امام حسن عسکری(ع) سیاست گذار مکتب انتظار

به گزارش بلاغ امروز سالروز شهادت امامی است که نه تنها تسلیم ظلم و جور دستگاه پلید و سیاست‌باز عباسی نشد، بلکه با صبر و درایت و سیاستگذاری و برنامه‌ریزی در نهایت آینده‌نگری و آموزش صحیح، بهترین مسیر را برای حفظ دین و واگذاری اصل آن به آیندگان در پیش گرفت.
ابومحمد حسن بن علی عسگری(علیه السلام) در هشتم ربیع‌الثانی سال۲۳۲ قمری در مدینه متولد شده و پس از ۲۸ سال زندگی، در ۸ ربیع الاول ۲۶۰ قمری بر اثر مسمومیت با سم در سامراء به شهادت رسیدند.
ابومحمد به ابوالحجة و ابوالقائم نیز معروف بود و خالص و زکی و هادی و نماد هدایت و نشانه راهیابی و حرکت در صراط مستقیم برای عالمیان بودند و چون سامراء منطقه‌ای نظامی به شمار می‌رفت؛ امام را به خاطر اقامت در آنجا (یا محله ای از آنجا) «عسکری» لقب داده‌اند.
مبارزات و مواضع سیاسی ائمه(ع) در برابر جریان‌های حاکم، منطبق با شرایط جامعه بود. امام حسن عسکری(ع) نیز در دوران امامت خویش با توجه به محدودیت‌های سیاسی شدید از راه‌های مختلف به اتخاذ مواضع سیاسی منطقی پرداخت که نتیجه آن، حفظ تشیع و ایجاد آمادگی و زمینه‌سازی برای غیبت امام زمان(عج) بود.

امام حسن عسکری(ع) به علت محدودیت سیاسی و جوّ خفقان حاکم، نمی‌توانست به صورت آزاد و مستقیم با پیروان خود در تماس باشد و از مذهب تشیع مرزبانی کند.

ایشان به ناچار با چهار روش علیه حکومت وقت موضع گرفت و توانست به گسترش فرهنگ تشیع و رهبری تشکیلات شیعه بپردازد، این چهار روش عبارت است از: روش ارتباطی، سرّی، حمایتی و تمهیدی.
روش ارتباطی و ایجاد ارتباط با شیعیان در مناطق مختلف، از راه تعیین نمایندگی و نیابت در شهرستانها، از راه پیک و پیام و از راه مکاتبه و مبادله نامه و اعلامیه ها، انجام می‌شد.
روش سرّی و تقیه‌ای نیز در شرایط خاص و به صورت سنجیده و هوشمندانه، صورت می‌پذیرفت.
روش حمایتی که در امور فکری، عقیدتی، اجتماعی و اقتصادی انجام می‌پذیرفت و این روش بیشتر از راه علم امامت، اعجاز و کرامت شکل می گرفت.
روش تمهیدی نیز در راستای حفظ و حراست فرزندش حضرت مهدی موعود(عج) و آماده سازی شیعه و مسلمانان برای غیبت صغرا و کبرای آن بزرگوار بود.
بنابراین امام حسن عسکری (ع) با وجود تمام تدابیر امنیتی وکنترل‌هایی که به ایشان تحمیل می‌شد، یک سلسله فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی و علمی را در قالب چهار محور ذکر شده در جهت حفظ اسلام ناب محمدی و تشیع و مبارزه با افکار ضد اسلام انجام دادند که از جمله این فعالیت‌ها می‌توان به مواردی چون: دفاع از آیین اسلام و پاسخ به شبهات مخالفان، ایجاد شبکه ارتباطی وکالت با شیعیان مناطق مختلف، حمایت وپشتیبانی از شیعیان، تقویت وتوجیه سیاسی رجال وعناصر مهم شیعه و آماده سازی شیعه برای دوران غیبت امام دوازدهم اشاره کرد.

امام حسن عسکری (ع) علاوه بر موارد فوق به تربیت شاگردانی چون ابوعلی احمد بن اسحاق، احمد بن مطهر، ابوهاشم داود الجعفری، ابوعمر، عثمان بن سعید و ... نیز پرداختند تا بتوانند بعد از ایشان به هدایت وتربیت شیعیان مبادرت ورزند.
زندگی امام حسن عسکری علیه السلام همواره با فشارهای سیاسی دولت‌های وقت همراه بود و ایشان با در نظر داشتن بغض دیرینه عباسیان نسبت به علویان فعالیت‌های بی نظیر و برنامه‌ریزی‌های ویژه‌ای را انجام دادند و در دوران شش ساله امامتشان اساس و بنیان مکتب انتظار را پایه‌گذاری نموده و مبنای تمدن نوین اسلامی را بنا نهادند.
ارتباط مستمر و مداوم با مردم، هوشمندی و درایت در مقابل سیاست بازی‌های حکومت عباسی، کوشش‌های علمی، ایجاد شبکه ارتباطی با شیعیان، فعالیت‌های سیاسی سرٌی، حمایت و پشتیبانی مالی از شیعیان، تقویت و توجیه عناصر مهم شیعه از جمله: دو تن از نواب اربعه، استفاده گسترده از امدادهای غیبی به عنوان یک ابزار اضطراری و نهایتاً آماده‌سازی شیعیان و جامعه برای مواجهه با غیبت امام دوازدهم و انجام اقداماتی چون مخفی کردن امام از عموم مردم، آگاه‌سازی شیعیان خاص از وجود امام و معرفی ایشان به عنوان امام دوازدهم و کاهش ارتباط مستقیم با شیعه، از جمله سیاستگذاری‌های ویژه امام بود که منجر به حفظ اصل دین و مبانی سیاسی و اجتماعی جامعه اسلامی و شیعی شد.
امروزه نیز در لایه‌های مختلف انقلاب اسلامی و سیره امامین انقلاب از این رفتارها الگو‌گیری شده‌است و از اینجاست که رهبر انقلاب (مدظله العالی)، در سفارشات خود، جوانان مومن و انقلابی را به خودداری و حفظ وحدت در درون جامعه اسلامی و حرکت در مسیر حفظ ارزش‌های انقلاب و تاکید بر صدور انقلاب اسلامی و جهانی‌سازی و دست‌یابی به علم و فناوری روز و جامعه سازی و نهایتا رقم زدن تمدن نوین اسلامی در عصر ظهور سفارش می‌نمایند و بر نابودی ظلم و افول قدرتهای پوشالی غرب و نابودی صهیونیسم غاصب تاکید دارند.

