صنعت حمل‌ونقل مازندران و چالش‌های آن/ مشکلات تکراری و استراتژی‌های قدیمی

به گزارش بلاغ، بخش حمل‌ونقل به دلیل اهمیت ویژه و جایگاه مهم، که در اقتصاد جوامع بشری دارد، یكی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی کشورها محسوب می‌شود و پیشرفت و توسعه آن نقش مهمی در ایجاد تحول در سایر بخش‌های صنعتی، کشاورزی و تولیدی ایفا می‌کند تا جایی که امروزه بیشتر اندیشمندان و صاحب‌نظران عرصه‌ی اقتصادی، رشد و توسعه همه‌جانبه کشورها را مشروط به توسعه بخش حمل‌ونقل می‌دانند و این صنعت را به‌عنوان محور فعالیت‌های اساسی و زیربنایی و لازمه تحول به‌حساب می‌آورند. علاوه بر آن، سهم حمل‌ونقل در واحد رشد  2 الی 1/5 در اقتصاد ملی نیز انكارناپذیر است، زیرا که هر واحد رشد اقتصادی در کشورها مستلزم بخش حمل‌ونقل است. با توجه به اهمیت صنعت حمل‌ونقل که در بالا به آن اشاره شد بر آن شدیم تا گزارشی در مورد صنعت حمل‌ونقل مازندران ارائه کنیم.

عمر دراز صنعت حمل و نقل در مازندران

در مازندران نیز صنعت حمل‌ونقل، از دیرباز به لحاظ موقعیت اقلیمی و استراتژیک استان، بستر و زمینه‌ساز تحولات بنیادی بوده است.

مازندران نخستین استانی است که ریل‌گذاری در آن صورت گرفت و صدای سوت قطار از میان جنگل‌های هیرکانی‌اش پیام پیشرفت را به خانه البرزنشینان رساند.

راه‌آهن، نماد توسعه جامعه مدرن است و استان مازندران از این نظر، جلودار توسعه مدرنیته اقتصادی در ایران است. همچنین اگر به 50 سال پیش برگردیم می‌بینیم که مازندران جزو 3 استان کشور است که بیش از 1 فرودگاه دارد و هم‌اینک نیز استان، دو فرودگاه فعال ترانزیتی و مسافری و چندین فرودگاه فعال کشاورزی و آموزشی دارد.

ازنظر ظرفیت حمل‌ونقل جاده‌ای نیز قدمت جاده‌های کندوان و هراز ـ آن‌هم درحالی‌که جاده‌های بسیاری از شهرهای کویری کشور که امروز به‌شدت از ما جلوتر هستند خاکی بود ـ نشان‌دهنده پیشینه قابل‌توجه صنعت حمل‌ونقل مازندران است.

صنعتی که هرچه از عمرش گذشت به‌جای نوآوری و توسعه، دچار فرسودگی و مخاطره شد و هنوز که هنوز است حرف آزادراه تهران ـ شمال یا بهینه‌سازی و ایمن‌سازی جاده‌های هراز و سوادکوه است.

فرسودگی و رکود در صنعت حمل و نقل مازندران

محسن مدنی کارشناس اقتصاد با اشاره به ظرفیت‌های دیده نشده حمل‌ونقل استان، گفت: جاده کیاسر یا همان جاده مواصلاتی ساری به سمنان، که می‌تواند به قطب تجارت صنعتی مازندران بدل شود، ماهانه جان افراد بسیاری را می‌گیرد و نه‌تنها به توسعه تجارت استانی کمک نکرده، بلکه موجبات اعتراض و نگرانی ساکنان حوالی این راه را فراهم آورده است.

وی به بندرهای مازندران اشاره کرد و گفت: ازنظر تجارت دریایی نیز مازندران در بهترین وضعیت ممکن قرار دارد. برخورداری از سه بندر بسیار فعال و همچنین بهره‌مندی از راه دسترسی به کشورهای cis و ظرفیت بزرگی به نام بندر امیرآباد، مازندران را به بهشت سرمایه‌گذاری در حوزه حمل‌ونقل بدل کرده است و شک نکنید اگر مازندران یکی از ایالت‌های آلمان بود، امروز به‌تنهایی می‌توانست رشد اقتصادی بیش از 15 درصد را به نام خود ثبت کند، نه اینکه بین رشد منفی 6 درصد تا مثبت 1 درصد دست‌وپا بزند و میزان بیکاری، معضلات اجتماعی، رکود اقتصادی و همچنین بی‌میلی به سرمایه‌گذاری در آن موج بزند.

