به گزارش
بلاغ، عموم خانوادههای ایرانی دارای نگرانی و دغدغه مشترک بر روی فرزندان و جوانانشان هستند،و نیک نیز میدانند که ایجاد آرامش و امنیت ثمره زندگیشان در گرو ازدواج و به سامان رسیدن جوانانشان است، با این وجود برای تحقق امر ازدواج شرایطی را لازم میدانند که طرفین باید آن شرایط را دارا باشند.
رسیدن به سن مناسب ازدواج، درآمد مناسب، داشتن مسکن، شغل، رضایت طرفین، نداشتن انتظارات بیش از حد و توقعات نابهجا و... از جمله شرایطی است که امر ازدواج را تسهیل میکند، اما بدون هیچ تردیدی میتوان گفت، عمدهترین موضوعی که در جامعه مانع ازدواج جوانان میشود مشکلات اقتصادی است و رهبر معظم انقلاب نیز در سیاستهای خانواده بدان اشاره کردهاند.
آرامش، امنیت و نشاط، زمانی در یک خانه حاکم میشود که اعضای خانواده دغدغه مشکلات اقتصادی، بیکاری، عدم اشتغال، بدهی، مشکل مسکن، هزینه ازدواج، هزینه تحصیل و... نداشته باشند.
بیکاری مهمترین دغدغه ازدواج جوانانچالشهای اشتغال و بیکاری نهتنها یکی از مهمترین مسائل اجتماعی کشور به شمار میآید، بلکه با توجه به میزان رشد جمعیت میتوان آن را مهمترین چالش اجتماعی چند دهه آینده به حساب آورد به ویژه آنکه پیامدهای آن تا سالها گریبانگیر خانوادهها خواهد بود. یکی از این پیامدها دغدغه ازدواج جوانان است که رابطه مستقیم و تنگاتنگی با مسئله بیکاری دارد.
زمانی که جوانی تصمیم به ازدواج میگیرد مهمترین مسئلهای که ذهن خانوادهها را به خود مشغول میکند موضوع اشتغال و درآمد مناسب جوان سرپرست خانواده میباشد، گاهی جوانان با این بهانه از ازدواج سربازمیزنند تا مشکلات دیگری در زندگی مشترکشان ایجاد نشود، چراکه مسئله امرار معاش خانواده، تهیه مسکن، هزینههای زندگی و... از موضوع اشتغال داشتن و درآمد مناسب ناشی میشود، و اگر جوانی قادر به درآمدزایی نباشد چگونه میتوان از عهده هزینههای بالای زندگی برآید؟!
«زهره کدخدایی» کارشناس مسائل اجتماعی در گفتوگویی درباره مسئله ازدواج و تأمین هزینههای آن میگوید: «بسیاری از دغدغههای اجتماعی یک جامعه ریشه در مشکلات اقتصادی دارد و رکود اقتصادی باعث میشود که قدرت خرید خانوادهها کاهش یابد و مشکلات اجتماعی گریبانگیر خانوادهها بشود از جمله امر مقدس ازدواج که امروزه به یک نگرانی جدی در میان خانوادهها تبدیل شده است.»
وی اضافه میکند: «امروزه تأمین هزینه جهیزیه و برگزاری مراسم ازدواج برای خانوادههایی که جوان آماده ازدواج دارند تبدیل به یک چالش اساسی شده، چرا که برگزاری یک مراسم ساده یا جمعآوری و تهیه یک جهیزیه ساده هم برای آنها بسیار گران تمام میشود.»
ازدواج با حداقلها هم راه میافتدبه گفته این کارشناس اجتماعی، برای شروع یک زندگی مستقل نخستین گام تهیه مسکن، تهیه جهیزیه و برگزاری مراسم ازدواج است که هر کدام به تنهایی به سرمایه فراوان نیاز دارند. بهطور مثال خرید یا اجاره یک آپارتمان در ساری یا سایر شهرستانها نیاز به سرمایه کلانی دارد که از توان هر خانوادهای برنمیآید... برای خرید جهیزیه هم میلیونها تومان پول نیاز است، حالا تصور کنید که خانوادهای میخواهد سنت حسنه ازدواج را برای فرزندانش بهجا آورد و به اصطلاح فرزندان خود را سر و سامانی دهد، این خانواده چگونه میتواند از عهده این همه مخارج برآید؟!
این کارشناس همچنین خاطرنشان میکند که به غیر از تأمین مسکن، هزینه برگزاری مراسم ازدواج، خرید جهیزیه و... یک سری هزینههایی هم پس از برگزاری مراسم ازدواج به عهده خانوادههای دو طرف است از جمله برگزاری میهمانیها، رفت و آمدها، هدایا و غیره که مشکلاتی بر خانوادهها تحمیل میکند. به نحوی که در بسیاری از مواقع میبینیم که به دلیل چشم و همچشمیها و هزینههای گزاف تجملاتی و تشریفاتی برخی خانوادهها متحمل بدهیهای فراوان میشوند که تا سالها باید بدهیهای خود را جبران کنند.
