چه بدبخت است کسی که آخرت خود را به دنیای دیگران بفروشد

به گزارش بلاغ؛ انسان گاه بین دو راهی سخت انتخاب میان خوب و بد یا میان خوب و خوب‌تر قرار می‌گیرد و گاه شرائط سخت‌تر می‌شود؛ به این معنا که گاه در دو راهی انتخاب میان بد و بدتر قرار می‌گیرد که انتخابی هر چند دو سر باخت برای انتخاب‌کننده است؛ اما یکی از انتخاب‌ها هر چند که عنوان ضد ارزشی «بد» را با خود همراه دارد، اما آن دیگری ضد ارزشی‌تر است؛ زیرا عنوان «بدتر» را روی خود دارد.

البته عده‌ای می‌گویند: «آب که از سر گذشت چه یک وجب یا چند وجب»؛ لذا وقتی کار زشت و بدی چون زنا و قتل و مانند آن را انجام می‌دهند، به جای آنکه با توبه و استغفار، به اصلاح امر بد و زشت و نابهنجار خویش بپردازند، غرق در انواع زنا و قتل می‌شوند و به شکلی نوعی نسل کشی را در پیش می‌گیرند؛ زیرا با این تفکر و نگرش باطل که حتی ضرب المثل شده، به جای توبه و اصلاح امر، خود را غرق می‌کنند و بر این باورند که آب از سرگذشته و جایی برای درنگ و تامل و بازگشت نیست و همه پل‌ها را پشت سر خود خراب کرده‌اند.

اما از نظر قرآن، تا زمانی که مرگ و حالت احتضار نرسیده، زمان توبه و بازگشت و اصلاح هر کار و امر خطا و گناه وجود دارد؛ بنابراین، بر خلاف ضرب‌المثل، آب هرچند از سرگذشته اما هنوز زمانی برای توبه واصلاح هست؛ و آب وقتی از سر می‌گذرد که دیگر فرصتی برای یک وجب هم نیست؛ زیرا زمان مرگ و احتضار است که دیگر زمان عمل یا ترک عمل نیست.(انعام، آیه 158)

از نظر آموزه‌های قرآن، یکی از انتخاب‌های سخت که بسیاری مردم بر اساس نگرش باطل، خود را گرفتار آن می‌کنند، انتخاب میان دنیا و آخرت است؛ زیرا برخی بر این باورند که «سرکه نقد بهتر از حلوای نسیه» است؛ از نظر آنان، دنیا هر چند که سرکه است، ولی نقد است و آخرت نسیه است هر چند شیرین؛ البته برخی دیگر می‌گویند: اولا دنیا شیرین است و نقد است؛ ثانیا آخرت نسیه است و معلوم نیست که شیرین باشد یا نه؟ پس چرا شیرینی دنیا را بگذارم و دنبال آخرتی بروم که اصلا وجودش معلوم نیست تا چه رسد به خوب و بد یا تلخ و شیرین آن؟

برخی دیگر نیز می‌گویند: اگر آخرتی باشد، فعلا در دنیا باید از لذت‌های دنیوی استفاده کرد و اگر آخرت رفتیم در آنجا کاری برایش می‌کنیم. البته باید گفت که آخرتی اگر باشد، که هست، وقتی بدان‌جا رفتیم دیگر کاری از دست کسی بر نمی‌آید، زیرا هر چه در آخرت باشد از دنیا به آنجا رفته است؛ چرا که آخرت سازه و محصول دنیا است:الدنیا مزرعه الاخره.(عوالي اللآلي:ج 1 ص 267)

براساس تعالیم دینی بهترین انتخاب آن است که انسان حسنات دنیوی و اخروی را با هم بخواهد(بقره، آیه 201)؛و بدترین انتخاب آن است که انسان تنها دنیا را بخواهد و آخرت را رها کند. بسیاری از کسانی که دنیا را بر آخرت ترجیح داده‌اند، بدترین شرایط را در آخرت دارند و حتی در دنیا به همه چیزهایی که می‌خواهند، نخواهند رسید.(بقره، آیات 200 تا 202)

پس انتخاب دنیا و ترک آخرت به طور کامل از نظر قرآن، انتخاب بدی است؛ اما انتخاب بدتر از این نیز هست که انتخاب ترک آخرت برای دنیای دیگران است؛ این عمل را بسیاری از مردم مستضعف فکری انجام می‌دهند؛ زیرا دنیای خودشان را آباد نمی‌کنند، بلکه تنها به آبادکردن دنیای دیگران می‌پردازند.

پیامبر گرامی(ص) می‌فرماید:شَرُّالنّاسِ مَنْ باعَ آخِرَتَهُ بِدُنْیاهُ، وَ شَرٌّ مِنْ ذلِک مَنْ باعَ آخِرَتَهُ بِدُنْیا غَیرِهِ؛ بدترین مردمان کسی است که آخرت را به دنیایش بفروشد؛ و بدتر از این بدترین‌ها، کسی است که آخرت خویش را به دنیای دیگران بفروشد.(من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 353، ح 5762؛ بحارالانوار، ج 77)

*مجید خرم‌منش