چرخ‌های تولید ایران با چرخش بزرگترین و تنها تولیدکننده انحصاری انواع بلبرینگ و رولر در کشور( تبریز) از صفر تا 100 تولید بلبرینگ پس از هشت سال رکود و ورشکستگی بالاخره با گذر از بحران‌های متعدد به صدا درآمده و کام کارگران بیکار شده را شیرین کرد.

به گزارش بلاغ ایران کشوری است که به‌واسطه برخورداری از منابع غنی طبیعی و البته نیروی انسانی مناسب و وجود زیرساخت‌های مناسب، زمینه راه‌اندازی و فعال‌سازی صنایع مختلف را داراست.
و بر همین اساس از سالیان قبل واحدها و کارخانه‌های متعددی با هدف تامین نیازهای کشور در رشته‌ها و صنایع مختلف ایجاد شده اما این فرآیند در چند دهه اخیر و به‌دلیل وابستگی اغلب این صنایع به شرکت‌ها و کشورهای خارجی و پا پس کشیدن این شرکت‌ها از همکاری با طرف‌های ایرانی به بهانه‌هایی چون تحریم و به ویژه در حوزه تامین مواد اولیه و ورود فناوری‌های جدید مورد نیاز با مشکلات جدی مواجه شده است و نتیجه آن نیز بروز و ظهور پدیده‌ای بوده به‌ نام صنایع و کارخانه‌های مشکل‌دار.
این موضوع در آذربایجان‌شرقی و تبریز به‌عنوان یکی از قطب‌های صنعتی کشور نمودی محسوس‌تر دارد، آنجا که در مراجعه به فهرست صنایع مشکل‌دار استان با نام‌هایی روبه رو می‌شوید که روزگاری رقیب جدی و البته برنده در رقابت با محصولات به‌نام و مشهور خارجی بودند.
واحدهایی مانند ماشین‌سازی، چرخشگر، بلبرینگ‌سازی و بماند که نام‌های خارج از این فهرست نیز این روزها به‌دلیل عدم نوسازی و به‌روزرسانی در حوزه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری روندی کج‌دار و مریض طی می‌کنند و در این بین شاید اگر از حاشیه‌های چند ساله واگذاری‌ها و قربانی شدن صنایعی مانند ماشین‌سازی تبریز فارغ شویم، می‌توانیم سرنوشت و حال این روزهای صنایعی مانند بلبرینگ‌سازی تبریز را نیز جویا شویم.
 

سنگ بنای بلبرینگ‌سازی تبریز سال ۱۳۴۸ با فن‌آوری شرکت اس کا اف سوئد (SKF) گذاشته شد و سه سال بعد و در سال ۱۳۵۱ با سه سرمایه‌گذار اصلی با ‌نام‌های اس کا اف سوئد با ۲۶ درصد، ایران ناسیونال سابق و همان ایران خودرو فعلی با ۲۶ درصد، بانک صنعت و معدن با ۲۶ درصد و مابقی با سرمایه اشخاص حقیقی و حقوقی به بهره‌برداری رسیده است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و خروج اس کا اف، سهم این شرکت با مبلغی ناچیز به دو سرمایه‌گذار اصلی دیگر یعنی ایران خودرو و بانک صنعت و معدن واگذار می‌شود، کارخانه‌ای که ظرفیت اسمی  تولید آن در صورت تامین کامل مواد اولیه و فعالیت سه شیفت، برای پنج میلیون و ۲۹۰ هزار قطعه تعریف شده بود.
عددی که هیچ‌گاه در تنها کارخانه تولید صفر تا صد بلبرینگ کشور محقق نشده و بالاترین میزان تولید کارخانه با چهار میلیون قطعه به سال ۱۳۸۰ و اوج دوران سوددهی آن باز می‌گردد.
دورانی که ۷۵۰ نیروی کار در سه شیفت محصولاتی با کیفیت را تولید می‌کردند تا جایی که محصولات بلبرینگ‌سازی تبریز انتخاب اول مشتریان حتی با وجود نمونه‌های مشابه خارجی به‌نام از جمله محصولات آلمانی بود.
 

پس از این دوران بود که شرکت بلبرینگ‌سازی در سراشیبی مسیری نزولی قرار می‌گیرد، دورانی که ایران خودرو نیز سهام خود را برای فرار از ضررهای روزافزون شرکت به بانک صنعت و معدن واگذار کرد و این بانک نیز در سال ۱۳۹۱ به‌عنوان تنها سرمایه‌گذار اولیه بلبرینگ‌سازی، آن را خارج از قواعد و قوانین اصل ۴۴ خصوصی‌سازی، به فردی به‌ نام "ترحم‌جو" واگذار می‌کند.
 


