به گزارش بلاغ؛ جامعه شناسان اخلاق را به منزله خونی تلقی کرده اند که پیوسته و به‌صورت پنهان در پیکر جامعه و نهادهای اجتماعی در جریان است. از این دیدگاه، هیچ نهاد، حرفه و قلمرویی نیست که قادر باشد فارغ از اخلاق، که مرزهای سلوک و رفتار بهنجار را معین می کند، به حیات مشروع خود ادامه دهد. اخلاق با ایجاد روحیه متعالی و ارزشمند در عرصه سیاست از ظهور چالش‌ها، تعارضات و درگیری‌های اجتماعی، پیشگیری کرده و با انتشار ارزش های انسانی در میان اعضای جامعه، تلاش می کند وفاق و همبستگی اجتماعی را افزایش دهد.
انبیاء الهی نیز یکی پس از دیگری به تهذیب نفوس و تکمیل اخلاق كه خمیر مایه سعادت انسان‌هاست پرداختند. در این میان بزرگ‌ترین معلم اخلاق پیامبر مکرم اسلام(ص) بودند که با شعار «إنما بعثت لأتمم مكارم الأخلاق» مبعوث و خداوند در باره ایشان فرموده است: «و انک لعلی خلق عظیم» و در ادامه این خط هدایت امامان معصوم(ع) به گواهی تاریخ و روایات اخلاقی گسترده ای كـه از آنـان نقل شده بزرگ‌ترین معلمان اخلاق بودند.
برخی اندیشمندان و فلاسفه سیاسی ورود اخلاق و فلسفه به حیطه سیاست را رد کرده و ارج نمی‌نهند. سرآمد آنان نیکولو ماکیاولی است. وی بر این باور است که اگر هدف مقدس و قابل دفاع باشد، می‌توان کاربرد ابزارهای شرور و غیراخلاقی را توجیه کرد؛ چه در وی هدف وسیله را توجیه می‌کند و رویکرد جدیدی ارائه می‌کند که همان جدایی اخلاق از سیاست است. این در حالیست که در مکتب و فرهنگ انسان ساز اسلام اخلاق و سیاست با یکدیگر عجین‌اند.
رهبر معظم انقلاب با ارائه الگویی همچون شخصیت بزرگ امیرالمؤمنین علی (ع) در این زمینه می فرمایند: «سلوک سیاسی امیرالمؤمنین از سلوک معنوی و اخلاقی او جدا نیست؛ سیاست امیرالمؤمنین هم، آمیخته‌‌‌‌‌با معنویت است، آمیخته با اخلاق است، اصلامنشأ گرفته از معنویت علی(ع) و اخلاق اوست. سیاست اگر از اخلاق سرچشمه بگیرد، از معنویت سیراب بشود، برای مردمی که مواجه با آن سیاست‌اند وسیله کمال است، راه بهشت است؛ اما اگر سیاست از اخلاق جدا شد، از معنویت جدا شد، آن وقت سیاست‌‌‌‌‌ورزی می شود؛ یک وسیله‌‌‌‌‌ای برای کسب قدرت، به هر قیمت؛ برای کسب ثروت، برای پیش‌بردن کار خود در دنیا. این سیاست می شود آفت؛ برای خود سیاست‌‌‌‌‌ورز هم آفت است، برای مردمی هم که در عرصه‌زندگی آن‌ها این سیاست ورزیده می‌شود هم آفت است.»
با پیروزی انقلاب اسلامی مسئله مراجعه به آرا عمومی از اهمیت ویژه ای برخوردار گردید تا جایی که امام خمینی(ره) می‌فرمایند: «رژیم اسلامی، یک رژیمی است متکی بر آرای عمومی و رفراندوم عمومی.»حال آنچه در این میان اهمیت دارد اخلاق انتخاباتی و برگزاری انتخابات اخلاقی است. اخلاق انتخاباتی از نوع اخلاق سیاسی و زير شاخه اخلاق كاربردی است، كه به‌كارگیری آن، می تواند جامعه را به سوی انتخاب اصلح راهنمايی كند. رعایت اخلاق در انتخابات، از آشکارترین جلوه های سیاست اخلاقی و سیاست اخلاقی میدان عملـی شدن بسیاری از ارزش‌ها و فضائل اجتماعی است. در این میان باید توجه کرد که فضای انتخاباتی در هر کشوری مستعد فضا سازی، درگیری، توهین و بی احترامی هاست. اما این مسئله در کشوری با فرهنگ اسلامی و ایرانی و مملو از آموزه های اخلاقی در فرهنگ و آيین خود، قابل پذیرش نیست. امام خمینی(ره) در این زمینه ضمن توصیه به کاندیداها در خصوص رعایت اخلاق انتخاباتی می‌فرمایند: «از آقایان كاندیداها و دوستان آنان انتظار دارم كه اخلاق اسلامی و انسانی را در تبلیغ برای خـود و كاندیداهای خویش مراعات و از هر گونه انتقاد از طرف مقابل كه موجب اختلاف وهتک‌حرمت باشد خوداری نمایند كه برای پیشبرد مقصود و لو اسلامی باشد، ارتکاب خلاف اخلاق و فرهنگ مطرود و از انگیزه های غیر اسلامی است. مقام معظم رهبری نیز ضمن برشمردن آفت هایی که ممکن است در انتخابات حریم اخلاق را خدشه دار کند تأکید می فرمایند: «فضای اهانت و هتک حرمت در جامعه، یکی از آن چیزهايی است که اسلام مانع از آن است؛ نباید این اتفاق بیفتد. فضای هتک حرمت، هم خلاف شرع است، هم خلاف اخلاق است، هم خلاف عقل سیاسی است.
