مسئولان مختلف هر یك با ذكر فرصت‌ها یا تهدیدهاى مختلف، در سودمند یا مضر بودنِ این پدیده‌ى نوظهور، اظهارنظركنند. «بیت‌كوین» چیست، «استخراج» آن به چه معناست، چه چالش‌هایى را براى نظام اقتصادى ما به همراه دارد و چه فرصت‌هایى را ایجاد مى‌كند!؟
بلاغ گزارش می‌دهد
چالش‌ها و فرصت‌های «بیت‌كوین»
تاریخ انتشارشنبه ۲۹ تير ۱۳۹۸ - ۱۰:۳۶
کد مطلب : ۳۹۷۲۴۴
۰
به گزارش بلاغ، مدتى است استخراج «بیت‌كوین» بر سر زبان‌هاست و رسانه‌اى نیست كه به این رمز ارزِ مجازى نپرداخته باشد. از یك سو، با كشف «مزرعه»هاى بیت‌كوین در گوشه‌وكنار كشور توسط نیروى انتظامى مواجهیم؛ مزرعه‌هایى كه پس از كشف، صاحبانش به جرم استفاده‌ى غیرمجاز از برق براى استخراج، روانه‌ى دادگاه مى‌شوند.
از سوى دیگر، مسؤولین مختلف هر یك با ذكر فرصت‌ها یا تهدیدهاى مختلف، در سودمند یا مضر بودنِ این پدیده‌ى نوظهور، اظهارنظركنند. «بیت‌كوین» چیست، «استخراج» آن به چه معناست، چه چالش‌هایى را براى نظام اقتصادى ما به همراه دارد و چه فرصت‌هایى را ایجاد مى‌كند!؟ در این گزارش سعى شده به دور از اصطلاحات تخصصى و به زبانى ساده به این سوالات پاسخ داده شود.
* ارز فیزیكى و ارز مجازى
ارزها در واقع همان پول‌هاى مختلفى هستند كه به‌وسیله‌ى آن‌ها در بازار، مبادله انجام مى‌دهیم. كشورهاى مختلف، ارزهاى متفاوتى دارند. در گذشته، این ارزها، فیزیكى بودند؛ ارز فیزیكى همان پولى است كه مى‌توان با دست آن‌را لمس كرد، در جیب گذاشت، به بازار رفت و با آن خرید كرد. بعدها، با پیشرفت تكنولوژى «ارزهاى مجازى» نیز پیدا شدند. ابتدا ارزهاى مجازى، معادل دیجیتالیِ همان ارزهای فیزیكی بودند. به‌طور مثال وقتی ما در مبادلات روزمره، با كارت اعتبارى و به كمك دستگاه كارتخوان در مغازه‌ها خرید انجام مى‌دهیم، در حقیقت با ریال مجازى مبادله انجام داده‌ایم، نه با ریال حقیقى.
البته كمى بعدتر، ارزهاى مجازى خاصى پیدا شدند كه معادل فیزیكى نداشتند؛ مثلاً پول‌هایى كه در بازى‌هاى اینترنتى مورد استفاده قرار مى‌گیرند. «بیت‌كوین» نیز از این جنس است؛ یعنى نوعى ارز است كه معادل فیزیكى ندارد، منتهى با ارزهاى فیزیكى قابل تبادل است. مثلاً مى‌توان بیت‌كوین فروخت و دلار خرید. تا این‌جا «بیت‌كوین»، مشابه سایر ارزهاى مجازى است؛ مثل ریال مجازى، دلار مجازى یا ارزهایى كه در بازى‌هاى اینترنتى مبادله مى‌شوند. اما چه چیزى این ارز نوظهور را با سایر ارزهاى مجازى متمایز ساخته و آن‌را این همه بر سر زبان‌ها انداخته است!؟
* «رمز ارز»؛ یكى از انواع ارز مجازى
وجه تمایز «بیت‌كوین» با سایر ارزهاى مجازى این است كه این ارز، «رمزپایه» است. این بدان معناست كه خرید و فروش با بیت‌كوین به‌صورت رمزى صورت مى‌گیرد و كسى جز خریدار و فروشنده از آن مطلع نمى‌شوند. این درست برعكس سایر ارزهاى مجازى است. در حالت عادى، وقتى ما با كارت اعتبارى خود خریدى انجام مى‌دهیم، پردازش كامپیوترى این خرید، در سرورهاى بانكى كه در آن حساب داریم انجام مى‌شود و آن بانك از مبادله‌ى ما آگاه است، اما در ارزهاى رمزپایه این‌طور نیست. در این ارزها، به جاى آن‌كه پردازش مبادله در یك بانك خاص و با شفافیت انجام شود، در مزرعه‌هاى پراكنده‌اى در دنیا و به‌صورت رمزى انجام مى‌شود.
