در حکمت ۴۸ از نهج‌البلاغه آمده است که امام (عليه السلام) فرمود «پيروزى در گرو تدبير است، حزم و دورانديشى در گرو به کار گرفتن فکر، و تفکر صحيح در گرو نگهدارى اسرار است.
در حکمت ۴۸ از نهج‌البلاغه آمده است؛
راه پيروزى
تاریخ انتشارپنجشنبه ۱۲ تير ۱۴۰۴ - ۰۰:۱۶
کد مطلب : ۴۹۵۹۷۲
۰
در حديث ديگری در غررالحكم، امام (عليه‌السلام) می‌فرمايد «مَنْ أَخَذَ بِالْحَزْمِ اسْتَظْهَرَ وَ مَنْ أَضَاعَ الْحَزْمَ تَهَوَّرَ»؛
كسی كه حزم و دورانديشی را به كار گيرد، پيروز می‌گردد و كسی كه آن را ضايع كند، به هلاكت می‌افتد.
سپس در جمله دوم می‌فرمايد «حزم و دورانديشی در گروِ به‌كار گرفتن فكر است»؛ (وَ الْحَزْمُ بِإِجَالَةِ الرَّأْيِ) «إجاله» به معنای جولان دادن و «رأی» به معنای فكر است، و منظور از جولان دادن فكر، اين است كه انسان، همچون اسب‌سواری كه پيش از آغاز نبرد، در اطراف ميدان می‌گردد تا از نقاط ضعف و قوت باخبر شود، بايد در مسائل مهم نيز چنين كند؛ يعنی تمام جوانب يك مسئله ـ چه خوب و چه بد ـ را بدون اغماض بررسی كند تا بتواند تصميم صحيح بگيرد.
شخصی به رسول خدا (صلی‌الله‌عليه‌وآله) عرض كرد: ای رسول خدا! به من سفارشی كن. فرمود: اگر بگويم، می‌پذيری؟ عرض كرد: آری! پيامبر (صلی‌الله‌عليه‌وآله) اين جمله را سه بار تكرار كرد و در هر سه بار، آن مرد گفت: آری ای رسول خدا! پيامبر (صلی‌الله‌عليه‌وآله) فرمود «فَإِنِّي أُوصِيكَ إِذَا أَنْتَ هَمَمْتَ بِأَمْرٍ فَتَدَبَّرْ عَاقِبَتَهُ، فَإِنْ يَكُ رُشْدًا فَأَمْضِهِ، وَ إِنْ يَكُ غَيًّا فَانْتَهِ عَنْهُ»؛ من به تو سفارش می‌كنم: هنگامی كه تصميم بر انجام كاری گرفتی، در عاقبت آن بينديش؛ اگر كارِ درست و صواب بود، انجامش ده، و اگر گمراهی بود، از آن خودداری كن.
بی‌ترديد حزم و دورانديشی ايجاب می‌كند كه انسان، افزون بر استفاده از فكر خويش، از افكار ديگران نيز بهره بگيرد.
همان‌گونه كه در حديثی از امام باقر (عليه‌السلام) می‌خوانيم از رسول خدا (صلی‌الله‌عليه‌وآله) پرسيدند: حزم و دورانديشی چيست؟ فرمود «مشورت با صاحب‌نظران و پيروی از آن‌ها» گاه برای رسيدن به پيروزی، بايد از نقشه‌های پيچيده و مختلفی استفاده كرد كه آگاه شدن دشمن از آن، سبب نابودی طرح و شكست هدف می‌شود.
از اين‌رو، امام (عليه‌السلام) در سومين و آخرين جمله‌ی حكمت‌آميز مورد بحث می‌فرمايد «تفكر صحيح در گروِ نگهداری اسرار است»؛ (وَ الرَّأْيُ بِتَحْصِينِ الأَسْرَارِ).
در حديث ديگری از امام (عليه‌السلام) در غررالحكم آمده است «سِرُّكَ أَسيرُكَ، فَإِنْ أَفْشَيْتَهُ صِرْتَ أَسيرَهُ» راز تو، اسير توست؛ اما اگر آن را افشا كردی، تو اسير آن می‌شوی.
در حديث ديگری از امام جواد (عليه‌السلام) آمده است «إِظْهَارُ الشَّيْءِ قَبْلَ أَنْ يَسْتَحْكِمَ مَفْسَدَةٌ لَهُ»؛
اظهار كردن چيز (سرّی از اسرار) پيش از آن‌كه مستحكم شود و به نتيجه برسد، موجب تباهی آن است.
از بعضی روايات معصومين (عليهم‌السلام) استفاده می‌شود كه اسرار را حتی به همه‌ی دوستان هم نبايد گفت، زيرا احتمال تغيير حالت در آنان وجود دارد. امام صادق (عليه‌السلام) می‌فرمايد «لا تُطْلِعْ صَدِيقَكَ مِنْ سِرِّكَ إِلَّا عَلَى مَا لَوِ اطَّلَعَ عَلَيْهِ عَدُوُّكَ لَمْ يَضُرَّكَ، فَإِنَّ الصَّدِيقَ قَدْ يَكُونُ عَدُوَّكَ يَوْمًا مَا» اسرارت را حتی به دوستت مگو، مگر در آن‌جا كه اگر دشمن تو از آن سر آگاه شود، ضرری به تو نرساند؛ زيرا دوست ممكن است روزی به دشمن بدل شود.
گفتنی است كه انسان گاهی سرّ خود را برای دوست مطمئنی بيان می‌كند، غافل از آن‌كه آن دوست نيز ممكن است دوست مطمئن ديگری داشته باشد، و سومی نيز به همين صورت... ناگاه متوجه می‌شود كه اسرارش همه‌جا بر سر زبان‌هاست.
از اين‌رو، شاعر پرمايه، سعدی شيرازی می‌گويد:
به دوست گرچه عزيز است راز دل مگشای
كه دوست نيز بگويد به دوستان عزيز!
انتهای خبر/
پربيننده ترين
يکشنبه ۲۹ تير ۱۴۰۴ - ۱۰:۴۱
جمعه ۲۷ تير ۱۴۰۴ - ۱۳:۲۶
يکشنبه ۲۹ تير ۱۴۰۴ - ۱۳:۳۳
يکشنبه ۲۹ تير ۱۴۰۴ - ۱۱:۴۵
يکشنبه ۲۹ تير ۱۴۰۴ - ۰۸:۰۰
يکشنبه ۲۹ تير ۱۴۰۴ - ۰۰:۳۷
شنبه ۲۸ تير ۱۴۰۴ - ۲۱:۳۰
دوشنبه ۲۳ تير ۱۴۰۴ - ۰۰:۱۳