به گزارش بلاغ، پاندمی کووید۱۹ از زمان پیدایش، چالش‌های زیادی را پیش روی جوامع قرارداده است و تغییر شرایط زندگی و فاصله گذاری اجتماعی، مشکلات روحی- روانی ناشی از استرس بیماری، تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها، مراکز ورزشی و تفریحی تاثیرات مهمی در زندگی انسان داشته‌اند.
سالم نبودن سبک زندگی، زمینه بیماری‌های متعددی مانند چاقی، دیابت، افزایش فشار خون و بیماری‌های دیگری را فراهم می‌کند که در ابتلای شدید‌تر به بیماری کووید ۱۹ تاثیر دارند و باید بدانیم که سبک زندگی جنبه‌های مختلفی دارد که در این بین باید به موارد مهمی نظیر تغذیه، فعالیت فیزیکی، بهداشت فردی، الگوی خواب، پرهیز از مصرف دخانیات، روابط دوستانه و خانوادگی مناسب‌اشاره کرد.
پیامدهای منفی زندگی کرونایی
استرس، افسردگی، اضطراب و حالات روحی منفی ناشی از ترس از کرونا شاید برای خیلی از ما پس از شیوع این ویروس و اپیدمی شدن بیماری کووید ۱۹ پیش آمده باشد، طولانی شدن حضور کرونا در کشور و ملاحظه روزانه تلفات این ویروس در ایران و جهان، ضمن آنکه عده‌ای را بی‌خیال کرده و دست برقضا، انها بیشتر از دیگران در معرض ابتلاء به کرونا قرار دارند، گروه دیگر از مردم را دچار نگرانی و استرس نموده که باید ما را به راه مقابله علمی و اساسی با شرائط زندگی با کرونا رهنمون کند.
روش برخورد با اختلالات روانی را باید با کمک روانشناسان و با بهره‌گیری از مهارت‌ها و آموزش‌های روانشناسی یاد بگیریم.
مهدیه ربانی، یک روانشناس توضیح می‌دهد: "از زمان شیوع کرونا برخی شهروندان به دلیل ترس از مبتلا شدن خود یا اعضای خانواده شان دچار استرس و اضطراب شدند که البته این موضوع برای افرادی که از گذشته دارای زمینه‌های اضطرابی بودند، با شدت بیشتری رو‌به‌رو بوده است."
وی با بیان اینکه در شرایط کنونی با برخی افراد که دچار خود بیمارانگاری بوده و یا گرفتار وسواس شده‌اند رو‌به‌رو هستیم، می‌افزاید: "البته مشکلات ایجاد شده در پی شیوع کرونا و تغییراتی که در زندگی ما و شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه در پی داشته، محدود به این حوزه نبوده، بلکه شرایط منفی را نیز در روابط شخصی و خانوادگی افراد ایجاد کرده و مشکلات بین زوجین و والدین با فرزندان به ویژه در رده سنی نوجوانان نیز افزایش یافته است."
ربانی می‌افزاید: "افرادی که دارای حالات اضطراب و استرس و خودبیمارانگاری هستند، می‌توانند از تکنیک‌های تن آرامی و تنفس شکمی و دور ساختن افکار منفی و تمرکز بر روی فعالیت‌های لذت‌بخش و مواردی مانند مطالعه کتاب، تهیه فهرست شکرگذاری و انجام ورزش‌های سبک که در تماس با روانشناسان مرکز به آنها آموزش و توصیه می‌شود، از این حالت خارج شوند."
وی ادامه می‌دهد: "اگر مشکل افراد دارای استرس و اضطراب ناشی از کرونا با مشاوره تلفنی حل نشد، برای مداخلات بیشتر به شکل حضوری به روانشناسان ارجاع داده می‌شوند تا تحت درمان قرار بگیرند و در صورت نیاز و تجویز داروهای ضداضطراب مصرف کنند."
این روانشناس می‌افزاید: "برای کمک به حل و کاهش مشکلات تعاملی و ارتباطی خانواده‌ها در شرایط فعلی از جمله بین زوجین و فرزندان نیز پیشنهاد می‌شود تا برای پر کردن اوقات فراغت برنامه‌ریزی لازم انجام بشود و افراد فهرستی از فعالیت‌های مشترک رضایت‌بخش را تهیه و انجام دهند و یا ساعتی را برای انجام بازی‌های دسته‌جمعی اختصاص دهند و مسائل مورد علاقه خود را به مباحثه بگذارند."
