوش مهرجویی کارگردان مطرح و پیش کسوت سینمای ایران یکی از این هنرمندان است. مهرجویی که فیلم " گاو " او مورد توجه امام قرار گرفته بود، بارها در صحبتهای خود از امام خمینی(ره) تمجید کرده است.

مهرجویی : حرفهای امام برای سینما تعیین کننده بود

مهرجویی سالها قبل در پاسخ به سوالي درباره دليل توجه"امام خميني"به فيلم "گاو"گفته است: در شرايط اوايل انقلاب "سينما" موضوع ملعوني بود و مردم تمام سينماها را آتش مي‌زدند. چون مي‌گفتند سينما محل ترويج فساد است. به همين دليل توليد فيلم به صفر رسيد و سينماها تعطيل شد.

وي ادامه داده بود: در اين وضعيت تلويزيون به طور اتفاقي " گاو" را نشان داد و امام(ره) اين فيلم را مشاهده كردند و در نطقي گفتند: “ما نمي‌گوييم سينما اساسا بد است. نظير فيلم "گاو" مي‌تواند فيلم فرهنگي و آموزنده‌اي باشد و فكر و روح بيننده را تعالي دهد.”
اين حرف امام براي سينماي ايران بسيار تعيين كننده بود .

امام خط مشی سینما را مشخص کرد
مهرجویی همچنین در گفت وگوی دیگری درباره امام خمینی (ره )می گوید: نه تنها نظر من، بلكه نظر تمامي مورخين اين است كه حضرت امام خميني(ره)، خط مشي سينماي ايران را مشخص كرد كه چگونه باشد، ايشان دليل وجودي سينما را مشخص كرد كه عامل تعيين‌كننده مهمي بود. در آن زمان، همه مانده بودند كه چه كار كنند.

كارگردان فيلم "گاو" درادامه به موضوع جالبی اشاره کرده وگفته بود:ما در نوفل‌لوشاتو با حضرت امام(ره) آشنا بوديم و در آن جا با ايشان و تمام خانواده‌اش مصاحبه كرده بوديم و ايشان با نام من آشنا بود.

میر کریمی :هنوز به خوبی با ابعاد شخصیتی امام آشنا نشده ایم

رضا میرکریمی دیگر کارگردان مطرح سینمای ایران است که در سالهای اخیر به تمجید از امام خمینی (ره )پرداخته است. میر کریمی درباره امام (ره)می گوید: براي به تصوير كشيدن همه ابعاد شخصيتي حضرت امام (ره) نيازمند زماني هستيم كه با گذشت آن، آثار حركت حضرت امام در نقاط مختلف دنيا بيشتر مشهود شود تا بتوانيم قضاوت درستي درباره تاثيرات ايشان داشته باشيم.

رضا ميركريمي اضافه می کند: ما خودمان به عنوان كساني كه در دوره حضرت امام حضور داشتيم و ايشان را درك كرديم هنوز به خوبي با ابعاد شخصيتي آن بزرگ مرد آشنا نيستيم که البته تلاش‌هاي خوبي براي به تصوير كشيدن زندگي حضرت امام شده كه از جمله آنها مي‌توان به كار زيباي آقاي مجتبي راعي (صنوبر) اشاره كرد.

امام مردی آرام شجاع و بی تکلف
رضا ميرکريمي، حضرت امام (ره) را شخصيتي فرهنگي می داند كه توانست ادبيات سياسي دنيا را به نفع مستضعفين تغيير دهد و در دوره‌اي كه ويروس نا اميدي و تسليم در برابر زور، تمدن بشري را بيمار كرده بود ظهور مردي آرام، بي‌تكلف، شجاع و اميدوار مسير تاريخ را عوض كرد.

حضرت امام بدون هيچ تجربه حكومت داري تنها با خلوص، ايمان و ارتقا باور ديني مردم توانست نظامي را پايه‌ريزي كند كه درسهمگين‌ترين مسائل تاريخي استوار نشان داد.

شايد تاکنون برخي بوده اند که گمان داشته اند كلام ساده امام نشان از عدم تسلط ايشان بر ديپلماسي رايج در جهان بود و راز موفقيت ايشان در تحريك اعتقادات ديني هواداران فراوان خود خلاصه مي‌شود و... ولي آيندگان بي‌غرض، قضاوتي عادلانه درباره او و نهضت بي‌نظيري كه در جهان بر پا كرد خواهند داشت.
به اعتقاد سازنده فيلم "خيلي دور خيلي نزديك": در زمان جنگ كه تهديدي جدي براي كشور فراهم شد تنها عاملي كه رمز موفقيت ما در آن برهه بود جريان فرهنگي مبتني بر باورهاي ديني بود كه توسط امام(ره) تزريق مي‌شد.
در دوره‌اي كه حتي رسانه‌هاي ما قدرت همراهي لازم را با انقلاب نداشتند حضرت امام (ره) به تنهايي به اندازه يک رسانه بزرگ فرهنگي بودند كه تمامي جبهه‌ها را تغذيه مي‌كردند.

