حرکت از وابستگی کامل نظامی به خودکفایی بالنده و اعجاب‌آمیز

خرمشهر؛مهلک ترین موشک بالستیک 

قطعا مهم ترین و راهبردی ترین حوزه پیشرفت تسلیحاتی ایران که توانسته سطح بالایی از بازدارندگی را به کشور بدهد، حوزه موشکی است. در حالی که پیش از انقلاب، غربی ها به ایران اجازه نمی‌دادند موشک بیش از برد ۱۰۰ کیلومتر داشته باشد، جنگ تحمیلی به ما ثابت کرد که برخلاف ارتش رژیم بعث عراق، چقدر دستمان خالی است. همین تجربه تلخ، ایران را به سمت ساخت موشک سوق داد تا امروز جمهوری اسلامی ایران به تنوع بسیاری از موشک‌های بالستیک و نقطه زن دست یافته است، چنان چه مؤسسه مطالعات دفاعی و امنیتی انگلیس در گزارشی از توانمندی موشکی ایران با عنوان یک انقلاب فنی تمام عیار یاد می‌کند و می نویسد: «توسعه قدرت موشکی، توانایی بازدارندگی را در اختیار ایران قرار داده و این کشور را قادر کرده است با اتکای موشک‌های نقطه‌زن خود، دشمنانش را صد‌ها کیلومتر دورتر هدف قرار دهد.»در این سال ها متخصصان کشورمان توانستند موشک ها و راکت های ایرانی را با سوخت های جامد و مایع با برد  تا 2000 کیلومتر بسازند و تست کنند و رعب و وحشت به دل دشمن بیندازند و حتی گفته می شود ایران برای رسیدن به اهداف بیشتر از 2000کیلومتر هم مشکل فنی و دانشی ندارد و زمانی که نیاز باشد از این عدد هم خواهد گذشت. جمهوری اسلامی ایران تا به امروز با طراحی و ساخت بیش از ۱۶ موشک بالستیک با کاربردهای مختلف، گام های بلندی در مسیر دستیابی به قدرت بازدارنده بومی برداشته است و مدرن ترین موشک ایرانی به نام خرمشهر با 2هزار کیلومتر برد و حدود 20تن وزن و سر جنگی هدایت شونده می تواند همه اهداف دشمن ما را در اطراف کشورمان تهدید کند. این مهلک‌ ترین موشک بالستیک ایران، در زمان رونمایی از سوی نشریه آمریکایی نیوزویک به عنوان یک «سیلی » به گوش ترامپ و نتانیاهو مطرح شد. داشته های موشکی ایران تنها به موشک های بالستیک منحصر نشده و بر اساس یک اصل راهبردی کشورمان در صنعت دفاعی توانسته است طیف متنوعی از راکت ها و موشک های کروز را نیز تولید کند که شاید بتوان گفت گل سرسبد موشک های کروز ساخته شده در ایران «هویزه» نام دارد. امسال نیز از موشک صیاد 4B  رونمایی شد. موشکی با برد ۳۰۰ کیلومتر که  برد انهدام سامانه باور ۳۷۳  را که تا پیش از این روی عدد ۱۵۲ بود به فراتر از 300کیلومتر ارتقا داد. 

موشک هایپرسونیک بالستیک 

دو ماه قبل بود که سردار امیرعلی حاجی‌زاده فرمانده هوافضای سپاه پاسداران خبر مهمی را اعلام کرد و از ساخت موشک هایپرسونیک بالستیک توسط ایران خبر داد. به گفته فرمانده هوافضای سپاه، این سامانه سرعت بسیار بالایی دارد و دارای  قابلیت مانورپذیری در جو و بیرون جو است. سردار حاجی‌زاده یک روز پس از اعلام خبر ساخت موشک، از رونمایی موشک بالستیک هایپرسونیک این نیرو در آینده خبر داد.موشک‌های هایپرسونیک نسلی از موشک‌هاست که سرعتی بیش از ۵ ‌برابر سرعت صوت‌ دارند و به دلیل همین سرعت بالا، رهگیری‌شان با سامانه‌های پدافندی رایج تقریباً غیرممکن است. به غیر از روسیه، چین و آمریکا که در مراحل پیشرفته توسعه موشک‌های هایپرسونیک خود قرار دارند،کره‌شمالی، استرالیا و هند هم از ساخت یا خرید موشک هایپرسونیک گفته‌اند و حالا ایران هم با تولید موشک بالستیک هایپرسونیک به جمع معدود کشورهای جهان که دارای این فناوری پیشرفته نظامی هستند، پیوسته است.