وی با بیان اینکه شنیدن و خواندن مکرر اخبار مربوط به کرونا روحیه افراد را تضعیف می‌کند، در ادامه توصیه کرد افراد برای جلوگیری از آثار روانی منفی شیوع کرونا بیشتر از دو بار در روز اخبار را چک نکنند، چرا که مشاهده یک یا دو نوبت اخبار از مراجع رسمی مانند صداوسیما کفایت می‌کند و شنیدن اخبار بیشتر از کرونا می‌تواند به مشکلات روحی دامن بزند.
ربانی می‌افزاید: "دوش گرفتن با آب ولرم، استراحت مناسب و پرهیز از کم خوابی، توجه بیشتر به معنویات و خواندن ذکر، نرمش و حرکات کششی و پرداختن به فعالیت‌های مورد علاقه نیز می‌تواند افراد را از استرس‌های ناشی از کرونا دور کند."
وی همچنین با بیان اینکه افراد در شرایط کنونی نباید ارتباطات خود را با اعضای خانواده، بستگان و دوستان قطع کنند، چرا که فناوری این امکان را ایجاد کرده تا از طریق فضای مجازی و اینترنت بتوان درهر لحظه و مکان با افراد مورد نظر ارتباط برقرار کرد، می‌گوید: "تماس تصویری با دوستان و خویشاوندان که درشرایط فعلی امکان دیدار فیزیکی با آنها میسر نیست، پیشنهاد می‌شود و می‌تواند در پیشگیری از افسردگی و اختلالات روحی موثر باشد."
نقش تقویت معنویت در کاهش اضطراب و استرس
یکی از راه‌های توصیه شده برای غلبه بر دست کم مشکلات روحی کرونا و‌گریز از افسردگی‌ها و کلافگی قرنطینه صبر و توکل است، آنچنانکه در فرهنگ ایرانی- اسلامی ما هم در مواقع مصیبت به مقوله صبر، توکل و دعا تاکید فراوان شده است.
رهبر معظم انقلاب بر مقوله صبر، توکل و دعا برای برون رفت از فشارهای روحی کرونا بسیار تاکید دارند. ایشان بر ضرورت دعا برای حل مشکلات کشور تأکید کردند و همگان به ویژه جوانان را به دعا و توسل عمومی به درگاه خداوند متعال برای دفع بلا فراخواندند.
از جمله ادعیه‌ای که رهبر معظم انقلاب پیش از این و در ایام شیوع ویروس کرونا به اهمیت آن‌اشاره و بر ضرورت استفاده از آن برای خروج از بحران‌های مختلف کشور‌اشاره داشتند، دعای هفتم صحیفه سجادیه بوده است.
علما و مراجع تقلید نیز ضمن تأکید بر رعایت هشدارها و دستورالعمل‌های بهداشتی بر توکل به خدا و توسل به حضرات معصومین(ع)، قرائت قرآن و خواندن دعا برای رفع این بیماری و رسیدن جامعه به آرامش روحی و روانی سفارش کردند.
رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند: "به دعای برخاسته از دل پاک و صاف جوانان و افراد پرهیزگار برای دفع بلاهای بزرگ بسیار امیدوارم، چرا که توسل به درگاه خداوند و طلب شفاعت از نبی مکرم اسلام و ائمه بزرگوار می‌تواند بسیاری از مشکلات را برطرف کند."
کرونا را آنگونه که هست، ببینیم
برای برخورد با کرونا همانند هر پدیده دیگر باید آنچنانکه هست با کرونا برخورد کرد. اطلاعات پزشکی مرتبط با کرونا را از مجاری رسمی و ذیصلاح باید دریافت کرد تا دچار اشتباه و انحراف نشد.
محل ورود این ویروس سیستم تنفسی بدن انسان است و با التهاب‌های ریوی در اثر سرماخوردگی و آلودگی هوا، زمینه و بستر لازم برای تهاجم ویروس با قدرتی 10 برابر بیشتر از فصل گرما فراهم خواهد شد. بدون تردید هوا در زمستان و شیوع آنفلوآنزای فصلی آغاز است، در این شرایط ویروس کرونا دست از سر مردم برنمی‌دارد و به زودی موج کرونا را در باقیمانده زمستان تجربه خواهیم کرد.
ویروس کرونا در دمای پایین یخ می‌زند و در مکان گرم دوباره فعال می‌شود، در عین حال در زمان سرد سال بیماری کووید ۱۹ ممکن است بیشتر شود، برای آنکه فرد سیستم ایمنی ضعیف تری دارد.