راعی : تاریخ معاصر را بدون امام نمی توان نوشت
مجتبی راعی درباره امام خمینی می گوید:وقتي آدمي جزء تاريخ يك كشور مي‌شود، هر كس با هر نوع تفكري كه آن تاريخ را بنويسد، نمي‌تواند از كنار آن آدم رد شود.تاريخ معاصر ايران را هيچ كس بدون امام خميني(ره) نمي‌تواند بنويسد.

از نظر راعی نسل او در اوج جواني با ظهور اين انسان مواجه شد و قطعا در شخصيت همه‌ آدمهای این نسل تأثير گذاشت.راعی زمانی در مصاحبه ای دراین باره گفته بود: يادم هست زماني كه امام از دنيا رفتند، همه‌ قشرها و تيپ‌هاي مختلف اجتماعي براي تشييع ايشان حضور داشتند و طبيعي است كه نسل امروز ما هم مي‌خواهد درباره‌ امام بيشتر بداند.

به اعتقاد کارگردان " عصرروز دهم " می توان از امام خميني (س) به عنوان يك قهرمان ملي نيز ياد ‌كرد.راعی معتقد است: راز قدرت امام در زمان حياتشان و پس از آن، جا داشتن در قلب‌هاي مردم بود. امام به سربلندي ايران فكر كرد و اگر از امام فقط يك شخصيتي مذهبي جداي از ملي بودن بسازيم به ايشان جفا كرده‌ايم.
از نظر کارگردان فیلم " تولدیک پروانه " اگر همچنين وقتي ايشان را متعلق به يك جناح خاص كرديم نيز، بر امام جفا كرده‌ايم، چون هيچ گروه يا جناحي نتوانسته امام را به نفع خودش مصادره كند.

خاطره ای از رسول صدر عاملی

اما رسول صدر عاملی که در زمان انقلاب به عنوان خبرنگار، حضور پر رنگی در وقایع داشت زمانی در گفت وگویی خاطرات جالبی را از امام تعریف کرده است. صدرعاملی دریکی از خاطرات خود گفته است :"در زمان انقلاب،به عنوان یک خبرنگار ایرانی این افتخار نصیبم شده بود که گزارش کامل اما خلاصه همه اخبار رسانه ها را در مدتی حدود ده دقیقه به اطلاع امام برسانم .

در صف هشتم نماز نشسته بودیم که ناگهان امام فریاد زد:یک نفر آن در را باز کند ،شگفت زده شدیم ما که نزدیک در بودیم صدای در را نشنیده بودیم.یک دختر بچه سه ساله فرانسوی از همسایگان نوفل لوشاتو آمده بود و چون دستش به زنگ نرسیده بود در حال یخ زدن بود.

اما نگاه امام خمینی (ره) به سینما و نگرش ایشان به مقوله رادیو و تلویزیون نیز قابل توجه بود که پس از انقلاب و بدنبال تشکیل سینمایی انقلابی-اسلامی در مسیر اهداف و سیاستهای انقلاب قرار گرفت.
سخنرانی تاریخی حضرت امام خمینی(ره) در بهشت ‌زهرا(س)

"برای چه سینمای ما مرکز فحشاست. ما با سینما مخالف نیستیم ما با مرکز فحشا مخالفیم. ما با رادیو مخالف نیستیم ما با فحشا مخالفیم. ما با تلویزیون مخالف نیستیم ما با آن چیزی که در خدمت اجانب برای عقب نگه داشتن جوانان ما و از دست دادن نیروی انسانی ماست، با آن مخالف هستیم. ما کی مخالفت کردیم با تجدد، با مراتب تجدد مظاهر تجدد وقتی که از اروپا پایش را در شرق گذاشت خصوصا در ایران، مرکز چیزی که باید از آن استفاده تمدن بکنند ما را به توحش کشانده است.

سینما یکی از مظاهر تمدن است که باید در خدمت این مردم، در خدمت تربیت این مردم باشد و شما می دانید که جوان های ما را اینها به تباهی کشیده اند و همین طور سایر این جاها. ما با اینها در این جهات مخالف هستیم. اینها به همه معنا خیانت کرده اند به مملکت ما."

امام خمینی در تاریخ ۳۰ تیرماه ۱۳۵۸ در دیدار با کارکنان رادیو دریا نکات مهمی را در خصوص سالم سازی فضای رادیو و تلویزیون بیان کردند:

"اگر نسل جوان فاسد نباشد آنها از آن خوف دارند و می‏ترسند که یک وقت نسل جوان یک عصیانی بکند و آنها را به تباهی بکشد. از این جهت، به وسائل مختلفه کوشش می‏کنند که نسل جوان را به تباهی بکشند که از مسائل روز و از مسائل زندگی کنار باشند. وسائل متعدد، از قبیل مطبوعات که در خدمت آنها بود، رادیو و تلویزیون، سینما، تئاتر، تمام اینها که در خدمت آن رژیمهای غیرتوحیدی هست.