پهپاد همچون سایه ای بر سر دشمن

علاوه بر موشک، موضوع پهپاد (پرنده هدایت پذیر از راه دور) از دیگر تولیدات جذاب و بسیار مهم صنعت دفاعی کشورمان در سال های پس از انقلاب اسلامی به شمار می رود. تجهیزاتی مهم و راهبردی که امروز در هر ارتش مدرنی جزو واجبات بوده و به مدد تلاش متخصصان دفاعی کشورمان می توانیم ادعا کنیم جزو 3کشور سازنده پهپادهای رزمی و شناسایی در دنیا هستیم.هفتم خرداد امسال بود که سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح از یکی از پایگاه‌های سری و زیرزمینی پهپادی ارتش جمهوری اسلامی ایران به نام پایگاه راهبردی پهپادی ۳۱۳ ارتش، بازدید کرد. با عملیاتی شدن این پایگاه سری که در عمق صدها متری زمین طراحی و ساخته شده جمهوری اسلامی ایران به قدرت برتر پهپادی در منطقه تبدیل شده است. همچنین در این بازدید دو دستاورد جدید برای نخستین بار به نمایش درآمد؛ نخستین دستاورد موشک کروز حیدر- ۱ است که قابل حمل توسط پهپاد کمان-۲۲ نهاجا و فطرس معرفی شده است. این موشک ۲۰۰ کیلومتر برد دارد و سرعت آن در لحظه اصابت به هدف، هزار کیلومتر بر ساعت است. حیدر-۱ اولین موشک کروزی است که قابلیت شلیک از پهپاد را دارد. دومین دستاورد، پهپاد کروز حیدر-۲ است که یک پهپاد محمول بر بالگرد است.پیشرفت‌های خیره‌کننده جمهوری اسلامی ایران در زمینه ساخت انواع پهپاد به ویژه در حوزه دفاعی و نظامی، به خصوص در سال‌های اخیر ، توجه جهان را به خود جلب کرده است. 13 آذر ۱۳۹۰ ایران یک فروند هواپیمای بدون سرنشین جاسوسی فوق پیشرفته و رادار گریز آمریکا از نوع لاکهید مارتین آر کیو ۱۷۰ را که در شرق کشور در حال جاسوسی بود، تحت کنترل خود درآورد  و آن را به زمین نشاند  و اقدام به مهندسی معکوس روی آن کرد .

