بیماران کلیوی حاد نباید روزه بگیرند اما بیماران کلیوی که دچار سنگ کلیه، عفونت و التهاب یا تکرر ادرار و غیر هستند و بیماری آنان حاد محسوب نمی شود می توانند با شرایط دارویی و غذایی مناسب روزه بگیرند.
تاریخ انتشارسه شنبه ۲ تير ۱۳۹۴ - ۰۸:۵۷
کد مطلب : ۱۱۱۴۶۴
۰
تاکنون نتیجه واحدی در خصوص مجاز بودن بیماران مبتلا به سنگ کلیه جهت روزه داری به دست نیامده هر چند نظریات بر این است که روزه داری برای این افراد مضر است اما نتایج چند تحقیق جدید حاکی از آن است که روزه گرفتن در ماه رمضان برای بیماران سنگ کلیه منعی ندارد؛ با این حال بهتر است با رعایت رژیم غذایی خاص و نوشیدن مایعات به میزان کافی، شرایطی فراهم شود تا بیماران کلیوی در این ماه دچار مشکلی نشوند.
مکتب طب سنتی ایران، مکتبی کل نگر است که بر اساس اصول، قواعد و زاویه دید خاص خود راه حل هایی مختص شرایط مختلف را ارائه می دهد؛ از اصول اولیه در طب سنتی ایرانی حفظ سلامتی بر اساس تصحیح روش زندگی است؛ تغییر و اصلاح روش های تغذیه و آشامیدنی یکی از روش های پر کاربرد در طب ایرانی محسوب می شود.
در این مطالعه ضمن بررسی علل پیدایش سنگ های ادراری از دیدگاه طب ایرانی به روش های پیشگیری و درمان در سطح حفظ الصحه و غذا درمانی پرداخته شده است و سپس با بررسی نظرات طب جدید و طب ایرانی در خصوص بیماران سنگ های ادراری پیشنهاداتی جهت کاهش عوارض این بیماری به خصوص در ماه رمضان و ایام روزه داری ارائه شد.
از دیدگاه طب سنتی، علت ایجاد سنگ در کلیه و مثانه وجود حرارت خارج از اعتدال در بدن و تأثیر آن بر روی اخلاط غلیظ و لزج می باشد که این حرارت باعث خشک شدن و افزایش غلظت رطوبات شده و اخلاط غلیظ را متحجر و تبدیل به سنگ می کند، در این میان ضعف قوت دافعه کلیه و تنگی مجاری ادراری نیز مزید بر علت شده و احتمال تشکیل سنگ را افزایش می دهد.
اما مهمترین راه پیشگیری از بروز سنگ کلیه، جلوگیری از ایجاد فضولات و اخلاط غلیظ و لزج است و این مهم جز با تقویت معده، قوت هاضمه و مصرف مواد غذایی مناسب امکان پذیر نیست.
همانطور که ذکر شد در پیشگیری و درمان این بیماری، باید توجه زیادی به دستگاه گوارش کرد؛ غذا را باید زیاد جوید تا کاملاً با آب دهان آغشته شود.
از پرخوری باید پرهیز کرد و در تقویت معده باید کوشید تا خوراک را به خوبی گوارش دهد.
طبع را باید نرم نگه داشت، بدین طریق که روزی ۲ بار صبح و عصر در ساعتی معین نسبت به تخلیه اقدام کرد و بعد از یکبار تخلیه ناکامل از جای برنخواست، زیرا هنوز تخلیه به طور کامل انجام نگرفته است.
یکی از توصیه هایی که در این زمینه موثر است، استفاده از جوشانده انجیر، سپستان، فلوس و ترنجبین است؛ چون مصرف مسهل های قوی در بیماران دچار سنگ کلیه جایز نیست و چون این ترکیب که یک ملین ملایم است توصیه می شود.
انجیر ملین طبع و مسهل به رفق و جهت سختی جریان ادرار و قطره قطره آمدن آن مفید است، سپستان مزلق( لغزاننده فضولات و اخلاط ) در روده هاست، فلوس ملین طبع و مسهل به رفق و بی غائله و اسهال آن به واسطه لزوجتی است که دارد، ترنجبین نیز ملین طبع و مسهل به رفق و محرک و رفع کننده اخلاط است.