در سینما جوانهای ما وارد می‏شدند، اگر چنانچه چند روز وارد می‏شدند عادت می‏کردند و سینما با آن صورتهایی که همه‌‏اش انحرافی بود، رادیوها همه انحرافی؛ مطبوعات از قبیل روزنامه‏‌ها؛ از قبیل مجلاّت؛ همه چیزهایی بودند که جوان‌های ما را منحرف کنند."

اداره سینما به شکل سلیم و صحیح

"سینما یک دستگاه آموزشی است. باید دستگاه ها را به طور مسالمت، به طور صحیح، به طور سلیم اداره کرد."
حاکم بودن شکل و فرم اسلامی در سینما

"انشاالله مبارزه با فساد می کنیم. مطبوعات را اصلاح می کنیم. رادیو را اصلاح می کنیم... سینما را اصلاح می کنیم. تمام اینها به فرم اسلام باید باشد.
نظارت و گزینش در سینما

همین طور فیلم های بالاتر (فیلم هایی که مخاطبان بزرگسال را شامل می شود) باید خیلی توجه به آن شود که رسیدگی بکنید، نظارت بکنید. نگذارید دست اشخاصی که متعهد نیستند.

اگر پیدا شدند اشخاص، باید به آنها حالی کنید. اگر نمی شود، تصفیه کنید و این یک امر ضروری و لازم است.

شما باید به تمام معنا در آن توجه داشته باشید که یک وقتی یک فردی نباشد، یک وقت یک فیلمی نباشد، یک وقت فیلمی را به صورتی که خیلی خوب است مثلاداده بشود و بعد وضع را دگرگون بکند، می توانند با یک فیلمی، یک وضعی را برگردانند، می توانند با یک قولی یک مصیبتی ایجاد کنند. بنابراین آن چیزی که بر شما هست یکی افراد است که افراد باید شناسایی بشود، سوابقشان معلوم بشود."

لزوم کار کارشناسی در سینما و توجه به مصالح نظام و اسلام

"الان فرصت به دست شما داده شده است که شما می توانید خدمت بکنید؛ یک وقت می بینید که یک نفر آدم نفوذ کرده در آنجا و در یک جای حساس، آن وقت می آید یک کاری می کند، یک عملی انجام می دهد یا یک فیلمی که آنها مطلع هستند، کارشناس می خواهد این فیلم ها، این فیلم ها ممکن است یک نتایجی بدهند که نتایج را اشخاص عادی نتوانند درست بفهمند.

کارشناس ها در آن فکر کنند، تامل کنند تا اینکه یک فیلم صحیحی باشد که مناسب با جمهوری اسلامی و با مصالح اسلام، با مصالح کشور خودتان باشد."

توجه و نظارت جدی بر فیلم های خارجی

"من غالبا فیلم هایی که خود ایرانی ها درست می کنند به نظرم بهتر از دیگران است. مثلافیلم گاو آموزنده بود. اما حالا این فیلم ها باید حتما از آمریکا یا از اروپا بیاید با یک بی بند و باری تا روشنفکران غرب زده شاد شوند. فیلم هایی که از خارج به ایران می آید اکثرا استعماری است لذا فیلم های خارجی استعماری را حذف کنید. مگر صددرصد صحیح باشد.

همین طور باید فیلم هایی که دررادیو و تلویزیون نمایش داده می شود، آموزنده باشد. فیلم هایی باشد ولو از خود ایران درست کنند، آموزنده باشد، یا فیلم هایی که از خارج می آید درست تفتیش بشود که چنین نباشد. آنها ممکن است با شیطنت فیلم هایی را به ایران بفرستند که بخواهند جامعه ما را فاسد کنند؛ باید وضع آنجا درست و اسلامی بشود، روی مصالح و مقصد کنونی باشد؛ در خدمت کشور باشد؛ نه در خدمت دیگران."

ارجحیت و اولویت در ساخت فیلم های ایرانی و لزوم استقلال در ساخت آنها

"عمده این است که ما ذهن این جوان ها و حتی پیرها و روشنفکرنماها را آماده کنیم که ما خودمان آدم هستیم و این طور نیست که در همه چیز دستمان را پیش دیگران دراز کنیم و حتی اخلاق و زبانمان را از آنها یاد بگیریم لذا ساختن تئاتری که مطابق با اخلاق انسانی- اسلامی باشد زحمت دارد. سینما هم اگر بخواهد چنین باشد نیازمند صرف مدت ها وقت است."