اصلاح الگوی مصرفدر بند ششم سیاستهای کلی خانواده درباره ترسیم الگوی اسلامی و ترویج سبک زندگی اسلامی، ایرانی ا
بلاغ شده از سوی رهبر معظم انقلاب بر موضوع مقابله با اشرافیت، تجملگرایی و مظاهر فرهنگ غرب نیز تأکید شده است .
دستیابی به این امر به مدیریت و اصلاح الگوی مصرف و پرهیز از اسراف و جلوههای چشم و همچشمی نیاز دارد.
«مینو اصلانی» مسئول بسیج بانوان کشور در این رابطه میگوید: «جامعه ما یک جامعه اخلاقی، معنوی و دارای حدود الهی است که خانواده در آن نقش مهمی دارد، بهطوری که مقام معظم رهبری در این رابطه فرمودهاند: استفاده نادرست از نعمتهای الهی باعث میشود خداوند آنها را از انسان سلب کند تا به سختی دچار شود، زیرا اسراف کردن باعث از بین رفتن سرمایهها و چشم و همچشمی میشود.»
وی اضافه میکند: «درصورتی که هر خانوادهای براساس درآمد خود هزینههایش را تنظیم کند و در کنار آن مبالغی از درآمد خود را پسانداز و به سرمایهگذاری اختصاص دهد باعث رشد اقتصادی جامعه نیز شده است.»
مادران ازدواج آسان را ترویج و فرهنگسازی کنندمسئول بسیج بانوان کشور نقش زنان را در کاهش هزینههای خانواده پررنگتر میداند و میگوید: «باتوجه به آنکه فرزندان الفت بیشتری با مادر دارند زنان میتوانند با تدابیری مؤثر، فرزندانی صرفهجو تربیت کنند. بهطور مثال به فرزندانشان یاد دهند که چگونه از وسایل شخصی خود مراقبت بیشتری کنند یا وسایلی را که هنوز قابل استفاده هستند به کارگیرند، به این ترتیب فرهنگ صرفهجویی را در آنها تقویت میکنند.»
وی تصریح میکند: «مادر خانواده با گفتوگو و مشورت، به فرزندان میتواند بیاموزد که لباس شخصیتساز نیست بلکه ادب، علم و احترام به دیگران به انسان شخصیت میدهد. همچنین نپوشیدن لباس جدید نشاندهنده فقر نیست بلکه نگاه درستی است که از اسرافکردن جلوگیری میکند.»
مسئول بسیج بانوان کشور یادآوری میکند: «تغییر فرهنگ یک جامعه نیاز به صبر و استقامت دارد و نمیتوان فرهنگ یک جامعه را در مدت زمان کوتاهی تغییر داد، بنابراین علاوه بر خانواده، رسانهها نیز کمک زیادی باید داشته باشند زیرا در صورتی که آموزشها و فرهنگسازیها هم از طرف خانواده باشد و هم از جانب رسانهها، بحث و اظهار نظر در مورد آن نتیجه بهتری خواهد داشت.»
امروزه مسئله اشتغال فرزندان و ایجاد تسهیلاتی برای ازدواج آنان از مهمترین دغدغههای هر خانواده ایرانی است. خانوادههایی که یک یا چند فرزند تحصیلکرده بیکار دارند در رنج هستند، فرد بیکار نمیتواند تشکیل زندگی بدهد و خانوادهای هم شکل نخواهد گرفت. اگر به مسئله بیکاری توجه شود به مسئله خانواده هم توجه شده است به همین دلیل مسئله اشتغال بحث اساسی اقتصاد کشور است و باید در رأس برنامهریزی مسئولان کشور قرار بگیرد.
خاطرهای از آیتالله بروجردی(ره)آیتالله بروجردی زمانیکه 22 بهار از عمرش را پشتسر میگذاشت نامهای از پدرش دریافت میکند که او را به بروجرد احضار کرده بود. او گمان میکرد پدرش میخواهد او را برای ادامه تحصیل به نجفاشرف که بزرگترین حوزه علمیه شیعه بود بفرستد ولی پس از ورود و دیدار پدرو بستگان مشاهده میکند که به عکس انتظار وی، مقدمات ازدواج وی را فراهم کردهاند.از این پیشآمد اندوهگین میشود و چون پدرش متوجه میشود و علت اندوه و تأثر او را میپرسد میگوید: «من با خاطر آسوده و جدیت بسیار سرگرم کسب علم بودم، ولی اکنون بیم آن دارم که تأهل میان من و مقصودم حائل گردد و مرا از تعقیب مقصود و نیل به هدف باز دارد.»
پدر به وی میگوید: "فرزندم این را بدان که اگر به دستور پدرت رفتار کنی خداوند به تو توفیق میدهد تا بتوانی به ترقیات مهمی که در نظر داری نایل شوی، احتمال این را هم بده که اگر ترتیب اثر به این آرزوی پدر ندهی با همه جدیتی که در تحصیل داری به جایی نرسی...!"
