دشتهای زرین و سرسبز، جنگلهای انبوه با آبشارهای دیدنی و طبیعتی پرطراوت با مردمانی مهماننواز و سخاوتمند، زمانی جلوه فوق العاده مییابند که در کنار کانونهای عشق و معرفت، امامزادگان واجبالتعظیم با تاریخ و هویتی بالنده و الهی بستر کم نظیری را برای پایهریزی گردشگری دینی در مازندران بوجود آورده که برای شکوفایی آن باید به برنامهریزی اساسی پرداخت.
۰
به گزارشبلاغ، کرونا در کنار خسارات جبرانناپذیر انسانی و تهدیدات فراوان، فرصتهای ریادی را نیز بوجود آورد که یکی از آنها، بازنگری در برخی سیاستها و دیدن افقها با نگرش جدید است. بخش گردشگری و میراث فرهنگی از جمله عرصههایی است که باید در دوران کرونایی، به آن بصورت جدی و با نگاه جدید پرداخت و آن را از انفعال در آورد و در جایگاه "فعال" نشاند.
میگویند مازندران به واسطه زیبائیها و استعدادهای شگفت انگیز خدادادی، بمانند قطعهای افسانهای و مثالی از بهشت نعمتها و تنوع اقلیم، باید قطب گردشگری جهان اسلام شود. این حرف درستی است و نمیتوان به چنین ایده و برداشت، ایراد گرفت و بالعکس باید حمایت کرد و آنچه را که در این ارتباط مفید و موثر است در چارچوب طرحهای کلان توسعه گردشگری مازندران مورد پیشنهاد قرار داد و موانع پیش روی آن را از میان برداشت.
امروزه، نقش گردشگری و توریسم در تحکیم روابط بین ملتها و تبادل فرهنگها بمنظور تفاهم و دوستیها و ایجاد تحول اقتصادی بواسطه درآمد آفرینی و رفع بیکاری بر کسی پوشیده نیست.
بدین جهت تلاش ملی دولتها بر ایجاد زیرساختها و توسعه همهجانبه بسترهای گردشگری و برخورداری هرچه بیشتر از درآمدهای این بخش مورد توجه جهانیان است، با علم به اینکه در ازاء ورود هر گردشگر به کشورمان سه فرصت شغلی ایجاد میشود.
مازندران، استانی دلپذیر برای همه گردشگران و توریستها
به اعتراف همه متخصصان امر گردشگری، مازندران در میان استانهای پر استعداد گردشگری کشور، که منظومهای از زیباترین طبیعت طراوت بخش را در چهارفصل سال به وجود آوردهاند، از ویژگی خاص و برتری برخوردار است که تنها کافی است یک توریست خارجی فقط یکبار به این استان سفر کند و برای همیشه عاشق جاذبههای این استان گردد.
براستی کدام استان کشور را میتوان همچون استانهای شمالی و بخصوص مازندران سراغ آورد که جنگل و جلگه و دریا و مناظر کمنظیر را به همراه آب و هوائی فرحبخش گرد آورده باشد و آنها را در کمال امنیت ارزانی بازدید و استفاده کنندههای خود قرار دهد؟ .
میثم قیاسی، که از ارتفاعات جنگلی بخش مرکزی مازندران است، مازندران را قطعهای کمنظیر در جاذبههای طبیعت گردی توصیف میکند و میگوید: دشت و جلگه، ارتفاعات جنگلی، وجود اختلاف سطح بین جنگل و جلگه، وجود منابع برفی در ارتفاعات و شکلدادن به آبشارهای دیدنی و سپس دریا و شیلات از ویژگیهای گردشگری است که همه این جاذبهها به یکجا در مازندران گرد آمده که هر یک از آنها، دارای اقتضائات و برجستگیهایی هستند که گرد هم آمدن جملگی این ویژگیها در یک جغرافیای محدود و بههمپیوسته، کمنظیر در جهان است که آن هم به صورت بکر و دستنخورده در مازندران وجود دارند و ظرفیت حجیم سرمایهگذاری داخلی و خارجی (از کشورهای اسلامی) را میطلبند.
وی با اشاره به لزوم مطالعه دقیق در کشف راههای استفاده از ظرفیتهای توریستی جنگل و جلگه و دریا، میافزاید: لازم است کار گروهی مرکب از متخصصان کار آشنا و دنیادیده در مازندران شکل گیرد تا نقاط جدید گردشگری را برای سرمایهگذاری مشخص کنند و سپس به جذب سرمایهگذار داخلی و خارجی بپردازند، ضمن اینکه نقاط کنونی مورد استفاده را نیز با نگرش جدید تجهیز کنند.