انتقاد، مخالفت، بیان عقاید، با جرئت، هیچ اشکالی ندارد؛ اما دور از هتک حرمت‌ها ، اهانت‌ها، فحاشی و دشنام و این چیزها.» از سوی دیگر باید در نظر داشت نامزدها و اصحاب سیاست که به عنوان الگوی مرجع در جامعه مطرح هستند اگر برای کسب رأی به بداخلاقی‌های انتخاباتی گرفتار شوند، ضمن عادی سازی بی اخلاقی، صدمات زیادی را بر پیکره روابط اجتماعی وارد می‌کنند.اینک در آستانه انتخابات مهم ریاست جمهوری و در کنار آن انتخابات شورای شوراهای شهر و روستا به منظور تحقق اهداف والای نظام اسلامی باید گروه ها، احزاب و جناح‌های سیاسی موجـود در جامعه به یکدیگر خوش بین بوده، همدیگر را تحمل كرده و در جریان انتخابات از ایجاد تشنج، بد اخلاقی، درگیری، اهانت و متهم كردن یکدیگر بپرهیزند و اگر نامزدی می خواهد از طریق انتخابات و تبلیغات آن، مردم را نسبت به مطالبه حقوق خود آگاه و درباره برخی مسائل روشنگری كند، باید همواره تقوای سیاسی را درنظر داشته و كاری نکند كـه موجب سوءظن و بدگمانی و بی اعتمادی عمومی شود و یا همراه با تهمت و افترا نسبت به دیگـران باشد. رهبر انقلاب نیز با بر توجه دادن به آفت بی تقوایی در رفتار سیاسی می فرمایند: «تقوا که نبود، دست و زبان انسان باز است، می‌تواند همه چیز بگوید، خلاف واقع می‌تواند بگوید، تهمت می‌تواند بزند، دروغ به مردم می‌تواند بگوید.» نامزدهای انتخابات موظفند نبایدهایی مانند عدم دلسرد کردن مردم نسبت به انتخابات، دوری از هتک آبروی افراد و بی قاعده عمل کردن های رسانه ای و همچنین بایدهای مانند حسن ظن به یکدیگر، افزایش سطح آگاهی مردم و تأکید بر نقاط قوت کشور و ارائه راهکار مناسب برای تعالی بیشتر را رعایت کنند تا انتخاباتی پرشور و سالم را رقم زنند.
معین ضابطی
برخی اندیشمندان و فلاسفه سیاسی ورود اخلاق و فلسفه به حیطه سیاست را رد کرده و ارج نمی‌نهند. سرآمد آنان نیکولو ماکیاولی است. وی بر این باور است که اگر هدف مقدس و قابل دفاع باشد، می‌توان کاربرد ابزارهای شرور و غیراخلاقی را توجیه کرد؛ چه در وی هدف وسیله را توجیه می‌کند و رویکرد جدیدی ارائه می‌کند که همان جدایی اخلاق از سیاست است. این در حالیست که در مکتب و فرهنگ انسان ساز اسلام اخلاق و سیاست با یکدیگر عجین‌اند.
رهبر معظم انقلاب با ارائه الگویی همچون شخصیت بزرگ امیرالمؤمنین علی (ع) در این زمینه می فرمایند: «سلوک سیاسی امیرالمؤمنین از سلوک معنوی و اخلاقی او جدا نیست؛ سیاست امیرالمؤمنین هم، آمیخته‌‌‌‌‌با معنویت است، آمیخته با اخلاق است، اصلامنشأ گرفته از معنویت علی(ع) و اخلاق اوست. سیاست اگر از اخلاق سرچشمه بگیرد، از معنویت سیراب بشود، برای مردمی که مواجه با آن سیاست‌اند وسیله کمال است، راه بهشت است؛ اما اگر سیاست از اخلاق جدا شد، از معنویت جدا شد، آن وقت سیاست‌‌‌‌‌ورزی می شود؛ یک وسیله‌‌‌‌‌ای برای کسب قدرت، به هر قیمت؛ برای کسب ثروت، برای پیش‌بردن کار خود در دنیا. این سیاست می شود آفت؛ برای خود سیاست‌‌‌‌‌ورز هم آفت است، برای مردمی هم که در عرصه‌زندگی آن‌ها این سیاست ورزیده می‌شود هم آفت است.»