مزرعه، مكانى است كه در آن تعداد زیادى پردازنده‌ى بیت‌كوین كارگذاشته شده است؛ این مزرعه با اتصال به اینترنت، نقشِ بخشى از دستگاه‌هاى پردازش بانك‌ها را ایفا مى‌كند. در حقیقت مردم تشویق مى‌شوند با سرمایه‌گذارى در خرید این پردازنده‌ها و ایجاد یك مزرعه‌ى بیت‌كوین، به تراكنش‌هاى رمزى مختلفى كه در دنیا به‌وسیله‌ى این رمز ارز مجازى انجام مى‌شود كمك كنند و در ازاى آن، سود دریافت كنند. علاوه بر این كاركردِ مزرعه‌ها (یعنى كمك به تراكنش‌هاى رمزى بیت‌كوین در دنیا)، در مزارع بیت‌كوین «استخراج» یا «ماینینگ» نیز صورت مى‌گیرد و این اتفاق نیز خود یكى از راه‌هاى كسب سودِ صاحبان مزارع از بیت‌كوین است.
* معناى استخراج یا «ماینینگ» بیت‌كوین
همان‌طور كه تا كنون روشن شد در تولید و استفاده از ارزهاى رمزپایه براى مبادله بر خلاف سایر ارزهاى مجازى، دولت‌ها نظارت ندارند. در مورد شیوه‌ى پردازش مبادلات، پیش‌تر صحبت شد. اكنون سؤال این‌جاست كه وقتى سایر ارزها را دولت‌ها یا بانك‌هاى مركزى چاپ و تولید مى‌كنند، بیت‌كوین‌ها را چه كسى تولید مى‌كند!؟ در مورد بیت‌كوین، داستان به این صورت است كه سازنده‌ى آن - كه فرد یا گروهى ناشناخته به نام «ساتوشى ناكاموتو» هستند- تنها ۲۱ میلیون بیت‌كوین را در پسِ معادلات رمزیِ ریاضی پنهان كردند.
هر كسى‌كه زودتر بتواند با تشكیل مزارعى از پردازنده‌هاى قوى، این معادلات پیچیده‌ى ریاضى كه براى هر بیت‌كوین، به‌صورت جدا جدا تعریف شده است را حل كند، در واقع یك بیت‌كوین تولید كرده است؛ در اصطلاح به این كار «استخراج» بیت‌كوین یا «ماینینگ» مى‌گویند. بنابراین، كسبِ سود حاصل از استخراج بیت‌كوین نیز،انگیزه‌ى دیگرى براى كسانى است كه در كشور مزرعه‌ى بیت‌كوین ایجاد مى‌كنند. بنابراین «استخراج» در بیت‌كوین، مشابه «چاپ پول» توسط بانك‌هاى مركزى است؛ با این تفاوت كه در مورد بیت‌كوین، اولاً تولیدكننده یك فرد یا نهاد خاص نیست، بلكه مجموعه‌اى از مردم هستند. در ثانى، بر خلاف بانك‌هاى مركزى كه به هر میزان كه مى‌خواهند، پولِ بدون پشتوانه چاپ مى‌كنند، بیت‌كوین در نهایت فقط ۲۱ میلیون خواهد بود كه تا كنون تقریباً ۱۷ میلیونِ آن استخراج شده است و در شبكه‌ى مبادله و توزیع قرار گرفته است.
