بایدن و فلسطینی ها

به گزارش بلاغ نزدیک به سه سال پیش، محمود عباس رهبر فلسطینیان با خاتمه دادن به کلیه مذاکرات با پرزیدنت دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به دلیل جانبداری های دولت وی از اسرائیل، گام خارق العاده ای برداشت. در دولت جو بایدن رئیس جمهور منتخب، رهبری فلسطینیان منتظر فرصتی برای بازگشتن به میز مذاکرات است. خاتمه دادن به ساخت و ساز شهرک های غیرقانونی اسرائیل در اراضی متعلق به فلسطینی ها در سرزمین های اشغالی در صدر دستور کار فلسطینیان قرار خواهد داشت.
جانبداری های دولت ترامپ از اسرائیل دیگر فاحش تر از این نمی توانست باشد. کسانی که هدایت «روند صلح» را در دست داشتند – نظیر جارد کوشنر داماد ترامپ و دیوید فریدمن سفیر آمریکا در اسرائیل - همگی علنا از شهرک سازی ها و زیر پا گذاشته شدن حقوق انسانی فلسطینیان حمایت کرده اند.
تعجبی ندارد که در به اصطلاح طرح صلحی که به دست این تیم تدوین شده، عملا هر آنچه را که اسرائیل خواستار بوده به این کشور داده شده، در حالی که هیچ امتیازی را برای فلسطینان در نظر نگرفته است. به جای آن دولت ترامپ کوشید رضایت – یا دقیق تر بگوییم تسلیم شدن- فلسطینیان را با وعده هایی برای سرمایه گذاری در این منطقه بخرد. عباس به جای تسلیم شدن، گفتگوها با آمریکا را قطع کرد، عملی که وقتی با وضعیت موجود در دهه 1980 مقایسه می شود که فلسطینی ها به آمریکاییان التماس می کردند تا گفتگوهای مستقیمی را با رهبرانشان در پیش بگیرند، روشن می شود چه تصمیم بزرگی بوده است.
اما عباس انتخاب دیگری نداشت. دولت دست راستی بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل که ابرقدرت اصلی جهان را در کنار خود داشت، دیگر به تایید فلسطینی ها برای سرعت بخشیدن به تکمیل شهرک سازی های خود و فراهم کردن زمینه های ساخت شهرک های بیشتر نیازی نداشت. در ماه های اخیر اسرائیل شتاب بی سابقه ای به تخریب خانه ها و بناهای فلسطینیان داده است.
جای هیچ پرسشی ندارد که این اقدامات تخلف از قوانین بشردوستانه بین المللی به شمار می رود. واقعیتی که شورای امنیت سازمان ملل بیشتر از چهار سال پیش، با به تصویب رساندن قطعنامه 2334 در یک رای گیری با آرای ناشناس بر آن تاکید کرد. در مقدمه این قطعنامه آشکارا «کلیه تدابیری که با هدف تغییر دادن ترکیب جمعیتی، شخصیت و جایگاه اراضی فلسطینی تحت اشغال از سال 1967 انجام شود»، از جمله «احداث و گسترش شهرک سازی ها» و «تخریب منازل و جا به جا کردن غیرنظامیان فلسطینی» محکوم شده است.
با این حال دولت ترامپ همچنان نسبت به حمایت از تخلفات اسرائیل متعهد باقی ماند. مایک پمپئو وزیر امور خارجه که شاید به شرکت در انتخابات ریاست جمهوری سال 2024 چشم داشته باشد، قرار است از یک شهرک اسرائیلی غیرقانونی در کرانه غربی اشعالی دیدار کند که در این صورت به اولین وزیر امورخارجه آمریکا تبدیل خواهد شد که دست به چنین اقدامی زده است. این کار تخلف آشکار از قطعنامه 2334 است که از تمام کشورها خواستار آن شده که «در مناسبات مرتبط خود، بین اراضی دولت اسرائیل و اراضی اشغال شده از سال 1967 تمایز قائل شوند.»
از زمان خیانت دولت ترامپ، فلسطینیان روی پای خودشان ایستاده اند. آنها در اعتراض به فعالیت های شهرک سازی اسرائیل از پذیرش مالیات های جمع آوری شده از سوی اسرائیل برای آنها امتناع کرده اند؛ تصمیمی که در کنار کاهش شدید کمک های آمریکا، منطقه خودگردان فلسطینی را به آستانه ورشکستگی کشانده است.