عباس رضاییان یک متخصص بیمارهای تنفسی می‌گوید: "هرچه دمای هوا پایین‌تر باشد، ویروس بیشتر در فضای بیرون حفظ می‌شود. وقتی یخ می‌زند فعال نیست، اما همین که به محل گرم برسد، فعال می‌شود. همه عفونت‌ها به این شکل عمل می‌کنند.»
وی خاطر نشان می‌کند: «ویروس‌ها هیچ گاه از سرما نمی‌میرند. آنها به خوبی خودشان را حفظ می‌کنند؛ حتی در منفی ۱۹۶ درجه، اما سرما ممکن است تاثیر منفی بر سیستم ایمنی بدن افراد بگذارد و باعث تشدید بیماری شود."
با دو خطر بزرگ زندگی با کرونا آشنا شویم
تغذیه نامناسب و کم تحرکی دو خطری است که در دوران شیوع ویروس کرونا به دلیل خانه‌نشینی، افراد مختلف را تهدید می‌کند و می‌تواند سر منشاء بسیاری از مشکلات سلامتی باشند.
زنان نه تنها برای خود بلکه برای کل افراد خانواده، تعیین‌کننده الگوی تغذیه هستند و تغذیه سالم در واقع عادات غذایی را شامل می‌شود که بتواند درمجموع املاح، ویتامین، پروتئین وسایر نیازهای بدن را تامین کند.
سودابه تفرشی یک متخصص تغذیه برایمان توضیح می‌دهد: "برنامه غذایی سالم، برنامه‌ای است که بخشی از مواد نظیر نان و غلات، میوه‌ها و سبزیجات، شیر و لبنیات، گوشت و تخم مرغ و حبوبات و نیز چربی‌ها با رعایت نسبت مناسب توسط هر فرد در آن یافت می‌شود.
نوشیدن آب کافی روزانه (۸ لیوان در روز)، استفاده از شیر و لبنیات کم چرب (حداقل روزانه ۲ لیوان شیر)، مصرف ماهی حداقل دو بار درهفته، پرهیز از مواد غذایی سرخ شده و فست فودها و نوشابه‌های گازدار، استفاده از روغن مایع گیاهی و گنجاندن انواع آجیل و مغزهای بی‌نمک مواردی است که برای داشتن تغذیه سالم باید در نظر گرفته شود."
محمد حمید زاده کارشناس تربیت بدنی نیز توضیح می‌دهد: "در زمان فاصله گذاری اجتماعی، فعالیت بدنی از اهمیت زیادی برخوردار است و این یک واقعیت تلخ است که در دوران پاندمی بیماری‌ها مجبوریم در خانه بمانیم تا خود را از ویروس در امان نگاه داریم. در این حالت بسیاری از فعالیت‌هایی که تاکنون انجام می‌داده‌ایم مانند فعالیت‌های ورزشی و تفریحی و معاشرت‌های خانوادگی و دوستانه محروم می‌شویم و به برنامه‌هایی روی می‌آوریم که کمترین فعالیت جسمانی را همراه دارد مانند تماشای تلویزیون، گشت و گذار در شبکه‌های اجتماعی، کتاب خوانی و...که اگر به همه ابعاد سلامت خود فکر نکنیم، ممکن است در دوران خانه‌نشینی مبتلا به اختلال مهم کم تحرکی شویم که می‌تواند سر منشأ بسیاری از مشکلات سلامتی باشد. حتی تنها چند دقیقه فعالیت در ساعت می‌تواند اثرات مخرب نشستن طولانی مدت را خنثی کند و نباید در دوران کرونا ورزش و فعالیت بدنی را به فراموشی بسپاریم."
چگونه با کرونا زندگی کنیم؟
این روزها بخش زیادی از مردم به دلیل ویروس کرونا مجبور به کم کردن ارتباط‌های بیرونی خود و خانه‌نشینی شده‌اند و اغلب توصیه می‌شود در خانه بمانید و به کارهای عقب افتاده برسید. از مهم‌ترین موضوعات زندگی کرونایی، برنامه‌ریزی منسجم برای این شرائط است.
