تصاویر تکاندهندهای که اخیراً از سواحل شهر چالوس در استان مازندران منتشر شده، بار دیگر زنگ خطر را در خصوص بحران مدیریت پسماند و آلودگی محیط زیست در این خطه شمالی به صدا درآورد.
۰
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «بلاغ» تصاویر تکاندهندهای که اخیراً از سواحل شهر چالوس در استان مازندران منتشر شده، بار دیگر زنگ خطر را در خصوص بحران مدیریت پسماند و آلودگی محیط زیست در این خطه شمالی به صدا درآورد. عکسها و گزارشهای میدانی، حکایت از وضعیت اسفناکی دارند که در آن، ساحل زیبای خزر به جایگاه انباشت انبوهی از زبالههای پلاستیکی، تایر، چوب و دیگر پسماندها تبدیل شده است. این وضعیت نه تنها زیباییهای طبیعی منطقه را مخدوش کرده، بلکه تهدیدی جدی برای اکوسیستم دریایی، سلامت جامعه محلی و صنعت گردشگری به شمار میرود.
مشکل انباشت زباله در سواحل چالوس و سایر شهرهای ساحلی مازندران، معضلی تازه نیست و سالهاست که به عنوان یک چالش مزمن زیستمحیطی مطرح است. با وجود تلاشهای مقطعی برای پاکسازی، فقدان یک سیستم مدیریت پسماند جامع، پایدار و عملیاتی، همچنان اجازه میدهد تا حجم عظیمی از زبالهها - اعم از پسماندهای شهری، زبالههای به جا مانده از مسافران و همچنین پسماندهای ورودی از طریق رودخانهها - به سواحل و نهایتاً به دریا راه یابند. به گفته کارشناسان، رودخانههایی مانند چالوس به دلیل هدایت پسابها و زبالهها به دریا، یکی از عوامل اصلی انتقال آلودگی به سواحل هستند.
تصاویر ارسالی، عمق این فاجعه را به وضوح نشان میدهند؛ از تودههای زباله که در کنار خط ساحلی رها شدهاند تا پلاستیکها و بطریهای متعددی که در لابلای سنگها و ماسهها جای گرفته و به تدریطه توسط امواج دریا به عقب رانده شدهاند. در بخشی از تصاویر، حتی تلاش برخی شهروندان برای پاکسازی و یا شاید بررسی وضعیت مشاهده میشود که نشاندهنده دغدغه مردم محلی است. با این حال، حجم آلودگی به اندازهای است که این تلاشهای فردی و گروههای داوطلب، تنها مسکنی بر دردی عمیق خواهد بود.
آلودگی فرهنگی و مدیریتی
در کنار ضعف زیرساختی در جمعآوری و دفع بهداشتی پسماند و همچنین عدم وجود متولی واحد و مسئولیتپذیر در حوزه سواحل، عدم رعایت اصول اولیه محیط زیستی توسط بخشی از گردشگران و حتی بومیان، ابعاد این بحران را تشدید میکند. دریای خزر به عنوان یک اکوسیستم بسته و میراث طبیعی ملی، در معرض خطر جدی آلودگی با ریزپلاستیکها و شیرابههای سمی قرار دارد که نه تنها حیات آبزیان را تهدید میکند، بلکه میتواند از طریق زنجیره غذایی، سلامت انسان را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
در همین راستا، یک شهروند چالوسی با ابراز تأسف عمیق، در یادداشتی به مسئولین شهر چالوس، نسبت به «زخم باز زبالهها بر چهره ساحل چالوس» ابراز نگرانی کرده و این دریا را «نگین فیروزهای شمال و میراثی برای تمامی ایرانیان» دانسته است. این شهروند با انتقاد از «بوی بیتوجهی و غفلت» به جای بوی نمک و دریا، خواستار صدور «دستورات قاطع و فوری برای ساماندهی پسماند، اجرای طرحهای پاکسازی گسترده و آموزش جوامع محلی» شده است.
ضرورت اقدامات قاطع و فراتر از شعار
برای برونرفت از این وضعیت هشداردهنده، یک عزم ملی و استانی فراتر از پاکسازیهای موقت ضروری است. مسئولان ذیربط در شهرداریها، سازمانهای محیط زیست، استانداری و سایر نهادهای مرتبط باید با هماهنگی کامل، راهکارهای بلندمدت و کوتاهمدت را به طور جدی پیگیری کنند. این اقدامات شامل:
اجرای طرحهای نوین تفکیک از مبدأ.
تأمین زیرساختهای کافی و استاندارد برای دفع بهداشتی زباله (مانند کارخانههای زبالهسوز یا کمپوست پیشرفته).
نظارت قاطع بر رودخانههای منتهی به دریا برای جلوگیری از ورود پسماند و پساب صنعتی و معدنی.
تخصیص بودجه کافی برای پاکسازی مستمر سواحل و نصب سطلهای زباله در مکانهای پرتردد.
فرهنگسازی و آموزش عمومی گسترده با تأکید بر مسئولیتپذیری شهروندی در قبال محیط زیست.
امروز سواحل چالوس، تنها یک مکان آلوده نیستند، بلکه نمادی از یک بحران مدیریتی و فرهنگی هستند که نیاز به توجه فوری دارد. آیندگان، شاهدان عملکرد ما در حفاظت از این سرمایه ملی خواهند بود.