آسمانی امن با پدافندی همیشه بیدار

اما مگر می شود کشوری بزرگ ، با موقعیتی مهم و در یک منطقه حساس،  در زمینه پدافند هوایی قدرتمند نباشد؟ شاید بزرگ ترین نقطه ضعف ما در دوران جنگ تحمیلی همین پدافند هوایی بود. امروز ایران جزو معدود کشور‌ها در جهان است که با اتکا به توانمندی‌های داخلی پیشرفته‌ترین سامانه‌های دفاعی ضد موشکی را تولید کرده؛ سامانه‌هایی که به عنوان سپر دفاعی کشور دشمنان را از هرگونه تجاوز احتمالی پشیمان خواهد کرد. شاهکار این سامانه ها، باور 373 نام دارد که از نمونه روسی اس 300ساخته شده، اما بسیار پیشرفته تر است و کار حراست از مهم ترین نقاط کشور از جمله برخی سایت های هسته ای را برعهده دارد.اس 300سامانه پدافندی پیشرفته روسی است که قرار بود در سال 2008 به ایران داده شود، اما تحریم های شورای امنیت و بدقولی روس ها این موضوع را به تعویق انداخت تا ایران خود به فکر ساخت پدافند بومی در سطح اس 300بیفتد. کشورمان طراحی و ساخت باور 373 را با این شرایط شروع کرد و حتی زمانی که در سال 96، چند گردان از سامانه اس 300از سوی روسیه به ایران داده شد باز هم کار ساخت باور 373 را متوقف نکرد تا این که سال 1399 و با حضور رئیس جمهور وقت از این سامانه رونمایی شد.«باور 373» را باید پیچیده ترین و مهم ترین سامانه پدافند هوایی موشکی ساخت داخل و حتی پیچیده ترین پروژه دفاعی تاریخ ایران به شمار آورد که کار طراحی، ساخت، تست و عملیاتی شدن آن در کمتر از یک دهه به دست متخصصان ایرانی در داخل کشور انجام شده است،اما ویژگی های این شاهکار صنعت دفاعی کشور که می تواند همچون گنبدی آهنین در کنار دیگر سامانه های بومی و غیر بومی پدافندی ایران به دفاع از حریم ایران بپردازد، چیست؟ به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، در سامانه سلاح باور۳۷۳، دو رادار جست وجوگر و رهگیر وجود دارد که حداکثر برد رادار جست وجو و کشف بر اساس اطلاعات اعلام شده ۳۲۰ کیلومتر و حداکثر برد رادار رهگیری ۲۶۰ کیلومتر خواهد بود. رادار جست وجو و کشف سامانه باور۳۷۳ قادر است ۳۰۰ هدف را به طور همزمان شناسایی کند؛ از سویی رادار رهگیر این سامانه نیز قادر به رهگیری ۶۰ هدف به طور همزمان است. از جمله ویژگی‌های بارز رادار رهگیر باور۳۷۳، قابلیت کشف اهداف پنهان‌کار با سطح مقطع راداری بسیار کم است که با این توانایی، عملا هدف پنهان‌کاری برای این سامانه وجود نخواهد داشت.از دیگر سامانه های مهم در پدافند هوایی کشور می توان به سامانه بومی سوم خرداد اشاره کرد که با انهدام پهپاد پیشرفته گلوبال هاوک آمریکایی در سال 1398 درخشید. 

  بزرگ ترین ناوگان بالگردی غرب آسیا

جمهوری اسلامی ایران با در اختیار داشتن بزرگ ترین صنایع بالگردی در منطقه، یکی از کشورهای پیشرو در عرصه طراحی و ساخت بالگردهای نظامی و تجاری است.  ایران از سال ۱۳۷۶ و با ساخت بالگرد «شباویز» که نمونه ای مهندسی معکوس شده از بالگرد «بل-۲۰۵» بود، به جرگه کشورهای سازنده بالگرد پیوست. پس از بالگرد شباویز، خانواده بالگردهای شاهد در سه مدل «شاهد-۲۷۴» و «شاهد-۲۷۸» و «شاهد-۲۸۵» تولید شد که برای نخستین بار در این خانواده، روند طراحی و ساخت کاملا بومی صورت گرفت.