مریم سماوات پور یک دانشجو برایمان در مورد برنامه‌ریزی روزانه خود در زندگی کرونایی می‌گوید: "من خودم به نحوی درگیر این موضوع هستم. به این جمع‌بندی رسیدم که باید با برنامه‌ریزی و نوشتن کلیاتی از اقدامات مد نظر کارهایم را به انجام برسانم. البته قبلا در مورد تعطیلاتی مثل پنج شنبه یا جمعه هم سعی می‌کردم این کار را انجام بدهم، اما این روزها این برنامه‌ریزی به نظر واجب‌تر است. من کلیاتی که برای خودم در نظر گرفته‌ام؛ ورزش، مطالعه و انجام تمرین‌های فن بیان."
وی در ادامه توضیح می‌دهد: "ورزش صبحگاهی و یا هر گونه فعالیت ورزشی روزانه در منزل حتماً لازم و ضروری است. چه ورزش‌هایی که در دوران مدرسه انجام می‌دادیم و یا استفاده از نرم‌افزارهای جدید ورزشی و حرکات و... اما با توجه به شرایط حتماً باید در منزل پیاده‌روی یا ورزش کنیم.مطالعه کتاب‌های مذهبی و کتاب‌های مفید مربوط به حوزه کاری که در حیطه رشته تحصیلی‌ام و مهارت کسب‌وکار است، در اولویت قرار داده‌ام.
انجام تمرین‌هایی در موضوع فن بیان، برنامه بسیار جذاب و موثری در موفقیت‌های آینده‌ام است. فن بیان در ظاهر ممکن است با روابط عمومی یکسان باشد، اما سرفصل‌ها و نکات مهم از جمله تقویت صدا و لحن و گفتار دارد که زیرساخت فن بیانی قوی است و پس از آن نیز تمرین‌هایی برای افزایش مهارت کلامی و هوش کلامی."
تهدید تندخویی در زندگی با کرونا
شیوع کرونا و اجبار افراد به اقامت بیشتر در خانه، پیامد‌هایی را به دنبال دارد که مهم‌ترین آن پرخاشگری است.
مطهره مهدوی کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی و مددکار اجتماعی توضیح می‌دهد: "شیوع کرونا و قرنطینه خانگی پیامد‌هایی را به دنبال داشته است و از طرفی خستگی و افسردگی این روزها به وجود آورنده خلق و خوی منفی در افراد به ویژه والدین شده که این شرایط خشم و پرخاشگری را شدت بخشیده است. افزایش تعاملات و برخی شیطنت‌ها توسط فرزندان برای برخی از والدین خارج از حوصله بوده است و آنها را در معرض اصطکاک و تعارض قرار می‌دهد. در حقیقت در خانه ماندن بدون برنامه‌ریزی و احترام به حقوق یکدیگر بدون شک به وجود آورنده تعاملات غیرمنطقی می‌شود و این مهم خود تنش‌های خانوادگی را بین همسران و والدین به وجود می‌آورد."
وی در ادامه می‌گوید: "به طور حتم تمام اعضای یک خانواده از لحاظ اخلاقی و رفتاری با هم تفاهم ندارند، پس نباید در این روزها زیاد در رفتار‌ها ریزبینی کرد، بلکه باید تعامل در رفتار و اخلاق را در روند زندگی جاری کرد. از طرفی فشارهای اقتصادی ناشی از در خانه ماندن برای افرادی که حقوق‌بگیر دولت نیستند تا حد قابل توجهی مزید برعلت شده که سازمان‌های حمایتی باید بیشتر به این حوزه ورود کنند. ناکامی در تامین نیاز‌ها از اصلی‌ترین علل پرخاشگری می‌باشد. فرد زمانی که نیازهایش از جمله نیاز به محبت، توجه یا احترام برآورده نشود، احساس ناکامی کرده و این ناکامی زمینه‌ساز بروز پرخاشگری می‌شود. به طور حتم دوران قرنطینه خانگی که بهترین راه برای مبارزه با کرونا و در امان ماندن از شر این ویروس است، نیازمند آموزش‌های روانشناسانه و موشکافانه از سوی کارشناسان و متخصصان است، اما تحقق این امر جز با همراهی و همگامی مردم امکان‌پذیر نخواهد بود."
این روانشناس با ارائه راهکارهایی برای بهبود روابط بین همسران می‌گوید: "در شرایط قرنطینه خانگی و احتمال بروز مشکلات زناشویی ممکن است زمان‌هایی نیاز به یادگیری مهارت مقابله با فرد پرخاشگر باشد.
