پس از کودتای ۲۸ مرداد، محمدرضا پهلوی مابهازای تاجوتختی که آمریکا و انگلیس برای او حفظ کردند، طی قراردادی موسوم به "کنسرسیوم" نفت ایران را به آنها بخشید و مُهر "باطل شد" بر ملیشدن صنعت نفت ایران زد.
گزارش تاریخ|آمریکا پس از کودتای ۲۸ مرداد چگونه توانست بر نفت ایران مسلط شود؟
29 مهر 1400 ساعت 13:20
پس از کودتای ۲۸ مرداد، محمدرضا پهلوی مابهازای تاجوتختی که آمریکا و انگلیس برای او حفظ کردند، طی قراردادی موسوم به "کنسرسیوم" نفت ایران را به آنها بخشید و مُهر "باطل شد" بر ملیشدن صنعت نفت ایران زد.
به گزارش بلاغ؛ 29 مهرماه 1333، روزی است که در آن یک قرارداد مهم و سرنوشتساز نفتی در مجلس شورای ملی ایران به تصویب رسید. هرچند برای همگان واضح است که تاریخ معاصر ایران با نفت گره خورده است، اما دنبال کردن ماجرای نفت در ایران تا رسیدن به این تاریخ و تصویب کنسرسیوم، نیازمند دانستن سابقه قراردادهای نفتی ایران، ملی شدن صنعت نفت، کودتای 28 مرداد و در نهایت رسیدن به تصویری از وابستگی ایران در عصر پهلوی است؛ وابستگی که از اقتصاد و نفت آغاز شد اما پیامدهای تاریخی و سیاسی داشت. وابستگی که میتوان گفت به خاطر تاثیر همهجانبهاش در تمام شئون مادی و معنوی زندگی ایرانیان و کشیده شدن دامنهاش به بحثهای اجتماعی و فرهنگی، مهمترین عامل شوریدن مردم و وقوع انقلاب اسلامی در سال 57 بود.
اعتراض به این وابستگی و تحقیر ملی یک بار در دهه بیست شمسی به خاطر تجارب تلخ اشغال در دو جنگ جهانی و قحطیها و تماشای تاراج منابع مملکت به دست انگلیسیها به اوج خود رسیده بود و ملتی که میدید در تمام مناطق نفتخیز و ادارات شرکت نفت کمتر از 30 نفر کارمند عالی رتبه ایرانی وجود دارد، به دنبال راهی برای قطع دست بیگانگان رفت. بنابراین صنعت نفت با تلاشهای فراوان ملی شد تا نخستین گام برای بومیکردن این صنعت برداشته شود.
اما شوربختانه کودتای آمریکایی-انگلیسی 28 مرداد 32 نگذاشت ایران دمی در هوای آزادی نفس بکشد و پس از کودتا، دولت زاهدی قرارداد نفتی را با مجموعهای از شرکتهای نفتی بینالمللی امضا کرد و تیر خلاصی بر آزادیخواهی و استقلالطلبی ایرانی زد. این قرارداد که به "قرارداد کنسرسیوم" معروف است، خط بطلانی بر نهضت ملی کردن صنعت نفت و عقبگردی به دوران قبل از ملی شدن بود، با این تفاوت که این بار میهمانان سر سفره نفت ایران بیشتر و حریصتر شده بودند.
کد مطلب: 455982