گردشگری مذهبی، نقطه قوت و بینظیر مازندران
در کنار ظرفیتهای بالقوه و ناشکفتهی گردشگری در مازندران و فاصله فراوان شرائط کنونی با شرایط مطلوب و برازنده این استان، باید به این نکته اساسی اشاره داشت و نظر اولیای استان و میراث فرهنگی را به آن جلب کرد که بالاترین درصد گردشگر پذیر در جهان را، موضوع گردشگری فرهنگی و بویژه مذهبی تشکیل میدهد که تحقیقات و پژوهشهای انجامشده بینالمللی گویای این واقعیت است که مالزی، اندونزی، اسپانیا، ایتالیا، واتیکان و ...، شاهد مثالهایی در تحقیقاتهای انجام شده می باشند.
برای توسعه گردشگری مازندران، که تجانس و هماهنگی با ویژگیهای فرهنگی و دینداری مردم مازندران داشته باشد، باید گردشگری مذهبی در دستور کار کارگزاران مربوطه قرار گیرد و برای این راهبرد، راهکارهای مناسب با استفاده از دفاتر سیاحتی و توریستی و بهرهگیری از ظرفیتهای موجود در سفارتخانههای جمهوری اسلامی ایران بهویژه در کشورهای اسلامی و ...، مورد اهتمام جدی و ملی قرار گیرند.
محمدهادی زاهدی فر، که جوان فارغالتحصیل کارشناسی ارشد و بیکار است، ظرفیتشناسی استانها را از شروط اولیه مدیریت میداند و میگوید: استانداران و فرمانداران باید در درجه اول، ظرفیتهای استان و شهرستان خود را بهخوبی بشناسند تا بتوانند برای شکوفاسازی آن ظرفیتها، برنامهریزی کنند.
بدین جهت، راهحل مهم مشکلات اقتصادی و اشتغال و معیشت، به میزان شناخت و توانمندی مدیران ارشد از حوزه ماموریت خود و استفاده از توانمندی جوانان دارد و مازندران ما، کلکسیونی از انواع فرصتها و ظرفیتها است که اگر استاندار و فرمانداران قدری بر شناخت این ظرفیتها وقت و انرژی بگذارند، این استان هیچ مشکلی روی اشتغال و درآمد آفرینی برای ساکنانش نخواهد داشت.
استعداد برتر مازندران در توریست فرهنگی است
وی وجود بقاع امامزادگان و رویکرد دینی مردم این استان را راهنمای خوبی برای جهتگیری گردشگری و توریستی این استان دانست و اظهار کرد: هدفگذاری روی رشد و توسعه گردشگری مازندران، اقدام شایستهای است، اما این جهتگیری باید سمت و سوی دینی داشته باشد تا لایههای اجتماعی آن را پذیرا باشند و این صنعت در مازندران متناسب با پذیرش اجتماعی و مردمی رشد یابد و با مقاومت منفی جامعه مواجه نگردد۰
این دانشآموخته جامعهشناسی، وضعیت کنونی گردشگری مازندران را بدون جهت و استراتژی خواند و گفت: این که مردم این استان نگران ورود توریست و گردشگر به استانشان هستند، گویای عدم انطباق وضعیت فعلی با رویکردهای فرهنگی مردم این استان است. اساساً در تجربههای موفق، طراحی توسعه گردشگری و توریستی در هر منطقه زمانی با موفقیت انجام میشود که مطالبات اجتماعی و بومی آن منطقه مورد توجه طراحان و برنامهنویسان این صنعت قرار گرفته شود و این چیزی است که در باز طراحی گردشگری مازندران باید مورد عنایت جدی مسئولان مربوطه قرار گیرد.
گردشگری مذهبی، مطالبه مازنیهای دلاور
نگرانی بزرگ مردم کشورمان و علیالخصوص مازندرانیها با شنیدن گردشگر خارجی، هتک حرمت دینی و ناهنجاریهای اخلاقی و پوششهای ضد عفاف به ذهنشان متبادر میشود و در سایه چنین نگرانی و تشویش، یک مقاومت منفی در میانشان شکل میگیرد که این، از موانع جدی توسعه گردشگری است.
ابتدا با اعلام رویکرد دینی و مذهبی و فرهنگی سیاست توسعه گردشگری و تبیین برنامههای عملیاتی این سیاستها، باید اعتماد مردم را جلب و مشارکت جدی آنان را با طرحها همراه کرد.
وجود بیش از ۱۳۶۰ مرقد امامزادگان و بیش از ۸ هزار مسجد، حسینیه و تکیه، دهها هزار مزار شهید و یادمانهای تاریخی مذهبی دیگر از توقفگاههای فرهنگی با جاذبههای شوق انگیز برای گردشگران خارجی است که اگر تورهای سیاحتی در مناسبتهایی همچون محرم، صفر، رمضان المبارک و ...، همزمان شود و آئینهای دینی و مذهبی مردم شریف و ولایتمدار مازندرانی را از نزدیک به نظاره نشینند، بدون شک هیچگاه از خاطرات شیرین این گردشگران حذف نخواهد شد و همواره آنان را به تجدید این سفر ترغیب خواهد کرد.