وضعیت سیاسی و اجتماعی عصر کوتاه امام حسن عسکری (ع) به گونه‌ای بود که تعدادی از انقلاب‌ها و شورش‌های دسته جمعی نیز از طرف علویان و حتی غیر علویان صورت گرفت، برخی از این فیلم‌ها و شورش‌ها عبارت است از:

نهضت عیسی بن جعفر علوی در سال۲۵۵ که به همراه علی بن زید در کوفه قیام کرد و معتزّ لشکری به جنگ وی فرستاد و او را شکست داد.

نهضت ابراهیم بن محمد علوی معروف به ابن الصّوفی در سال۲۵۶ در مصر اتفاق افتاد.
نهضت علی بن زید علوی که در سال ۲۵۴ در کوفه قیام کرد و آن شهر را تصرّف و نماینده حکومت را اخراج کرد. لشکریان خلیفه چندین بار با وی جنگیدند تا سرانجام در سال ۲۵۷ کشته شد.
شورش صاحب زنج در سال۲۵۵، که به دروغ خود را علوی و از نوادگان امام سجاد(ع) معرفی کرده بود؛ در جریان شورش وی، هزاران نفر کشته شده و عِرض و ناموس مردم مورد تعرض سپاهیان وی قرار گرفت و ده‌ها شهر به آتش کشیده‌شد.
قیام یعقوب لیث صفاری که در ۲۶۲ به همراه عده بسیاری از مردم خراسان قیام کرد و سرزمین های زیادی را به تصرّف خود در آورد.
شورش خوارج که از سال۲۵۲ به رهبری مساور بن عبدالحمید آغاز شد و حتی پس از درگذشت او در سال ۲۶۳ ادامه داشت.
همان‌طور که بیان شد، زندگی سیاسی امام حسن عسکری(ع) با شدید‌ترین تدابیر امنیتی رصد می‌شد و خلفای عباسی نیز با وجود ضعف حاکم بر دستگاه خلافت، هیچ گاه از امام(ع) و اقدامات ایشان غافل نشده و در نهایت ایشان را به شهادت رساندند.

از آنجا که امام یک چهره کاملا شناخته شده در سامرا بود، هنگام شهادتش، هاله‌اى از غم و بهت‌زدگى فضاى سامرا را فرا گرفت

احمد بن عبیدالله در روایتی این صحنه را چنین وصف کرده: معتمد در اول ماه ربیع با خوراندن زهری کشنده نهایت ترس خود از وجود ایشان که از محبوبیت و شهره خاصی برخوردار بودند نشان داد، بر اثر آن زهر، بدن حضرت رنجه گشت و ایشان بستری شدند، اما با همه درد و آلام جسمانی صبورانه کار خود را به خداوند واگذار کردند.
چند روز بعد در هشتم ربیع الاول وقتى امام عسکرى علیه السّلام رحلت کرد، صداى شیون و فریاد همه جا را فرا گرفت. مردم فریاد مى‌زدند: ابن الرضا رحلت کرد. آنگاه براى تدفین آماده شدند، بازار به حال تعطیل درآمد. پدر من (وزیر معتمد عباسى)، بنى هاشم، شخصیتهاى نظامى و قضایى و منشیان و مردم به سوى جنازه هجوم آوردند، آن روز در سامرا قیامتى برپا بود.
شرایط کنونی جامعه اسلامی و نیاز به تشکیل دولت اسلامی و شکل گیری جامعه اسلامی و جهانی شدن و جهانی سازی مبانی انقلاب اسلامی و رقم خوردن تمدن نوین اسلامی، نیازمند الگوگیری بیشتر از سیره سیاسی_اجتماعی ائمه معصومین علیهم السلام به ویژه امام حسن‌عسکری(ع) است.
امیدواریم اهداف والای دین مبین اسلام که در مسیر کمال بشریت و رساندن انسان به اوج قله عقل و عشق و درک این جایگاه است، با ظهور حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه الشریف و شکل‌گیری انقلاب مهدوی و تشکیل دولت کریمه ایشان در جامعه اسلامی جهانی محقق شود.

بلاغ: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.