به تذکری مربوط به مطالب فوق توجه کنید:
باید توجه داشت که مقصر اصلی در ایجاد سنگ های کلیوی روش غلط تغذیه و عملکرد سوء معده است که نهایتاً کبد را وادار به ساختن کیلوس های خلطی غلیظ و رسوب گذار می کند؛اخلاط کبدی از طریق خون وارد کلیه شده و در فیلترهای کلیه رسوب گذاری می کنند.
علاج آن علاوه بر دارو های سنگ شکن، پاکسازی کبد و معده است بنابراین مصرف مسهل برای دفع سنگ کلیه واجب است چراکه مقصر اصلی در تولید سنگ، کلیه ها نیستند.
البته باید توجه داشت که میزان اثر مسهل نباید خیلی شدید باشد بلکه در درمان و پیشگیری از سنگ کلیه، مسهل باید به میزانی باشد که اکثریت مایعات متوجه روده ها نشوند بلکه مقادیر لازم به سمت کلیه ها نیز روانه شود و بدون فشار به کلیه ها، اضافاتشان به سمت روده ها سرازیر شود تا عامل اصلی یعنی کبد و معده نیز تخلیه، تنقیه و تصفیه شوند.
سنگ کلیه=غلظت خون؛ تقریباً تمام مبتلایان به سنگ کلیه دچار غلظت خون هستند.(تجربه)
ماساژ بدن و استفاده از حمام به حد اعتدال برای بیماران دچار سنگ کلیه سودمند است؛ از سوی دیگر یکی از علل تولید اگزالات ها در بدن و به دنبال آن تشکیل سنگ های ادراری، پرخوری و عدم تحرک و یک جا نشستن است؛ بنابراین ورزش معتدل و ملایم در این بیماران کمک کننده است، به علاوه این بیماران در حالت سیری و پر بودن شکم نیز هرگز نباید ورزش کنند که خود زمینه ساز ایجاد سنگ می شود.
بیماران دچار سنگ کلیه از مصرف چه مواد غذایی باید پرهیز کنند؟
گوشت های مضر: گوشت گاو و گوساله، گوشت های مانده، ماهی شور، قدید یا گوشت خشک شده، سوسیس و کالباس، گوشت های فریز شده وارداتی، گوشت شکار، گوشت اردک و به طور کلی هر نوع غذای غلیظ برای سنگ کلیه مضر است.
به تذکری مربوط به مطالب فوق توجه کنید:
طبیعتا بادمجان گرم و خشک است؛ مصرف بادمجان باید به کمک مصلحات انجام گیرد، مثلاً بادمجان اگر با کدوی خورشتی و یا گوشت پخته شود بهتر است؛ زیرا گوشت مصلحی برای ضررهای بادمجان است، بالای بادمجان شربت سکنجبین مفید است.
*** دستور طبخ بادمجان در طب سنتی برای دفع ضرر آن که ایجاد سده در کبد است: بادمجان را ورق ورق کرده روی آن نمک بمالید و روی هم بچینید و ۲ تا ۳ ساعت بگذارید در آب سرد بماند و آب تیره رنگ شود سپس آب آن را دور بریزید و این کار را تکرار کنند تا دیگر آب سیاه نشود و تیزی آن کم شود؛ پس از آن خوب بشویید و با گوشت بره یا بزغاله جوان یا گوشت مرغ خانگی جوان چاق در روغن گاو طبخ کنید و یا در روغن بریان کنید و مدت زمانی آن را در حالت دم قرار دهید تا خوب پخته شود.
هنگام مصرف قدری سرکه یا آب انار ترش و شیرین یا رب انار به صورت شربت و یا کوله پر (صمغ انجدان سفید که طیب است) یا کرویا (شاه ریزه رومی –زیرهرومی) و امثال آن که مفتح سده هستند تناول کنید.