موقعیت را ترک کنید. در این شرایط برای در امان ماندن از آسیب‌های در اثر پرخاشگری کلامی و غیر کلامی محیط را ترک کنید. از خودتان دفاع نکنید. وقتی همسرتان عصبانی است و شما را متهم می‌کند، برای دفاع از خودتان سعی درقانع کردن وی نداشته باشید، چون در آن شرایط گوش شنوایی وجود ندارد. این کار را به بعد از آرام شدن اوضاع موکول کنید. مرزهایش را برای وی مشخص کنید و به نتیجه رفتارش‌اشاره کنید. اگر‌اشتباهی از شما سر زده است لطفاً با عذرخواهی و پذیرش مسئولیت اشتباه‌تان، وی را خلع‌سلاح کنید."
ورزش در زندگی کرونایی نشاط و طراوت می‌آفریند
حضور در منزل و خانه‌نشینی در شرایط کرونایی بدون شک با کاهش تحرک بدنی و افزایش وزن و چاقی همراه است. در کنار داشتن یک تغذیه مناسب، انجام فعالیت‌های بدنی سبک در خانه می‌تواند ضمن ایجاد نشاط، به حفظ تندرستی کمک کرده و از افزایش وزن جلوگیری کند.
محسن جواهری کارشناس ورزش و دانشجوی دکترای تربیت بدنی با بیان اینکه پرداختن به ورزش و یا نرمش صبحگاهی می‌تواند عوارض یاد شده را کاهش داده و نشاط و شادابی را در زندگی با کرونا برای افراد به ارمغان بیاورد، می‌گوید: "البته پرداختن به ورزش و نرمش صبحگاهی به شرایط مختلفی از جمله جنسیت، سن، وزن، آمادگی بدنی، علاقه به رشته‌ها و فضایی که در آن می‌خواهیم به ورزش و نرمش بپردازیم بستگی دارد."
این کارشناس تربیت بدنی با بیان اینکه ورزش سیستم دفاعی و ایمنی بدن را تقویت می‌کند و در مقابله با کرونا موثر است، می‌گوید: "افرادی که دارای بیماری‌های مربوط به ستون فقرات هستند و یا از دردهای کمر و گردن رنج می‌برند، حتماً باید قبل از ورزش به پزشکان متخصص مغز و اعصاب و یا ارتوپد مراجعه کرده و زیر نظر آنها به ورزش بپردازند، چرا که ممکن است برخی حرکات ورزشی بیماری و درد آنها را تشدید کند."
وی می‌افزاید: "شهروندان بسته به فضای دراختیار، از یک اتاق گرفته تا حیاط و پشت‌بام می‌توانند برخی ورزش‌ها و حرکات ورزشی و نرمش‌ها را انجام دهند، البته داشتن برخی تجهیزات مانند تردمیل و دوچرخه ثابت و وسایل ساده‌تر مانند دمبل‌ها و وزنه‌های سبک، طناب و حلقه می‌تواند در انجام بهتر ورزش در خانه کمک کند."
این کارشناس تربیت بدنی در ادامه می‌گوید: "طناب زنی در حیاط و زدن حلقه، وزنه و دمبل در اتاق از حرکات ورزشی نسبتا ساده، اما نشاط آور و موثر در حفظ تندرستی هستند که شهروندان می‌توانند به آنها بپردازند و در افراد کهن سال نیز یکسری نرمش‌ها که مانند حرکات کششی به شکل نشسته، ایستاده و خوابیده که فیلم‌های آموزشی آن در فضای مجازی موجود است، توصیه می‌شود."
این کارشناس تربیت بدنی در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: "توصیه می‌شود شهروندان عادی در دوران قرنطینه برای حفظ تندرستی و ایجاد نشاط روزانه بین ۲۰ تا ۳۰ دقیقه نرمش و ورزش کنند و ورزشکاران نیز برای حفظ آمادگی خود حداقل یک ساعت ورزش و تمرین داشته باشند."
وی می‌گوید: "البته باید در نظر گرفت حرکات ورزشی یا نرمشی یاد شده بیشتر در جهت کمک به حفظ تندرستی و ایجاد نشاط است، اما اگر افراد خواهان جلوگیری از چاقی و اضافه وزن هستند، باید ورزش‌های هوازی را مورد توجه قرار دهند و به تغذیه خود توجه داشته و در صورت نیاز زیر نظر پزشکان، رژیم درمانی را در دستور کار قرار دهند که البته پرداختن به ورزش‌های هوازی در منزل با تردمیل و طناب‌زنی نیز تا حدی قابل انجام است."
دریافت صفحه با کد QR