در حکمت ۱۶۸ نهجالبلاغه آمده است که امام (عليهالسلام) فرمود: فرمان مرگ نزديک است و مدت همراهى (با دنيا) کوتاه.
۰
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «بلاغ» امام(علیهالسلام) درباره کوتاهىِ عمرِ انسان در دنیا مىفرماید: «فرمانِ مرگ نزدیک است و مدّتِ همراهى (با مردم و مواهبِ دنیا) کوتاه»؛ (الأَمْرُ قَرِيبٌ وَ الاِصْطِحَابُ قَلِيلٌ).
واژه «امر» اشاره به پایانِ زندگى و فرارسیدنِ مرگ است؛ همانگونه که در آیه ۱۴ سوره حدید آمده است:
(وَ غَرَّتْکُمُ الأَمَانِىُّ حَتَّى جَآءَ أَمْرُ اللهِ)؛ «و آرزوهاى دور و دراز شما را فریب داد تا فرمانِ خدا رسید». «اصطحاب» به معناى همراه و همنشین بودن با مردمِ دنیا یا با مواهب و نعمتهاى حیات است.
این حقیقتى است که همگان آن را مىدانیم و آثارِ آن را هر روز با چشم مشاهده مىکنیم؛ هر روز پیکرِ بىجانِ بعضى از دوستان یا غیرِ دوستان را مىبینیم که بر دوشِ دیگران بهسوى آرامگاهشان حمل مىشود. جاىِ خالىِ بسیارى از دوستان و بستگان و عزیزان در میانِ ما نمایان است. قبورِ آنها در دسترسِ ماست. غالباً به زیارتِ قبورشان مىرویم و از همه مهمتر، در صفحاتِ تاریخ، نامآورانى را ملاحظه مىکنیم که در عصرِ خود چه قدرت و زندگىِ پرغوغایى داشتند؛ ولى همهچیز بهسرعت پایان گرفت و چیزى جز استخوانهاى پوسیدهى آنها در زیرِ خاک و قصرهاى ویرانشدهشان باقى نمانده است.
با این حال غالباً گرفتارِ غفلتیم، به پایانِ زندگىِ خود نمىاندیشیم، توشهاى مناسب براى سفرِ پرخوف و خطرِ آخرت فراهم نمىسازیم. به فرموده امام(علیهالسلام) در حکمتِ ۱۲۲: «گویى فرمانِ مرگ براى غیرِ ما نوشته شده و گویى این مردگانى که با چشم مىبینیم، مسافرانى هستند که بهزودى بهسوىِ ما باز مىگردند»؛
(کَأَنَّ الْمَوْتَ فِيهَا عَلَى غَيْرِنَا کُتِبَ... وَ کَأَنَّ الَّذِي نَرَى مِنَ الأَمْوَاتِ سَفْرٌ عَمَّا قَلِيلٍ إِلَيْنَا رَاجِعُونَ).
به همین دلیل، در روایتى که مرحوم کلینى آن را در کتابِ کافى از رسولِ اکرم(صلىاللهعلیهوآله) در ضمنِ خطبهاى نقل کرده، مىخوانیم: «سُئِلَ: أَيُّ الْمُؤْمِنينَ أکْيَسٌ؟؛ از آن حضرت پرسیدند: کدامیک از مؤمنان باهوشترند؟» فرمود: «أکْثَرُهُمْ ذِکْرآ لِلْمَوْتِ وَ أشَدُّهُمْ لَهُ اسْتِعْدادآ؛ کسى که بیش از همه به یادِ مرگ باشد و کسى که براى آن از همه آمادهتر شود».
در حدیثِ دیگرى در همان کتابِ شریف، از امام على بن الحسین(علیهماالسلام) آمده است که مىفرمود:
«عَجَبٌ کُلُّ الْعَجَبِ لِمَنْ أنْکَرَ الْمَوْتَ وَ هُوَ يَرى مَنْ يَمُوتُ کُلَّ يَوْمٍ وَ لَيْلَةٍ، وَ الْعَجَبُ کُلُّ الْعَجَبِ لِمَنْ أنْکَرَ النَّشْأَةَ الأُخْرى وَ هُوَ يَرَى النَّشْأَةَ الأُولى؛ بسیار تعجّب است از کسانى که مرگ را (عملاً) انکار مىکنند در حالىکه هر روز و شب مردگان را مىبینند؛ همچنین بسیار تعجّب است از کسانى که جهانِ آخرت را انکار مىکنند، در حالىکه جهانِ دنیا را مىبینند (که نشانههاى آخرت در آن بسیار است)».