این وضعیت نشان می دهد که مسئله شهرک سازی ها تا چه اندازه برای فلسطینیان حیاتی و مهم است که البته دلیل قابل قبولی نیز برای این کار دارند. گذشته از زیر پا گذاشته شدن قوانین بین المللی و حقوق فلسطینیان، گسترش شهرک نشین سازی های اسرائیل پیش درآمد تاسیس یک دولت فلسطینی مستقل در امتداد مرزهای پیش از سال 1967 است.
نشانه های نوید بخشی از این وجود دارد که بایدن رویکرد بسیار متفاوتی را به نسبت سلف خود در پیش خواهد گرفت. قطعنامه 2334 به این دلیل به تصویب رسید که دولت باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا که در آن مقطع در واپسین روزهای خود به سر می برد، تصمیم گرفت که آن را وتو نکند. این دستور از سوزان رایس مشاور امنیت ملی وقت اوباما صادر شد که گفته می شود اکنون در فهرست اولیه بایدن برای مقام وزیر امورخارجه قرار دارد.
البته خود بایدن در دولت اوباما معاون رئیس جمهور بود و در سال 2014 به نتانیاهو گفته بود «من با این چیزی که شما می گویید موافق نیستم.» سایر مقامات انتصابی در نظر گرفته شده برای دولت بایدن نیز- از جمله رئیس کارکنان کاخ سفید ران کلاین- همگی با فعالیت های شهرک سازی اسرائیل مخالفند.
عباس آشکارا امیدوار است که این اتفاقات به معنای پیشرفت در وضعیت موجود باشد. او در تبریک پیروزی بایدن خواستار آن شد که دولت او «روابط بین فلسطینیان و آمریکا را تقویت کند و در پی «آزادی، استقلال، عدالت و کرامت برای فلسطینیان باشد» و «برای صلح، ثبات و امنیت برای همگان» در خاورمیانه و سراسر جهان کار کند.
عباس حتی پیش از انتخاب بایدن، تلاش کرد گامی در این مسیر بردارد. او در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل در ماه سپتامبر خواستار آن شد که نهادهای چهارگانه - آمریکا، سازمان ملل، اتحادیه اروپا و روسیه- خواهان تشکیل یک کنفرانس بین المللی در اوایل سال آینده «برای مشارکت در یک روند صلح واقعی و مبتنی بر قوانین بین المللی، قطعنامه های سازمان ملل و شرایط موجود شد که به خاتمه اشغالگری منجر شود.»
تشکیل چنین کنفرانسی - حال بیرون آمدن نتایجی از آن به جای خود - در نخستین روزهای دولت بایدن انتظار بزرگی است. اما این انتظار غیرمنطقی نیست که دولت جدید آمریکا قطعنامه 2334 را بلافاصله به اجرا بگذارد و این یعنی پایان دادن سریع به روند احداث شهرک نشین ها .
برعکس باور عمومی، حل و فصل دائمی کشمکش اسرائیل – فلسطین، موضوع از دست رفته ای نیست. اما این کار رهبری شجاعانه و قاطع آمریکا را می طلبد. اینکه آیا بایدن چنین شرایطی را فراهم می کند یا نه باید منتظر ماند و دید، اما ابراز اطمینان از اینکه اسرائیل اندک اندک شروع به احترام گذاشتن به قطعنامه 2334 می کند، می تواند شروع خوبی باشد.
نویسنده: داود کتاب (Daoud Kuttab) روزنامه نگار فلسطینی و استاد سابق روزنامه نگاری در دانشگاه پرینستون
منبع: https://b2n.ir/105923

بلاغ: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.