راه تسخير دل‌ها | بلاغ نیوز

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «بلاغ» اين کلام حكمت‌آميز درس مهمى براى صيد دل‌ها و جلب و جذب دوستان است. امام (عليه‌السلام) مى‌فرمايد: «دل‌هاى انسان‌ها وحشى و رمنده است؛ هر‌كس با آن‌ها انس گيرد، رو به سوى او مى‌كنند»؛ (قُلُوبُ الرِّجَالِ وَحْشِيَّةٌ، فَمَنْ تَأَلَّفَهَا أَقْبَلَتْ عَلَيْهِ).

اشاره به اين است كه انسان درباره‌ى كسانى كه آن‌ها را نمى‌شناسد، نوعى احساس بيگانگى مى‌كند؛ ولى اگر طرف مقابل از طريق محبت وارد شود، در برابر او رام مى‌شود. به گفته‌ى بعضى از شارحان نهج‌البلاغه، اين مطلب براى انسانى كه تازه در شهر يا در محله‌اى وارد مى‌شود و سكنى مى‌گزيند، كاملاً محسوس است. او حتى از همسايگان نزديكش فاصله مى‌گيرد؛ اما اگر چند بار با او سلام و عليك كنند، به ديدارش بروند و هديه‌اى برايش بفرستند، رابطه‌ى دوستى آن‌ها مستحكم مى‌شود.

آنچه بعضى پنداشته‌اند كه اين كلام حكمت‌آميز با اصل «مدنّىّ‌ بالطبع» بودن انسان سازگار نيست، اشتباه بزرگى است. درست است كه انسان ذاتاً روح اجتماعى دارد و نمى‌تواند تنها زندگى كند، و تمام پيشرفت‌ها و موفقيت‌هاى بشر در سايه‌ى همين روح اجتماعى است؛ ولى اين بدان معنا نيست كه در برابر هر فرد ناشناخته‌اى اظهار محبت و دوستى كند و با او اُلفت بگيرد. اُلفت گرفتن احتياج به مقدمات دارد، همان‌گونه كه عداوت و دشمنى نيز مقدماتى مى‌خواهد، و نظر امام (عليه‌السلام) به همين حقيقت است؛ حقيقتى كه در روايات ديگرى نيز وارد شده و در گفتار معروف: «الاْنْسانُ عُبَيْدُ الاْحْسانِ؛ انسان بنده‌ى احسان است» منعكس است.

شاعر عرب نيز مى‌گويد «وَإنّي لَوَحْشِيٌّ إذا ما زَجَرْتَني»«وَ إنّي إذا ألَّفْتَني لأَلُوفٌ» هنگامى كه از من دورى كنى، من از تو رميده مى‌شوم؛ ولى هنگامى كه از در اُلفت درآيى، با تو اُلفت مى‌گيرم.

در بعضى از شروح، به دليل حل نشدن مشكل «مدنّىّ‌ بالطبع» بودن انسان يا وحشى بودن قلوب، اين تفسير را پذيرفته‌اند كه منظور از «رِجال» همه‌ى انسان‌ها نيستند، بلكه افراد بزرگ و قدرتمندِ اجتماع‌اند. اين تفسير نادرست به نظر مى‌رسد؛ زيرا ظاهر عبارت اشاره به همه يا اغلب انسان‌هاست، نه گروه اندكى.

شاهد اين سخن، حديثى است كه از رسول خدا (صلى‌الله‌عليه‌و‌آله) نقل شده كه فرمود «ثَلاثٌ يُصْفِينَ وُدَّ الْمَرْءِ لأَخِيهِ الْمُسْلِمِ: يَلْقَاهُ بِالبِشْرِ إِذَا لَقِيَهُ، وَ يُوَسِّعُ لَهُ فِي الْمَجْلِسِ إِذَا جَلَسَ إِلَيْهِ، وَ يَدْعُوهُ بِأَحَبِّ الأَسْمَاءِ إِلَيْهِ»

سه چيز است كه محبت انسان را به برادر دينى‌اش صفا مى‌بخشد: با چهره‌ گشاده با او روبرو شود، در مجلس جاى مناسب به او دهد، و او را به محبوب‌ترين نام‌هايش صدا بزند.

انتهای خبر/