در حالی که افزایش نرخ رشد اقتصادی به نقطه قوت دولت شهید رئیسی در دولت سیزدهم تبدیل شده بود، نرخ رشد در حوزه کشاورزی منفی بوده که حاصل کار مدیران اصلاحطلب وزارت جهادکشاورزی است.
۲
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی بلاغ به نقل از تسنیم، بررسی تحولات اقتصاد ایران طی سالهای اخیر بهویژه در دولت سیزدهم مؤید آن است که شرایط اقتصادی کشور پس از کاهش محدودیتهای ناشی از همهگیری ویروس کرونا بهواسطه انجام واکسیناسیون سراسری بهمرور به وضعیت قبلی خود بازگشت. این مهم در حالی رخ داد که بسیاری از بنگاههای تولیدی که متأثر از اعمال تحریمهای بینالمللی با مشکلات عدیدهای مواجه شده بودند، نیز بهمرور خود را با شرایط سخت تحریمی وفق دادند و بهتدریج سطح تولیداتشان افزایش یافت. افزایش سطح تولیدات و صادرات غیرنفتی و نفتی، در کنار بهبود شرایط در بازارهای جهانی نفت، بهتدریج فضا را برای بازیابی اقتصاد ایران فراهم نمود.
اما در این بین نکتهای که با بررسی عملکرد بخشهای مختلف و سهم آنها در کیک اقتصاد ایران کاملاً مشهود است و بهنظر میرسد هرچه سریعتر باید برای آن در دولت چهاردهم چارهاندیشی شود، عملکرد ضعیف و سهم ناچیز بخش بسیار حساس و کلیدی کشاورزی در رشد اقتصادی کشور در چند سال اخیر است.
گفتنی است، بخش کشاورزی بهدلیل تأمین امنیت غذایی جامعه، طبیعتاً از جایگاه ویژهای در اقتصاد برخوردار است. از طرفی با توجه به محدودیتهای ارزی کشور، خودکفایی و رشد تولید در این بخش میتواند سهم قابلتوجهی از نیازهای وارداتی کشور را کاهش دهد که این امر مشخصاً به بهبود و مدیریت بهتر منابع ارزی در دوران تحریم کمک شایانی خواهد کرد.
رشد منفی کشاورزی
طبق آمارهای منتشرشده توسط بانک مرکزی از رشد اقتصادی ۹ماهه سال ۱۴۰۲ در بخشهای مختلف، رشد ارزش افزوده گروه «کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری» نسبت به دوره مشابه سال قبل هفت دهم درصد بود که سهمی یک دهم درصدی در کل رشد اقتصادی کشور در ۹ ماهه سال ۱۴۰۲ داشته است. بر اساس این آمار، عملکرد بخش کشاورزی و سهم این بخش در رشد اقتصادی چه در ۹ ماهه سال ۱۴۰۲ و چه در ۹ ماهه سال ۱۴۰۱ از بخشهایی همچون صنعت، ساختمان، تأمین آب، برقوگاز، حملونقل و... همواره کمتر بوده است.
آمارهای منتشرشده توسط مرکز آمار ایران، نشان داد که سهم کشاورزی در کیک اقتصاد ایران بسیار وخیمتر از گزارش منتشرشده توسط بانک مرکزی است. طبق گزارشهای مرکز آمار در پاییز سال ۱۴۰۲ رشته فعالیتهای گروه کشاورزی رشد منفی یک درصد داشته؛ حال آنکه بقیه گروهها رشد مثبت تا ۲۲ درصد داشتهاند.
عملکرد بخش کشاورزی و رشد محصول ناخالص داخلی در این حوزۀ کلیدی و حساس در تمامی فصول سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ منفی بوده است؛ بهبیانی دیگر رشد تولید محصولات کشاورزی همواره در دو سال یادشده کاهشی بوده است و بهنظر میرسد با این دستفرمان و با ادامه همین روند توفیق چندانی در دولت چهاردهم نیز بدست نیاید.
نقش مدیران دولتهای قبل در جهاد کشاورزی دولت شهید رئیسی
بهنظر میرسد، بخش مهمی از دلایل عملکرد ضعیف حوزه کشاورزی در حوزه رشد طی مدت اخیر را باید در نحوه مدیریت وزارت جهاد کشاورزی در آن دولت جستوجو کرد. با تغییراتی که در مدیریت ارشد وزارت جهاد کشاورزی در یک سال گذشته رخ داد؛ محمدعلی نیکبخت بهعنوان وزیر جهاد کشاورزی از مجلس رای اعتماد گرفت. او فردی پرتلاش و دلسوز اما کماطلاع نسبت به جریانات سیاسی پیرامون خود در وزارتخانه است.
انتصاب یکی از چهرههای شناختهشده اصلاحطلبان، بهعنوان سرپرست حوزه وزارتی در دوره شهید رئیسی و دادن اختیارات فراوان به وی و دخالت و ورود ایشان در امور اجرائی زیادی که غیرمرتبط است، حوزه تولید در بخش کشاورزی را قفل کرده بود. کار هم در این بخش کمافیالسابق دست عناصری از جریان اصلاحطلبی بود که کارنامه ضعیف آنها در دولتهای گذشته نمایان است.
در این وضعیت بهنظر میرسد با توجه به عملکرد مثبتی که دولت شهید رئیسی در حوزه افزایش نرخ رشد اقتصادی داشته و این مسئله به نقطه قوت دولت سیزدهم تبدیل شده بود، ضرورت دارد دلایل ضعف قابل توجه رشد تولید در بخش کشاورزی از سوی دولت چهاردهم بهصورت ویژه بررسی شود و مدیرانی که کارنامه ضعیف آنها در دولتهای گذشته هم مشخص است کنار گذاشته شوند.