روش دیگر آن است که بادمجان را ورق ورق کرده با نمک اندود کنند و با آب چند دقیقه بجوشانند و آب آن را دور بریزند سپس با گوشت یا بدون گوشت در آن نمک بریزند و قدری پیاز و زنجفیل تازه و زیره ریز ریز کرده و قدری ماست به آن اضافه کنید و در روغن بریان و تناول کنید؛ کمترین آن است که با نمک اندود کنید و روی هم بچینید و بگذارید زرداب تند آن خارج شود بعد با آب خوب بشویید و بپزید و بخورید.
*** نان های مضر: نان فطیر، نان حواری ( نان گندمی که آرد آن نرم بوده و در گرفتن سبوس آن مبالغه نکرده باشند.)
نان فطیر به علت تولید باد در شکم و خروج آرام و کند از روده ها، نامرغوب است و سبب تولید سنگ کلیه و مجاری می شود.
***غذاهای مضر: کله پاچه، حلیم، حلواهای لزج، رشته، غذاهای مانده و فریزری، غذاهای کارخانه ای، سرخ کردنی، تخم مرغ آب پز و گوشت های مضر که در بخش قبلی ذکر شد.
*** میوه های مضر: شفتالو، زردآلو و گلابی خام
به تذکری مربوط به مطالب فوق توجه کنید:
خواص میوه های فوق با روش علمی تجزیه گرانه تهیه شده است و به طور مطلق نمی توان حکم به مضر بودن این میوه ها برای بیماران سنگ کلیه و ناراحتی های مجاری داد؛ اگر صحیح مصرف شود بهترین دارو برای بسیاری از امراض کلیه و مثانه می تواند به حساب آید، چرا که برای کلیه های دارای مزاج خشک نرم کننده های خوبی هستند؛ بویژه بیماری های التهابی مثانه را فرو می نشانند.
مصرف این میوه ها برای سرد مزاجان مضر است بویژه اگر با آب سرد مصرف شود؛ مصلح و پختن آن همراه با زنیان، زیره، مصطکی، کندر، انیسون شیرین و امثال آن می باشد.
سایر مواد غذایی مضر: شیرینی جات مصنوعی به مقدار زیاد، قهوه، شکلات، کاکائو .
بیماران دچار سنگ کلیه چه مواد غذایی را در رژیم غذایی خود قرار دهند؟
*** گوشت های مفید : گوشت تیهو، جوجه مرغ، بزغاله، چلچله، دراج
گوشت تیهو غذائیت زیادی دارد و بسیار لطیف و سریع الهضم است و خون صالح در بدن تولید می کند؛ برای افرادی که معده و روده ضعیف دارند مناسب است.
گوشت جوجه مرغ خوب پخته شده نیز از گوشت اکثر پرندگان لطیف تر بوده و دارای غذائیت زیادی است.
گوشت بزغاله فضولاتش کمتر و از هر حیث معتدل است؛ گرمی، سردی، خشکی و رطوبت آن در حد وسط است و امتلا ایجاد نمی کند؛ نیروی بدن را کاهش نمی دهد و بدن را لاغر نمی کند، به خصوص در فصول گرم و در نواحی و شهرهایی که گرمی هوا در آن شدید است و جزء مناطق گرمسیری محسوب می شوند.
گوشت چلچله اختصاصاً جهت سنگ مثانه مفید است و گوشت دراج نیز لطافت زیادی دارد و یکی از بهترین غذاها در بیمار دچار سنگ کلیه، پختن گوشت چلچله با روغن بادام، کرفس، گشنیز و دارچین است.
*** نان های مفید: نان خشکار برای بیماران دچار سنگ کلیه مفید است؛ نان خشکار نانی است که گندم آن را نشسته و سبوس آن را نیز نگرفته باشند، برای جلوگیری از سنگینی معده و نفخ پس از مصرف آن، بهتر است نان خشکار با کمی کره یا شیره انگور به عنوان مصلح استفاده شود.
