بسیجی بودن به لباس خاكی و کارت فعال وغیرفعال نیست، محتوای بسیج به جوهره ذاتی آن و همچنین به نوع رفتار و برخوردهای بسیجیان با دیگر افراد جامعه است.
حتماً باید توجه داشت كه این ظواهر نیز برای شكل ظاهری بسیج باید حفظ شود و جزو ارزشها قلمداد شوند بسیج با بیش از سه دهه سابقه درخشان و حضور در همه عرصهها گرهگشای بسیاری از مشکلات عمده کشور بوده است.
حضور حماسی بسیجیان در طول هشت سال دفاع مقدس برگ زرینی است در کارنامه این نهاد انقلابی و مردمی که در تاریخ ایران بیسابقه است.
اندوخته بسیجی ابتدا باید فرهنگ بسیجی باشد؛ فرهنگ او فرهنگ معنویت، شجاعت، فرهنگ غیرت، فرهنگ استقلال و آزادگی، فرهنگ اسیر خواستهای حقیر نشدن است، خواستههای دنیایی برای انسان مهم، اما آنچه برای مجاهدان فی سبیل الله اهمیت بیشتری دارد آرمانها، ارزشها و هدف است که بسیجی اینها را گرامی میدارد.
بسیجی با ایمان به خدا، خاضع و خاشع در مقابل او، کارها را برای رضای پروردگار انجام میدهد و اعمال و رفتارش رنگ خدایی دارد. ایمان به خدا مهمترین ویژگی بسیجی است و اگر این ویژگی بسیجی نباشد ایثار و از خودگذشتگی او نامفهوم است.
تا زمانی که این خصائص اخلاقی در بسیج وجود دارد، بسیج همچنان پر افتخار خواهد بود ولی اگر بر اثر دنیا زدگیها، این فضائل تضعیف شود، به همان میزان نیز بسیج آسیب خواهد دید.
باید خوشنامترین، خوش اخلاقترین، پرکارترین و دلسوزترین افراد جامعه نسبت به مردم باشند تا تصویر واقعی از بسیج را به مردم نشان دهند. او شجاعت و دلاوری دارد، حضور همه جانبهاش در صحنههای دشوار و سخت مبارزه با دشمنان و قرار گرفتن در برابر تهدیدهای همه جانبه آنان ویژگی بارز یک بسیجی است.
بسیجی ایثار و از خودگذشتگی دارد، برآورده ساختن نیازهای جامعه و سایر افراد را برخواست خود ترجیح میدهد، سازمان بسیج تحت امر فرماندهی کل قوا و ولیفقیه است، و بسیجی نیز خود را تابع محض ولیفقیه میداند و حرکت خود را در عرصههای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، نظامی بر محوریت رهنمودهای صبر و بردباری، ساده زیستی، تواضع، شهادتطلبی، دشمنستیزی، خوش اخلاقی، برخورداری از دانش و تخصص، پویایی و نوآوری، غیرت دینی و بصیرت از دیگر ویژگیهای بسیجی است.
به تعبیر حضرت امام خامنهای (زیده توفیقاته) بسیج مجموعهای که در آن پاکترین انسانها، فداکارترین و آماده به کارترین جوانان کشور در راه اهداف متعالی این ملت و برای به کمال و به خوشبختی رساندن این مردم جمع شدهاند و بسیج یعنی حضور ناشی از ایمان و اخلاص و انگیزه دینی و ایمان صادقانه در هر میدانی که کارآرایی و توانایی حضور در آن میدان را داراست، این معنای بسیج است.
در آیات متعدد قرآن کریم به ضرورت بسیج و آمادگی مسلمانان برای مبارزه با دشمنان اشاره شده است از جمله: ای کسانی که ایمان آوردهاید سلاح جنگ برگیرید و آنگاه دسته دسته و یا همه به یکبار متفق برای جهاد بیرون روید. شما (ای مومنان) در مقام مبارزه با آن کافران خود را مهیا کنید و تا آن حد که بتوانید از آذوقه و تسهیلات و آلات جنگی و اسبان سواری برای تهدید دشمنان خدا و دشمنان خودتان فراهم سازید.
و خلاصه اینکه: بسیج لشکر مخلص خداست که دفتر تشکیل آن را همه مجاهدان بسیجی از اولین تا آخرین امضاء کردند.