بهگزارش پایگاه خبریتحلیلی
بلاغ؛ با وجود تمامی عبرت و خسارت برجام برای کشور که حتی وزیر وقت خارجه نیز به آنها اعتراف کرده است؛ این روزها همچنان عدهای در داخل کشور بهدنبال ادامهی مذاکرات و توافقات جدید هستند. گویی تمامی این درسهای تلخ و نتایج ناگوار که برجام برای ایران بههمراه داشت، به فراموشی سپرده شده و باید این تجربهی شکستخورده را از ابتدا به تماشا بنشینیم! اتفاقی که در صورت وقوع، موجبات رنج بیشتر مردم را فراهم خواهد کرد.
اوباما و جان کری پس از برجام بارها اعتراف کردند که اگر توافق هستهای بهدست نیامده بود، تحریمها در حال فروپاشی بود اما در شرایطی که ایران اسلامی به اعتراف دشمنان خود از تحریمها عبور کرده بود، دولت روحانی پس از مذاکرات هستهای، دیکتههای غرب را با نام برجام امضا کرد. برنامهی جامع اقدام مشترک یا همان برجام ۲۳ تیر ۱۳۹۴ میان ایران و گروه ۱+۵ (آلمان و پنج کشور دائمی شورای امنیت سازمان ملل) به امضا رسید و در ۲۶ دی ۱۳۹۴ رسماً به اجرا درآمد. این توافق در نمایش و انگارهسازیهای مدعیان اصلاحات قرار بود منجی اقتصادی باشد اما آیا در واقعیت چنین اتفاقی افتاد؟
طبق ادعای روحانی و ظریف قرار بود تمامی تحریمهای اقتصادی، مالی و تجاری لغو شود، از جمله تحریمهای نفتی، گازی، پتروشیمی، تجاری، بیمه و حملونقل. همچنین به گفتهی ظریف، قرار بود برجام باعث بازگشت بدون قید و شرط اموال و وجوه مسدودشدهی ایران در مؤسسات مالی خارجی شود که پیش از آن بهدلیل تحریمها مسدود بودند.
ظریف در ادامه به تغییر رویکرد شورای امنیت سازمان ملل اشاره کرد بهطوریکه قرار بود قطعنامهی ۲۲۳۱، رویکرد شورا نسبت به ایران و برنامهی هستهای آن را تغییر داده و دیگر ایران را تهدیدی برای صلح و امنیت بینالملل نداند. یکی دیگر از دستاوردهای برجام به گفتهی وزیر امور خارجهی وقت، دریافت مجوز خرید هواپیماهای مسافربری و بازسازی ناوگان هوایی کشور است که قرار بود پس از سه دهه ممنوعیت، امکانپذیر شود و به گفتهی وی این موضوع به ارتقای ایمنی پروازها و بهبود حملونقل هوایی در کشور کمک کند اما این وعدهها چقدر عملی شدند؟
در تاریخ ۱۲ شهریور ۱۳۹۵، ظریف، وزیر امور خارجهی وقت ایران، نامهای به فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیهی اروپا و هماهنگکنندهی اصلی برجام، ارسال کرد. در این نامه، ظریف بهصراحت به مشکلات جدی در زمینهی اجرای توافق هستهای برجام اشاره میکند و موارد متعددی از نقض تعهدات طرفهای مقابل را برجسته میسازد.
ظریف در نامهای که بهصورت رسمی به موگرینی ارسال کرد، بهوضوح اشاره میکند که با وجود آنکه ایران بهطور کامل به تعهدات خود در برجام عمل کرده است، طرفهای مقابل بهویژه ایالاتمتحده و برخی کشورهای اروپایی، به هیچوجه به تعهدات خود عمل نکردهاند. او تأکید میکند که «مردم ایران هیچ بهرهای از برجام نبردهاند» و این امر بهویژه از بعد اقتصادی و تجاری مشهود است.
ظریف در ابتدا با لحنی گلایهآمیز و انتقادی، از تأخیر در اجرای تعهدات طرف مقابل سخن میگوید. او بهویژه به ایالاتمتحده اشاره کرده و یادآور میشود که نزدیک به هشت ماه پس از اجراییشدن برجام، بسیاری از تعهدات اصلی این کشورها خصوصاً در زمینهی رفع تحریمها هنوز اجرا نشده است. او همچنین به فشارهای پشت پرده و تهدیدهای آشکار علیه تعامل با ایران اشاره میکند که نشان میدهد طرفهای غربی، بهویژه ایالاتمتحده، از اعمال فشار سیاسی برای جلوگیری از عادیسازی روابط اقتصادی با ایران دست برنداشتهاند.
یکی از نکات مهمی که ظریف در نامهی خود به آن اشاره میکند، تأکید بر پایبندی کامل و حتی فراتر از تعهدات ایران طبق برجام است. او میگوید که ایران نهتنها به تعهدات خود وفادار بوده، بلکه در برخی زمینهها حتی بیش از آنچه که از ایران خواسته شده عمل کرده است. با این حال، او بهوضوح اعلام میکند که «خویشتنداری، صبر و التزام یکطرفه» ایران به بهبود وضعیت منجر نشده است و در نتیجه، مردم ایران هیچ بهرهی اقتصادی ملموسی از برجام نبردهاند.
این موضوع سبب نارضایتی عمومی از وضعیت موجود و احساس شکست در تحقق وعدههای اقتصادی برجام شده است.
نامهی محمدجواد ظریف به فدریکا موگرینی نهتنها شکایتی از نقض برجام توسط طرفهای غربی است، بلکه اعترافی مستند و البته تلخ از زبان او به بیفایدگی برجام است. در این نامه، ظریف صراحتاً بیان میکند که علیرغم پایبندی ایران به تعهدات خود، برجام نتوانسته برای مردم ایران نتایج اقتصادی ملموس و قابلتوجهی به ارمغان آورد.
در مجموع، نامهی محمدجواد ظریف به فدریکا موگرینی بهوضوح در تعارض با بسیاری از ادعاهای او در دفاع از برجام است. این نامه نشان میدهد رؤیایی که ظریف در دفاع از برجام برای افکار عمومی داخلی میساخت، در اکثر موارد با واقعیتهای اجرایی این توافق همخوانی نداشت.
انتهای خبر/