لزوم الگوبرداری از سیستم‌های حمل و نقل موفق در دنیا

این کارشناس اقتصاد با اشاره به راه‌حل‌های موجود، اظهار کرد: همه مسئولان از ابتدای انقلاب تا به امروز از راه‌حل‌های موجود باخبر بودند، چون نسخه‌های موفق جهانی و منطقه‌ای نظیر آذربایجان، ترکیه، استرالیا، بنگلادش و… پیش روی ماست و تنها کافی است با حذف برخی ضمایم و اضافه کردن بعضی از توانایی‌های بومی نسخه‌ای مناسب برای توسعه اقتصاد حمل‌ونقل در استان پیچیده شود.

مدنی در ادامه گفت: افزایش جمعیت و پراکندگی سازمان‌های حمل‌ونقل از یک‌سو و نیاز به افزایش سرعت، سطح اتلاف انرژی و شتاب فرایند کسب مزیت رقابتی در توسعه این صنعت از کاهش زمان، هزینه، بهره‌وری، کیفیت سوی دیگر، ایجاد دستگاه‌های یكپارچه را به امری حیاتی مبدل ساخته و ضرورت بازنگری در این صنعت و سازمان‌های وابسته به آن را در قالب اجرای یک طرح جامع و راهبردی فن‌آوری اطلاعات برای پاسخ‌گویی به خواسته‌های مشتریان و ارضای نیازهای امروز و آینده آن‌ها پیش آورده است.

پیمانکاران یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها حمل و نقل مازندران

آرمان آزادی بازرگان و تاجر ساروی در این موضوع گفت: در قدم نخست باید گروه ویژه‌ای برای بررسی و اعلام وضعیت صنعت حمل‌ونقل در مازندران ایجاد شود، که ضمن اولویت‌بندی نیازها و توانایی‌های این صنعت در مازندران با بهره‌مندی از مشاوران خارجی «شرح وضعیتی» دقیق در اختیار مسئولان ملی و استانی بگذارد.

وی نقش مردم در ارتقاء این صنعت را ضروری دانست و افزود: اتحاد مردم، مسئولان و نمایندگان مازندران برای شکوفایی این صنعت ضروری است. اتفاقی که بعید به نظر می‌رسد تا قرن‌ها بعد نیز محقق شود، اما حداقل می‌توان رؤیایی‌اش را در سر پروراند.

این تاجر یکی از چالش‌های صنعت حمل‌ونقل مازندران را پیمانکاران اعلام کرد و گفت: شناسایی دقیق پیمانکار بومی با استفاده از الگوی آزمون‌وخطا و اتکا به گواهینامه‌های بین‌المللی و تحقیق در سرمایه اولیه پیمانکار است. بعد از انتخاب پیمانکاران برای توسعه همان گروه مخصوص حمل‌ونقل باید پیگیر بودجه مصوب طرح‌ها باشد تا به نتیجه لازم برسد.

آزادی در ادامه تصریح کرد: سؤال این است که چرا کرمانی‌ها و اصفهانی با تخصیص‌های بالای 70 درصد در حوزه حمل‌ونقل روبرو هستند، اما مجموع تخصیص اعتبارات مازندران در این حوزه به‌طور میانگین به‌زحمت به 30 درصد می‌رسد؟

شاید پاسخ به این سؤال در همان مثلث اتحاد «مردم ـ مسئولان ـ سرمایه‌گذاران» نهفته است. مثلثی که اگر روزی خود را کامل کند «حمل‌ونقل» بعد از گردشگری، دومین صنعت پرسود مازندران خواهد شد و حتی کشاورزی را نیز پشت سر خواهد نهاد. ضمن اینکه فراموش نکنیم اولین و مستقیم‌ترین فایده توسعه حمل‌ونقل در مازندران به کشاورزی استان خواهد رسید.