* رمزى بودن؛ چاقویى دولبه
ویژگى رمزى بودن ارزهایى مانند بیت‌كوین، این پدیده‌ى نوظهور را مانند چاقویى دولبه كرده است كه هم مى‌تواند مفید باشد و هم مضر. از یك سو رمزى بودن باعث شده است تا با استفاده از بیت‌كوین بتوان تحریم‌ها را دور زد. روزنامه نیویورك‌تایمز آمریكا در دهم بهمن ۱۳۹۷ گزارشى از توسعه مزرعه‌هاى استخراج بیت‌كوین در ایران منتشر كرد كه در آن عنوان كرد یكى از راه‌هاى مقابله با تحریم‌هاى مالى و بانكى آمریكا براى ایران، استفاده از ارزهاى دیجیتالى و توسعه مزرعه‌هاى استخراج بیت‌كوین است. از سوى دیگر، همین رمزى بودن مقابله با پولشویى و تأمین مالى تروریسم را دشوارتر كرده است و مثلاً ردیابى مالى باندهاى تولید و توزیع مواد مخدر نیز دشوارتر شده است.
* هزینه فرصت اقتصادى بیت‌كوین
یكى دیگر از فرصت‌هاى بیت‌كوین براى اقتصاد ایران این است كه قابلیت ایجاد ارزش‌افزوده براى بخش برق را فراهم كرده و هم‌چنین صادرات پرسود و غیرمستقیم برق را نیز برایمان میسر مى‌سازد. براى استخراج هر بیت‌كوین، حدوداً ۲۷۰۰ دلار برق مصرف مى‌شود. این در حالى است كه اخیراً هر بیت‌كوین ۹۸۵۵ دلار معامله شده است و این به‌معناى این است كه حتى اگر خودِ وزارت نیرو به استخراج بیت‌كوین بپردازد، مى‌تواند به ازاى استخراج هر بیت‌كوین، ۷۱۵۵ دلار سود كسب كند.
به‌همین‌دلیل است كه آذرى جهرمى - وزیر ارتباطات- در خصوص استخراج بیت‌كوین در كشور گفته است: «استخراج رمز ارز - در ساعات غیر پیك برق- به‌نوعى صادرات ارز به‌صورت مجازى محسوب مى‌شود؛ یعنى این‌كه بدون سرمایه‌گذارى و راه اندازى شبكه كلان انتقال برق، مى‌توان با استفاده از استخراج رمز ارز این برق را به‌صورت مجازى صادر كرد».
البته نباید نادیده گرفت كه دو ویژگى «عدم ثبات قیمتى» و «عدم قابلیت نقدشوندگى راحت در داخل كشور»، در كنار فرصت‌هایى كه بیت‌كوین براى اقتصاد ایجاد كرده، باعث شده است تا این نوع ارز، فعلاً ابزار خوبى براى ذخیره‌ى ارزش دارایى‌ها و ثروت مردم عادى نباشد و هم‌چنین با توجه به نبودِ قوانین مربوط به ارزهاى رمزپایه در كشورمان، امكان استفاده از آن براى مبادلات داخلى فراهم نیست.
گزارش از محسن رحمانی
انتهای پیام/
از سوى دیگر، مسؤولین مختلف هر یك با ذكر فرصت‌ها یا تهدیدهاى مختلف، در سودمند یا مضر بودنِ این پدیده‌ى نوظهور، اظهارنظركنند. «بیت‌كوین» چیست، «استخراج» آن به چه معناست، چه چالش‌هایى را براى نظام اقتصادى ما به همراه دارد و چه فرصت‌هایى را ایجاد مى‌كند!؟ در این گزارش سعى شده به دور از اصطلاحات تخصصى و به زبانى ساده به این سوالات پاسخ داده شود.
* ارز فیزیكى و ارز مجازى
ارزها در واقع همان پول‌هاى مختلفى هستند كه به‌وسیله‌ى آن‌ها در بازار، مبادله انجام مى‌دهیم. كشورهاى مختلف، ارزهاى متفاوتى دارند. در گذشته، این ارزها، فیزیكى بودند؛ ارز فیزیكى همان پولى است كه مى‌توان با دست آن‌را لمس كرد، در جیب گذاشت، به بازار رفت و با آن خرید كرد. بعدها، با پیشرفت تكنولوژى «ارزهاى مجازى» نیز پیدا شدند. ابتدا ارزهاى مجازى، معادل دیجیتالیِ همان ارزهای فیزیكی بودند. به‌طور مثال وقتی ما در مبادلات روزمره، با كارت اعتبارى و به كمك دستگاه كارتخوان در مغازه‌ها خرید انجام مى‌دهیم، در حقیقت با ریال مجازى مبادله انجام داده‌ایم، نه با ریال حقیقى.