تماشای دلدادگی و شیدایی مردم مازندران به ذوات مقدس امامان معصوم علیهمالسلام و مظاهر اسلامی و نبوی، که در تمام محرم و بخصوص دهه اول آن و در مناسبتهای دینی دهه فجر و نیمه خردادماه به وفور در جای جای این استان قابل درک است، و یا زندگی پرطراوت روستائیان برای توریستها مالامال از کشش و پیام و ماندگاری است.
بدون تردید، نام گردشگری فرهنگی و دینی برای گردشگران خارجی نوعی عفاف و رعایت حرمتها را به وجود میآورد و پس از تبیین و توجیه دفاتر و آژانسهای گردشگری، این موضوع بیشتر مورد رعایت گردشگران قرار خواهد گرفت.
صنعت توریسم بدون پیوست فرهنگی یعنی تفریح فسادآمیز
عماد صالحی، که پیرامون جاذبههای گردشگری تحقیق میکند، میگوید: ارزش افزوده گردشگری، کشف شاخصههای مورد توجه گردشگران و توریستها با توجه به استعداد بومشناسانه هر منطقه میباشد. امروزه تلفیق فرهنگ با جاذبههای طبیعی، امری اساسی و قطعی است که هر یک بر دیگری تأثیری مستقیم دارد، چرا که در بستر فرهنگ است جاذبههای طبیعی صیانت میشود و همین جاذبهها موجب بقا و طراوت فرهنگ می باشد. بدین جهت این تلفیق طبیعی، بهشدت مورد توجه و استقبال گردشگران بویژه توریستها است و درحال حاضر، بهترین و مورد استقبالترین گردشگری، جاذبههای فرهنگی و دینی است. از سوی دیگر، صنعت توریسم بدون پیوست فرهنگی بمعنی تفریح فسادآمیز است.
وی با نقد فقدان منظومه کامل سیاستگذاری و هدفمندی جامع نظام گردشگری و توریستی در کشور و ازجمله در مازندران، یادآور شد: سیاستگذاری جامع تنها به فراهم آوردن زیرساختهای سختافزاری شامل: آمادهسازی مناطق دیدنی و جاذبههای طبیعی و هتل و آپارتمان و راهسازی نیست، بلکه باید بستهای شامل: اهداف فرهنگی و برنامههای مناسب در این زمینه و تربیت کادر مورد نیاز در این عرصه، تهیه بروشور و کلیپهای فرهنگی مربوط به اماکن و بناهای تاریخی و فرهنگی، تولید صنایع دستی و سلیقه سنجی گردشگران و توریستها با رویکرد زیبا شناختی و ...؛ مورد اهتمام قرار گیرند.
درحال حاضر، چنین رویکردی در گردشگری مازندران به چشم نمیآید که واقعاً جای کار و تلاش هوشمندانه فراوانی دارد.
مازندرانیها، خواهان گردشگری مذهبیاند
از این رهگذر، مردم ولایی مازندران ضمن آن که هیچ مخالفتی با صنعت توریست فرهنگی نخواهند داشت، بلکه از آن استقبال شایانی نیز خواهند کرد چرا که آن را فرصتی طلائین برای انتقال ارزشهای فرهنگی و داشتههای دینی خود و در عین حال کسب درآمدهای فراوان خواهند یافت.
لازمه این اقدام بزرگ، طراحی برنامهای جامع در همه بخشهای گردشگری مازندران و فعالسازی حوزههای میراثی بر حول محور دین و مذهب و گسترش اندیشههای علوی با رویکرد شادابی و طراوت و ایجاد بسترهای گردشگری شاد و بیادماندنی برای گردشگران خارجی و بویژه هموطنان داخلی است.
ایجاد آموزشکدههای تربیت کارشناسان کارآزموده در امر توسعه گردشگری فرهنگی و دینی در مازندران از گامهای اساسی در این مسیر مبارک میباشد.
حمایتهای بیدریغ دولت و ارائه تسهیلات ویژه در این زمینه، تیری است برای مورد اصابت قرار دادن چند هدف، که توسعه استان، افزایش درآمد سرانه، ایجاد اشتغال، رفع بیکاری، تقویت صنایع دستی، تقویت هویت دینی و فرهنگی بخصوص در نسل جوان و نوجوان، مصونیت از تهاجم پیامدهای منفی و طبیعی توریستهای عادی، تاثیرگزاری فرهنگی بر توریستهای خارجی، اشاعه و گسترش سرمایههای فرهنگی و دینی و ...؛ از زمره این اهداف می باشند که در قبال راهبرد گردشگری دینی حاصل خواهد آمد.