*** میوه های مفید: خیار، آلبالو، انجیر، انگور، خربزه، زالزالک و تعدادی دیگر از میوه های مفید:
انواع گرمک و طالبی و آب سیب گلاب، گیلاس، هندوانه، هلو، هلو انجیری، انجیر تازه سفید و قرمز، انواع توت های قرمز، شاه توت، توت سیاه سپستان، انواع آلوها، انگور و مرکبات گوناگون و امثال آن که بیماران می توانند یک ساعت و نیم پس از مصرف غذا از این میوه ها استفاده کنند.( مولفین )
خیار میوه ای مدر بود و سنگ های ادراری را خارج می کند، به علاوه برای رفع تشنگی مفید است.
آلبالو مقوی معده و کبد است و تشنگی را برطرف کرده و سنگ های کلیه و مثانه را می شکند و زخم های مجاری ادراری را التیام می بخشد.
انگور از لحاظ غذائیت بهترین میوه است و خون صالح تولید می کند و معدل امزجه غلیظه و صاف کننده خون است و برای کلیه و مثانه نافع است؛ مصلح انگور، زیره و رازیانه است که باید مقدار کمی از آنها همراه با انگور تناول شود.
خربزه نیز مدر بوده و سنگ های ادراری را خارج می کند و برای کلیه مفید است.
زالزلک غذائیت بالایی دارد و مقوی معده است و برای کسانی که ادرارشان قطره قطره خارج می شود مفید است.
*** خشکبار مفید: بادام، فندق، پسته، کنجد
بادام مقوی معده و در اصلاح کلیه اثری قوی دارد، به خصوص اگر به صورت مربا مصرف شود.
فندق مقوی روده ها و برای سوزش ادراری بیشتر نافع است.
پسته مقوی معده و برای کلیه نیز مفید است.
کنجد ملین معده و امعا است، به شرط مداومت بر مصرف آن سنگ کلیه را بر طرف می کند.
*** روغن های مفید: روغن بادام ، روغن کنجد ، روغن زیتون
روغن بادام در گرمی و سردی معتدل و مصرف آن در افرادی که خروج قطره قطره ادرار دارند مفید است و به دفع سنگ های ادراری کمک می کند.
روغن کنجد نیز دارای خواص کنجد بوده و در رفع سوزش ادرار موثر است.
از خواص مهم روغن زیتون، شکستن سنگ های ادراری و ادرار آور بودن آن است.
*** ترشی های مفید: ترشی کبر، ترشی مارچوبه
کبر اخلاط لزج را از اعضاء پاکسازی می کند و ادرار آور است.
مارچوبه شکننده سنگ های کلیه و مثانه و پاک کننده کلیه، ادرار آور و از بین برنده بیماری های کلیه و مثانه است.
*** شربت های مفید: شربت آلبالو ، شربت مارچوبه و شربت آب و عسل یا شکر و لیمو ترش
** شربت آلبالو: ۲۰۰ گرم آلبالو در ۸۰۰ گرم آب، شب خیسانده و صبح جوشانده شود تا آب آن به نصف برسد، سپس صاف کرده و با ۸۰۰ گرم شکر به قوام آوردید؛ در هر روز ۳۰ گرم مصرف شود.
** شربت مارچوبه : ۱۵۰ گرم مارچوبه در ۵/۱ کیلو آب جوشانده و صاف کنید و با ۸۰۰ گرم شکر به قوام آورید؛ در هر روز ۲۵ گرم مصرف شود.
** شربت آب و عسل (شکر) و لیموترش: قدری شکر را در ظرفی می ریزید و آنقدر آبلیمو بر آن می فشارند که رویش را بگیرد و یک شبانه روز در ظرف در بسته در دمای معمولی می گذارید سپس صاف می کنید و با قدری دیگر آبلیمو که آن را ترش و نیکو گرداند به قوام می آورید.
لیمو قاطع اخلاط غلیظ و لزج و مقوی معده است و شربت آن با شکر یا عسل قاطع هر خلط و ماده غلیظ و لزج و خلط های سوخته و سوداوی می باشد. در مقالات طب جدید ثابت شده که لیموترش به علت اثرات آلکالیزه کننده، دفع کننده سیترات و آنتی اکسیدان در درمان سنگ کلیه به خصوص در بیمارانی که علت بروز سنگ در مجاری ادرارشان، دفع کم سیترات در ادرار (هایپوسیتراتوری ) است، سودمند می باشد.