با پیروزی انقلاب اسلامی مسئله مراجعه به آرا عمومی از اهمیت ویژه ای برخوردار گردید تا جایی که امام خمینی(ره) می‌فرمایند: «رژیم اسلامی، یک رژیمی است متکی بر آرای عمومی و رفراندوم عمومی.»حال آنچه در این میان اهمیت دارد اخلاق انتخاباتی و برگزاری انتخابات اخلاقی است. اخلاق انتخاباتی از نوع اخلاق سیاسی و زير شاخه اخلاق كاربردی است، كه به‌كارگیری آن، می تواند جامعه را به سوی انتخاب اصلح راهنمايی كند. رعایت اخلاق در انتخابات، از آشکارترین جلوه های سیاست اخلاقی و سیاست اخلاقی میدان عملـی شدن بسیاری از ارزش‌ها و فضائل اجتماعی است. در این میان باید توجه کرد که فضای انتخاباتی در هر کشوری مستعد فضا سازی، درگیری، توهین و بی احترامی هاست. اما این مسئله در کشوری با فرهنگ اسلامی و ایرانی و مملو از آموزه های اخلاقی در فرهنگ و آيین خود، قابل پذیرش نیست. امام خمینی(ره) در این زمینه ضمن توصیه به کاندیداها در خصوص رعایت اخلاق انتخاباتی می‌فرمایند: «از آقایان كاندیداها و دوستان آنان انتظار دارم كه اخلاق اسلامی و انسانی را در تبلیغ برای خـود و كاندیداهای خویش مراعات و از هر گونه انتقاد از طرف مقابل كه موجب اختلاف وهتک‌حرمت باشد خوداری نمایند كه برای پیشبرد مقصود و لو اسلامی باشد، ارتکاب خلاف اخلاق و فرهنگ مطرود و از انگیزه های غیر اسلامی است. مقام معظم رهبری نیز ضمن برشمردن آفت هایی که ممکن است در انتخابات حریم اخلاق را خدشه دار کند تأکید می فرمایند: «فضای اهانت و هتک حرمت در جامعه، یکی از آن چیزهايی است که اسلام مانع از آن است؛ نباید این اتفاق بیفتد. فضای هتک حرمت، هم خلاف شرع است، هم خلاف اخلاق است، هم خلاف عقل سیاسی است.
انتقاد، مخالفت، بیان عقاید، با جرئت، هیچ اشکالی ندارد؛ اما دور از هتک حرمت‌ها ، اهانت‌ها، فحاشی و دشنام و این چیزها.» از سوی دیگر باید در نظر داشت نامزدها و اصحاب سیاست که به عنوان الگوی مرجع در جامعه مطرح هستند اگر برای کسب رأی به بداخلاقی‌های انتخاباتی گرفتار شوند، ضمن عادی سازی بی اخلاقی، صدمات زیادی را بر پیکره روابط اجتماعی وارد می‌کنند.اینک در آستانه انتخابات مهم ریاست جمهوری و در کنار آن انتخابات شورای شوراهای شهر و روستا به منظور تحقق اهداف والای نظام اسلامی باید گروه ها، احزاب و جناح‌های سیاسی موجـود در جامعه به یکدیگر خوش بین بوده، همدیگر را تحمل كرده و در جریان انتخابات از ایجاد تشنج، بد اخلاقی، درگیری، اهانت و متهم كردن یکدیگر بپرهیزند و اگر نامزدی می خواهد از طریق انتخابات و تبلیغات آن، مردم را نسبت به مطالبه حقوق خود آگاه و درباره برخی مسائل روشنگری كند، باید همواره تقوای سیاسی را درنظر داشته و كاری نکند كـه موجب سوءظن و بدگمانی و بی اعتمادی عمومی شود و یا همراه با تهمت و افترا نسبت به دیگـران باشد. رهبر انقلاب نیز با بر توجه دادن به آفت بی تقوایی در رفتار سیاسی می فرمایند: «تقوا که نبود، دست و زبان انسان باز است، می‌تواند همه چیز بگوید، خلاف واقع می‌تواند بگوید، تهمت می‌تواند بزند، دروغ به مردم می‌تواند بگوید.» نامزدهای انتخابات موظفند نبایدهایی مانند عدم دلسرد کردن مردم نسبت به انتخابات، دوری از هتک آبروی افراد و بی قاعده عمل کردن های رسانه ای و همچنین بایدهای مانند حسن ظن به یکدیگر، افزایش سطح آگاهی مردم و تأکید بر نقاط قوت کشور و ارائه راهکار مناسب برای تعالی بیشتر را رعایت کنند تا انتخاباتی پرشور و سالم را رقم زنند.
معین ضابطی