البته كمى بعدتر، ارزهاى مجازى خاصى پیدا شدند كه معادل فیزیكى نداشتند؛ مثلاً پول‌هایى كه در بازى‌هاى اینترنتى مورد استفاده قرار مى‌گیرند. «بیت‌كوین» نیز از این جنس است؛ یعنى نوعى ارز است كه معادل فیزیكى ندارد، منتهى با ارزهاى فیزیكى قابل تبادل است. مثلاً مى‌توان بیت‌كوین فروخت و دلار خرید. تا این‌جا «بیت‌كوین»، مشابه سایر ارزهاى مجازى است؛ مثل ریال مجازى، دلار مجازى یا ارزهایى كه در بازى‌هاى اینترنتى مبادله مى‌شوند. اما چه چیزى این ارز نوظهور را با سایر ارزهاى مجازى متمایز ساخته و آن‌را این همه بر سر زبان‌ها انداخته است!؟
* «رمز ارز»؛ یكى از انواع ارز مجازى
وجه تمایز «بیت‌كوین» با سایر ارزهاى مجازى این است كه این ارز، «رمزپایه» است. این بدان معناست كه خرید و فروش با بیت‌كوین به‌صورت رمزى صورت مى‌گیرد و كسى جز خریدار و فروشنده از آن مطلع نمى‌شوند. این درست برعكس سایر ارزهاى مجازى است. در حالت عادى، وقتى ما با كارت اعتبارى خود خریدى انجام مى‌دهیم، پردازش كامپیوترى این خرید، در سرورهاى بانكى كه در آن حساب داریم انجام مى‌شود و آن بانك از مبادله‌ى ما آگاه است، اما در ارزهاى رمزپایه این‌طور نیست. در این ارزها، به جاى آن‌كه پردازش مبادله در یك بانك خاص و با شفافیت انجام شود، در مزرعه‌هاى پراكنده‌اى در دنیا و به‌صورت رمزى انجام مى‌شود.
مزرعه، مكانى است كه در آن تعداد زیادى پردازنده‌ى بیت‌كوین كارگذاشته شده است؛ این مزرعه با اتصال به اینترنت، نقشِ بخشى از دستگاه‌هاى پردازش بانك‌ها را ایفا مى‌كند. در حقیقت مردم تشویق مى‌شوند با سرمایه‌گذارى در خرید این پردازنده‌ها و ایجاد یك مزرعه‌ى بیت‌كوین، به تراكنش‌هاى رمزى مختلفى كه در دنیا به‌وسیله‌ى این رمز ارز مجازى انجام مى‌شود كمك كنند و در ازاى آن، سود دریافت كنند. علاوه بر این كاركردِ مزرعه‌ها (یعنى كمك به تراكنش‌هاى رمزى بیت‌كوین در دنیا)، در مزارع بیت‌كوین «استخراج» یا «ماینینگ» نیز صورت مى‌گیرد و این اتفاق نیز خود یكى از راه‌هاى كسب سودِ صاحبان مزارع از بیت‌كوین است.
* معناى استخراج یا «ماینینگ» بیت‌كوین
همان‌طور كه تا كنون روشن شد در تولید و استفاده از ارزهاى رمزپایه براى مبادله بر خلاف سایر ارزهاى مجازى، دولت‌ها نظارت ندارند. در مورد شیوه‌ى پردازش مبادلات، پیش‌تر صحبت شد. اكنون سؤال این‌جاست كه وقتى سایر ارزها را دولت‌ها یا بانك‌هاى مركزى چاپ و تولید مى‌كنند، بیت‌كوین‌ها را چه كسى تولید مى‌كند!؟ در مورد بیت‌كوین، داستان به این صورت است كه سازنده‌ى آن - كه فرد یا گروهى ناشناخته به نام «ساتوشى ناكاموتو» هستند- تنها ۲۱ میلیون بیت‌كوین را در پسِ معادلات رمزیِ ریاضی پنهان كردند.