غذاهای مفید (علاوه بر موارد ذکر شده ):
– زرده تخم مرغ نیم برشت: غذائیت بالا دارد و خون صالح تولید می کند و فضولات اندکی بر جای می گذارد؛ برای زخم های کلیه و مثانه مفید است و سریع هضم می شود.
مرحوم دکترعبداله احمدیه آملی در کتاب خود ذکر می کند که طبخ گوشت جوجه کبوتر در روغن کنجد (بدون آب و نمک) موجب خرد کردن سنگ مثانه و اخراج آن می شود.
– حبوبات مفید: ماش مقشر (پوست کنده)، باقالا، نخود
** ماش از بهترین حبوبات است و غذائیت بالا دارد؛ خلط صالح تولید می کند و برای بیماری های کلیه مفید است زیرا موافق آن است؛ آب جوشانده باقالا از تولید سنگ کلیه جلوگیری می کند.
– نخود نیز غذائیت زیادی دارد و خون صالح در بدن تولید می کند؛ باز کننده گرفتگی های کلیه و خوردن آب پخته آن با کمی نمک ادرار آور است.
** سبزیجات مفید: کرفس ، مارچوبه ، کنگر ، کاکوتی ، شوید ،پونه
کرفس مدر است، کلیه و مثانه را پاکسازی می کند و سنگ مثانه را می گدازد.
کنگر مقوی دستگاه گوارش و برگ آن ادرار آور است.
شوید ادرار آور و برای سنگ کلیه و مثانه مفید است، درد کلیه و مثانه را بهبود می بخشد.
پونه ادرار آور است.
سایر موارد: زیتون پرورده، سیر، کدو
زیتونی که در آب و نمک پرورده باشد و با غذا خورده شود نه قبل و بعد از آن، مقوی و پاکسازی کننده آن است.
سیر اخلاط غلیظ را از بدن پاک کرده و ادرار آور است؛ برای کسانی که ادرارشان قطره قطره خارج می شود مفید است و سنگ های کلیه را تحلیل می برد، همچنین لطیف کننده غذاهای غلیظ است.
کدو تلیین طبع می دهد و مدر است.
ترکیبات مفید:
***سیاه دانه و عسل: به این صورت که سیاه دانه کوبیده شده و با عسل آمیخته شود و بیمار روزی ۵ گرم از آن بخورد؛ مداومت بر خوردن سیاه دانه ادرار آور است و مخلوط آن با عسل سنگ های کلیه و مثانه را می شکند، تأثیر مثبت سیاه دانه بر روی سنگ مجاری ادراری از قول امام صادق نیز نقل شده است. ( أخذ الشونیز فی آخر اللیل ) همچنین در مقالات طب جدید، اثرات مفید سیاه دانه بر روی بیماران دچار سنگ کلیه به اثبات رسیده است.
*** مویز و فلفل: مویز ملین طبع است و اخلاط غلیظ را آماده دفع می کند و برای بیماران کلیه و مثانه مفید است؛ حکیم عقیلی خراسانی در کتاب خود می گوید: کسانی که کلیه سرد دارند و دچار ادرار قطره قطره و سنگ کلیه و مثانه هستند، دانه ی مویز را بیرون کنند و به جای آن دانه فلفل قرار دهند و بخورند که به قول آن حکیم، این ترکیب در از بین بردن سنگ کلیه و مثانه بی عدیل است.
*** عرق بهار نارنج با آب کرفس: آشامیدن این ترکیب سنگ های کلیه و مثانه را خارج می سازد.
نظریه نهایی طب سنتی رمضان و بیماران کلیوی
بیماران کلیوی حاد نباید روزه بگیرند اما بیماران کلیوی که دچار سنگ کلیه، عفونت و التهاب یا تکرر ادرار و غیر هستند و بیماری آنان حاد محسوب نمی شود می توانند با شرایط دارویی و غذایی زیر روزه بگیرند؛ بیماران مبتلا به واریکوسل نیز می توانند از این روش استفاده کنند.