پیشتاز در ساخت تانک و ادوات زرهی

در جنگ های امروزی ادوات زرهی مثل تانک و نفربرها نقش زیادی در پیشبرد جنگ و همچنین حفظ جان سربازان دارد،از این رو کشورها سرمایه گذاری زیادی روی تانک ها و زره پوش ها می کنند. بر اساس آخرین آمار سایت گلوبال فایر پاور که سایت معتبری درباره تعداد و نوع تسلیحات در کشورهای مختلف است تعداد مجموع تانک ها و نفربرها و زره پوش های ایران ۲۹۳۱ عدد است.طبق این آمار ،ایران در رتبه ۱۳ رده بندی کشورهای دارای بیشترین تانک قرار دارد.متخصصان کشورمان علاوه بر بهینه سازی تانک های خارجی که در نیروهای مسلح کشورمان به کار گرفته می شوند سعی کردند وارد حوزه ساخت تانک نیز بشوند. اولین و معروف ترین نمونه درخورذکر در این زمینه تانک ذوالفقار است، اما نسل جدید تانک های ایرانی کرار نام دارد. تانک کرار بهترین تانک ایران است که ۲۲ اسفند ۱۳۹۵ رونمایی و همزمان خط تولید انبوه در صنایع زرهی بنی‌هاشم دورود در استان لرستان افتتاح شد.این تانک در مدت سه سال توسط متخصصان سازمان صنایع دفاعی ایران طراحی و ساخته شده است. تانک کرار از موتوری جدید با ساختار بهینه شده استفاده می‌کند که توانی بین ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ اسب بخار از آن انتظار می‌رود. سامانه کنترل آتش الکترواپتیکی، سامانه فاصله‌یاب لیزری، رایانه بالستیک و قابلیت شلیک به اهداف ثابت و متحرک در شب و روز، قابلیت شلیک موشک و هدایت لیزری بسیار دقیق و امکان شلیک توپچی و فرمانده از دو سایت موازی از ویژگی‌های تانک کرار است.

جولان شناورهای بومی در آب های جهان

یکی از پیچیده ترین بخش های صنعت دفاعی به شناورهای آبی ارتباط دارد . در این حوزه نیز عملکرد صنایع دفاعی ایران چشمگیر و درخشان بوده، از ناوچه ها و ناوشکن های کوچک و بزرگ گرفته تا زیردریایی های سبک و نیمه سنگین که اوج فناوری را در دستان هوشمند ایرانی به نمایش می گذارد .ناوشکن جماران نخستین ناوشکن ساخت ایران است که با دانش کامل ایرانی ساخته و در ۱۳۸۸ خورشیدی تحویل نیروی‌ دریایی ارتش شده است . در جماران از پیشرفته‌ترین نمونه‌های راداری، سامانه‌های پدافندی و موشکی از جمله موشک‌های سطح‌به‌هوا و اژدرانداز استفاده شده بود .همچنین جماران نخستین ناوشکن ایرانی است که به باند فرود بالگرد مجهز شد. پس از جماران دومین ناوشکن کلاس موج به صورت کاملا مشابه با جماران ساخته شد و دماوند نام گرفت. این ناوشکن متاسفانه بر اثر یک حادثه دریایی در بندر انزلی غرق شد . سهند و دنا نمونه های دیگر این کلاس بودند که در سال های اخیر ساخته شده اند و هم اکنون چند فروند دیگر هم در حال ساخت هستند . همچنین سال 1400 نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران توانست برای اولین بار در تاریخ نیروی دریایی کشورمان یک ناوگروه با حضور ناوشکن سهند و ناوبندر مکران به اقیانوس اطلس اعزام کند و هم اکنون ناوگروه دیگری از ایران در حال پیمایش دور دنیاست .تصمیم برای ساخت زیردریایی در ایران، به اوایل دوران جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران بازمی‌گردد. زیردریایی غدیر بر اساس یک طرح خارجی در خط تولید قرار گرفته و تعداد زیادی از آن به خدمت ارتش درآمد.در ادامه، متخصصان کشورمان برای رفع نیازهای بالاتر از دفاع ساحلی، طراحی زیردریایی بومی فاتح را در دستور کار قرار دادند. زیرسطحی 527تنی فاتح به‌عنوان یک زیردریایی نیمه‌سنگین تلقی می‌شود. این زیردریایی از نظر مشخصات عملیاتی بسیار برتر از غدیر است و توانایی حرکت در عمق 200 متر را به‌صورت عادی دارد و می تواند به‌مدت 35 روز دریانوردی کند. در ساخت زیردریایی فاتح بیش از 412هزار قطعه با دستیابی و بومی‌سازی 76 عنوان فناوری روز دنیا به‌کار رفته است .شناور «شهید سلیمانی» عضو جدید نیروی دریایی سپاه پاسداران محسوب می‌شود که مجهز به نخستین سامانه پرتاب ترکیبی موشک‌های برد کوتاه و متوسط سطح به سطح است.