هر كسى‌كه زودتر بتواند با تشكیل مزارعى از پردازنده‌هاى قوى، این معادلات پیچیده‌ى ریاضى كه براى هر بیت‌كوین، به‌صورت جدا جدا تعریف شده است را حل كند، در واقع یك بیت‌كوین تولید كرده است؛ در اصطلاح به این كار «استخراج» بیت‌كوین یا «ماینینگ» مى‌گویند. بنابراین، كسبِ سود حاصل از استخراج بیت‌كوین نیز،انگیزه‌ى دیگرى براى كسانى است كه در كشور مزرعه‌ى بیت‌كوین ایجاد مى‌كنند. بنابراین «استخراج» در بیت‌كوین، مشابه «چاپ پول» توسط بانك‌هاى مركزى است؛ با این تفاوت كه در مورد بیت‌كوین، اولاً تولیدكننده یك فرد یا نهاد خاص نیست، بلكه مجموعه‌اى از مردم هستند. در ثانى، بر خلاف بانك‌هاى مركزى كه به هر میزان كه مى‌خواهند، پولِ بدون پشتوانه چاپ مى‌كنند، بیت‌كوین در نهایت فقط ۲۱ میلیون خواهد بود كه تا كنون تقریباً ۱۷ میلیونِ آن استخراج شده است و در شبكه‌ى مبادله و توزیع قرار گرفته است.
* رمزى بودن؛ چاقویى دولبه
ویژگى رمزى بودن ارزهایى مانند بیت‌كوین، این پدیده‌ى نوظهور را مانند چاقویى دولبه كرده است كه هم مى‌تواند مفید باشد و هم مضر. از یك سو رمزى بودن باعث شده است تا با استفاده از بیت‌كوین بتوان تحریم‌ها را دور زد. روزنامه نیویورك‌تایمز آمریكا در دهم بهمن ۱۳۹۷ گزارشى از توسعه مزرعه‌هاى استخراج بیت‌كوین در ایران منتشر كرد كه در آن عنوان كرد یكى از راه‌هاى مقابله با تحریم‌هاى مالى و بانكى آمریكا براى ایران، استفاده از ارزهاى دیجیتالى و توسعه مزرعه‌هاى استخراج بیت‌كوین است. از سوى دیگر، همین رمزى بودن مقابله با پولشویى و تأمین مالى تروریسم را دشوارتر كرده است و مثلاً ردیابى مالى باندهاى تولید و توزیع مواد مخدر نیز دشوارتر شده است.
* هزینه فرصت اقتصادى بیت‌كوین
یكى دیگر از فرصت‌هاى بیت‌كوین براى اقتصاد ایران این است كه قابلیت ایجاد ارزش‌افزوده براى بخش برق را فراهم كرده و هم‌چنین صادرات پرسود و غیرمستقیم برق را نیز برایمان میسر مى‌سازد. براى استخراج هر بیت‌كوین، حدوداً ۲۷۰۰ دلار برق مصرف مى‌شود. این در حالى است كه اخیراً هر بیت‌كوین ۹۸۵۵ دلار معامله شده است و این به‌معناى این است كه حتى اگر خودِ وزارت نیرو به استخراج بیت‌كوین بپردازد، مى‌تواند به ازاى استخراج هر بیت‌كوین، ۷۱۵۵ دلار سود كسب كند.
به‌همین‌دلیل است كه آذرى جهرمى - وزیر ارتباطات- در خصوص استخراج بیت‌كوین در كشور گفته است: «استخراج رمز ارز - در ساعات غیر پیك برق- به‌نوعى صادرات ارز به‌صورت مجازى محسوب مى‌شود؛ یعنى این‌كه بدون سرمایه‌گذارى و راه اندازى شبكه كلان انتقال برق، مى‌توان با استفاده از استخراج رمز ارز این برق را به‌صورت مجازى صادر كرد».
البته نباید نادیده گرفت كه دو ویژگى «عدم ثبات قیمتى» و «عدم قابلیت نقدشوندگى راحت در داخل كشور»، در كنار فرصت‌هایى كه بیت‌كوین براى اقتصاد ایجاد كرده، باعث شده است تا این نوع ارز، فعلاً ابزار خوبى براى ذخیره‌ى ارزش دارایى‌ها و ثروت مردم عادى نباشد و هم‌چنین با توجه به نبودِ قوانین مربوط به ارزهاى رمزپایه در كشورمان، امكان استفاده از آن براى مبادلات داخلى فراهم نیست.
گزارش از محسن رحمانی
انتهای پیام/
پربيننده ترين
جمعه ۷ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۰:۰۰
پنجشنبه ۶ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۰:۰۰
پنجشنبه ۶ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۸:۲۲
چهارشنبه ۵ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۶:۰۲
چهارشنبه ۵ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۶:۴۹
سه شنبه ۴ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۰:۲۳
يکشنبه ۲ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۰:۱۷
شنبه ۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۰:۱۴