این روش آزموده، مجرب و بدون نقص در این ماه روزه داران مبتلا به هر گونه نارسایی یا بیماری کلیوی را یاری میکند و از هر گونه آسیب در ماه مبارک رمضان در امان است؛ کلیه های آنان را نیز قوی و مستحکم می سازد.
الف) عرق خارشتر و عرق خارخاسک از هر کدام یک لیوان با هم مخلوط کرده و روی شعله به حد جوش برسانید و بلافاصله داغ داغ آن را روی ۳ قاشق غذاخوری خاکشی تمیز ریخته و ولرم که شد میل کنید.
ب) جوشانده ۵ قسمتی کلیه (به روش فلاسک)
گل گاو زبان، گل سرخ، بابونه، تخم تره، سنبل الطیب، تخم جعفری، تخم کاهو، تخم شوید، تخم کرفس، رازیانه، بادرنجبویه، سوسنبر یا نعناع، تخم کاشفه، مرزنجوش، خاکشی، گزنه، دم گیلاس، برگ سداب، کاکنج (عروسک پشت پرده)، افتیمون از هر کدام ۲۵ گرم
همه را مخلوط و با هاون برقی اسیابکنید تا بصورت نیم کوب درآید؛ هر روز ۳ قاشق غذا خوری آن را با ۵/۳ لیوان آب جوش در فلاسک ریخته و نگهدارید؛ ۵/۱ ساعت بعد از افطار، ساعت حدود ۱۲ شب و بعد از سحری هر بار یک لیوان آن را با شکر شیرین کرده نیم گرم میل کنید.
ج) اگر یبوست دارید دستورات مربوطه در بخش یبوست را نیز انجام دهید.
د) رژیم غذایی ویژه بیماران کلیوی و پوستی و ناراحتی های قلبی و امثال آن
– سوپ گشنیز: سبزی گشنیز، اسفناج یا برگ چغندر، عدس، کمی برنج، ماهیچه گوسفند یا مرغ خانگی بدون چربی.
– آش جو با لوبیا: جو پوست کنده که با لوبیا شب تا صبح روی شعله ملایم پخته شود، هنگام مصرف کمی روغن زیتون با کمی آب لیموترش اضافه کنید.
– سوپ نخود فرنگی: نخود فرنگی، سبزی نعناع، جعفری، گشنیز، همراه با هویج رنده شده، پیاز، نمک، زردچوبه، کمی جو، عدس و ماهیچه گوسفند یا مرغ خانگی بدون چربی.
– سیراب و شیردان و جگر سفید گوسفند که چربی آن را گرفته ولی پرزهای آن را نگرفته باشند با پیاز و نمک و زردچوبه روی شعله ملایم پخته شود.
– سوپ کلم: کلم گل یا کلم برگ با سبزی گشنیز و جعفری، هویج، ماهیچه گوسفند یا مرغ خانگی بدون چربی با نمک و پیاز و زردچوبه پخته شود.
– کته گشنیز یا شوید: برنج و سبزی گشنیز یا شوید که کاملاً پخته و نرم شده باشد همراه با کمی ماهیچه گوسفند یا مرغ خانگی بدون چربی.
– سوپ بلال: دانه های بلال، عدس، هویج، سبزی گشنیز با پیاز و نمک و زردچوبه که روی شعله ملایم پخته شده باشد.
– سوپ گندم: مانند سوپ بلال تهیه شود مقداری مرزنجوش خشک به غذا اضافه شود.
/ع
پربيننده ترين
شنبه ۸ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۰:۱۰
جمعه ۷ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۰:۰۰
جمعه ۷ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۵:۵۸
پنجشنبه ۶ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۸:۲۲
چهارشنبه ۵ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۶:۰۲
سه شنبه ۴ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۰:۲۳
يکشنبه ۲ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۰:۱۷
شنبه ۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۰:۱۴