نتيجه پيمودن راه ناصواب

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «بلاغ» امام‌(عليه‌السلام) در اين کلام حکيمانه به نکته‌اى اشاره مى‌کند که در همه‌ى شئون زندگى سارى و جارى است. مى‌فرمايد: «بسيار مى‌شود که يک وعده‌ى غذا‌ى نامناسب از وعده‌هاى فراوان غذا‌ى خوب جلوگيرى مى‌کند»؛ (کَمْ مِنْ أَکْلَةٍ مَنَعَتْ أَکَلاتٍ).

گاهى انسان غذايى را که دوست دارد، بيش از حد تناول مى‌کند و بيمار مى‌شود و روزهاى متوالى يا ميل به غذا ندارد و يا اين‌که طبيب او را از غذاهاى مختلف چرب و شيرين بازمى‌دارد، بنابراين در هيچ کارى نبايد افراط کرد که اين افراط ممکن است او را از همان کار در آينده به‌کلى بازدارد.

اين سخن ضرب‌المثلى است براى تمام کسانى که راه افراط را پيش مى‌گيرند؛ مثلاً کسى که آن‌قدر در دوستى پافشارى مى‌کند که آن دوست از او منزجر مى‌شود و براى هميشه از وى فاصله مى‌گيرد، و يا اين‌که ديگرى را آن‌قدر به عبادت دعوت مى‌کند که براى هميشه از عبادت بيزار مى‌گردد.

شبيه اين سخن، گفتار حکيمانه‌ى ديگرى از آن حضرت است که مى‌فرمايد: «کَمْ مِنْ شَهْوَةِ ساعَةٍ أوْرَثَتْ حُزْناً طَويلاً؛ چه بسيار ساعتى هوس‌رانى که موجب اندوه طولانى (براى ساليان دراز) مى‌شود».

جمعى از شارحان نهج‌البلاغه يا محدثان، اين سخن گهربار امام‌(عليه‌السلام) را به‌عنوان دستورى طبى مطرح کرده و حتى آن را جزو مجموعه‌هايى که مربوط به دستورات طبى است قرار داده‌اند. اگر منظورشان اين است که معناى مطابقى اين سخن دستورى طبى است، هرچند معانى التزامى آن شامل تمام مسائل مربوط به زندگى مادى انسان مى‌شود، بحثى نيست؛ ولى اگر بخواهند آن را منحصر به دستور طبى کنند اشتباه روشنى است. از اين‌رو بسيارى از محققان اين جمله را ضرب‌المثلى تلقى کرده‌اند که در موارد مختلف از آن استفاده مى‌شود. حتى بعضى گفته‌اند که اين ضرب‌المثل در ميان عرب در عصر جاهليت نيز بوده است و امام‌(عليه‌السلام) آن را اقتباس فرموده، همان‌گونه که گاه از اشعار شعرا نيز در سخنان خود استفاده کرده است.

انتهای خبر/