گفته پدر تاثیر بسزایی در وی میبخشد و او را از هرگونه شک و تردید بیرون میآورد. اندکی بعد آیتالله بروجردی ازدواج میکند و به اتفاق همسر به اصفهان باز میگردد و پنج سال دیگر به تحصیل و تدریس علوم و فنون مختلفه اهتمام میورزد.
همسر وفادار او در اصفهان آنچنان وسایل راحتی، آرامش و امنیت آن عالم بزرگ را فراهم میآورد و به عنوان یاری مهربان و خدمتگزاری دلسوز و متین زمینه پیشرفت همسر گرانمایهاش را ایجاد میکند که بارها آیتالله بروجردی از خدمات ایشان قدردانی میکند.
تاریخ نشان میدهد که دانشمندان، رجال و علمای اسلامی که پیشرفت کردند و ره صدساله پیمودند، در سایه ازدواج و زندگی مشترک بوده که موجب آرامش و امنیت خاطر آنان گردیده و در علم و تقوا، پاکی و کرامت، خدمت و عبادت زبانزد خاص و عام شدند.
آسانگیری در امر ازدواجیکی از مهمترین شرایط ازدواج، پذیرش قبلی از ناحیه دو طرف است و دو طرف باید با ایمان، با اخلاق، مؤمن و معتقد به ارزشهای انسانی و اسلامی باشند چرا که در این صورت میتوانند مشکلات را یکی پس از دیگری از میان بردارند.
در یک ازدواج موفق و سالم، بلندپروازی، سختگیری و توقعات بیجا و ناپسند نباید جایی داشته باشد، البته منظور از آسانگیری در این مبحث نسبت به مال و مراسم تشریفاتی و تجملاتی است نه معیارهای انتخاب همسر.
دکتر «مجید کاشانی» جامعهشناس و عضو هیئت علمی دانشگاه در گفتوگویی درباره انتخاب همسر میگوید: «از دیدگاه جامعهشناسی اینکه چه کسی با توجه به چه معیار و ضوابطی همسر آینده خود را انتخاب میکند، بستگی به یک سری الزامات فرهنگی دارد که ریشه در فرهنگ و اصالت خانوادهها دارد. در بسیاری از خانوادهها، فرزندانی که قصد ازدواج دارند الگوی ازدواج و انتخاب همسر را از والدین خود بازآفرینی میکنند. به طور مثال در رابطه با کنارآمدن با مشکلات اجتماعی و اقتصادی رفتارها و سیاستهای گذشتگان خود را الگو قرار میدهند.»
وی اضافه میکند: «این مهارت بیشتر از اینکه ناشی از آموزشهای مستقیم باشد ناشی از تجربه در خانواده خود است که در طول سالیان دراز به صورت سرمایه فرهنگی در بطن جامعه نهادینه شده و به تدریج افزایش پیدا کرده است. لذا تشکیل خانواده متأثر از الگوپذیری است که سینه به سینه و نسل به نسل به جوانان امروزی رسیده است و این بلوغ اجتماعی چندین بلوغ دیگر را در خود جا داده است از جمله بلوغ عاطفی، اقتصادی، اجتماعی، مذهبی و...»
به گفته این جامعهشناس اختیاری که افراد از نظر ازدواج و تشکیل زندگی مشترک دارند، بازآفرینی الگوهایی است که از دوران کودکی در درون افراد نهادینه شده است اما این جامعه است که پیوند را تسریع و امر ازدواج را تشویق میکند.
ازدواج بدون زحمت، افسانهای دست نیافتنیدکتر کاشانی خاطرنشان میکند: «تشکیل خانواده در هیچ جامعهای بدون مشکلات و موانع نیست، مسئله مسکن، شغل و مسائل مادی از جمله مشکلاتی است که هر خانوادهای از آغاز تشکیل با آنها روبهرو است، اما مسئله تشکیل خانواده فقط منوط به رفاهیات کامل، منزل، درآمد، خودرو، محیط صددرصد ایمن و... نیست این توقعاتی است که در بین نسل جوان به وجود آمده که چندان خوشایند هم نیست.
البته نمیتوان انتظارات را نادیده گرفت اما بایدتوجه داشت که حل همه مسائل و مشکلات ازدواج بستگی به خود اشخاص ندارد، بلکه باید شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جامعه را نیز در نظر گرفت.»
عمدهترین موضوعی که در جامعه مانع ازدواج جوانان میشود مشکل اقتصادی است، ولی پیامبر اعظم(ص) و اهلبیت(س) این مسئله را مانع ازدواج نمیدانستند، چه بسا افرادی که بدون کمترین امکانات اقتصادی تصمیم به ازدواج گرفتهاند و پس از ازدواج خداوند از فضل خود آنها را بینیاز ساخته است.