عدم اهلیت این فرد برای در اختیار گرفتن کارخانه ای با مشخصات بلبرینگ سازی از آنجا محرز می شود که وی با ۲۰۰ میلیون تومان آورده و تقبل هفت میلیارد تومان بدهی زمام کارخانه را بدست می گیرد و در زمان اعلام ورشکستگی بلبرینگ سازی، ۱۲۰ میلیارد تومان بدهی روی دست این کارخانه می گذارد و در تمام مدت مدیریت وی بر کارخانه، بلبرینگ های وارداتی در آن مارک تنها برچسب و نشان تجاری خورده و بنام محصول تولیدی بلبرینگ سازی به بازار عرضه می شد و این پسرفت تا جایی ادامه می یابد که تنها کارخانه بلبرینگ سازی کشور در نیمه مهر ۱۳۹۸ از سوی تشکیلات قضایی و اداره ورشکستگی به عنوان شرکتی ورشکسته معرفی و به محمد حسین باقری از بنیان گزاران صنایع لوازم خانگی واگذار می شود و البته تا قبل از این تاریخ نیز ۱۵۰ میلیارد ریال توسط هیات حمایت اجرایی متشکل از مدیران کل کار، تعاون و امور اجتماعی و صمت آذربایجان شرقی و نیز رییس اتاق بازرگانی تبریز برای احیأ و بروزرسانی و نوسازی به شرکت تزریق می شود که سهم مواد اولیه و نوسازی دستگاه های بلبرینگ سازی از این رقم بسیار ناچیز بوده و بخش اعظمی از مبالغ تزریقی صرف پرداخت تعهدات کارگری و حقوق بازنشستگان می شود، همان هایی که تا چند سال قبل چرخ تولید باکیفیت ترین برند بلبرینگ کشور را می چرخاندند و در سال های اخیر کارشان شده بود تجمع در مقابل نهادهای دولتی و آتش زدن لاستیک در محوطه کارخانه برای دریافت حق و حقوق.

 
استفاده از ۴ درصد ظرفیت کارخانه دارای خط کامل تولید بلبرینگ برای برچسب زنی محصولات وارداتی
قائم مقام مدیر عامل کارخانه بلبرینگ سازی تبریز که پس از واگذاری کارخانه به بخش خصوصی در ۱۵ مهر ۹۸ برای احیأ و تثبیت شرایط این واحد منصوب شده، در خصوص شرایط فعلی این کارخانه به خبرنگار فارس در تبریز می گوید: ما بلبرینگ سازی را در حالی با ۱۶۳ کارگر و تولید صفر تحویل گرفتیم که علاوه بر اعتبارات تزریقی هیات حمایت اجرایی برای حقوق و دستمزد نیروها، معوقات سنگینی مربوط به شاغلان و بازنشستگان در سال های گذشته نیز وجود داشت و با این حال بخشی از این تعهدات با اولویت بازنشستگان در بهمن ۹۸ پرداخت کرده ایم و بخشی را نیز تا پایان شهریور پرداخت خواهیم کرد.
علی نواداد به استفاده از تنها چهار درصد ظرفیت بلبرینگ سازی تبریز در سال های ۹۶ و ۹۷ اشاره و تصریح می کند: این میزان نیز معطوف به برچسب زنی محصولات نامرغوب وارداتی و توزیع آن بنام محصول بلبرینگ سازی و نتیجه آن نیز خدشه به نامی تجاری بوده که روزگاری نبض بازار بلبرینگ کشور را در حضور رقبای بنام آلمانی و ژاپنی و سوئدی در دست داشته است، با این حال در حدود یک سال گذشته تلاش کرده ایم با جذب ۶۰ نیروی جدید متخصص و تولید محصولاتی با کیفیت سابق و اتخاذ تدابیری چون الصاق نشان اصالت کالا، بلبرینگ سازی تبریز را به جایگاه قبلی خود بازگردانیم هر چند که با وجود تعداد زیادی محصولات بی کیفیت با نام بلبرینگ سازی که در دوره های قبلی مدیریت کارخانه وارد بازار شده، کاری دشوار، زمان بر و هزینه زاست.

 
گَرد مرگ ۱۶ ساله بر خط تولید ایرانی
وی از امکان تولید ۲۴ نوع محصول با تنوع چند ۱۰ موردی در برخی از  همین محصولات در شرکت بلبرینگ سازی خبر داده و می افزاید: این در حالی است که با وجود چنین ظرفیت هایی، دستگاه های تولید صفر تا صدی انواع بلبرینگ، سال ها بلااستفاده رها شده بودند و برای نمونه خط ساچمه زنی و دستگاه های آن ۱۶ سال از چرخه تولید کنار گذاشته شده بودند و تنها شش ماه زمان برای بروزرسانی و اورهال همین دستگاه های راکد زمان صرف شده و در کنار اینها باید موضوع تامین مواد اولیه از خارج را نیز به مشکلات نوسازی و بروزرسانی افزود چون در تامین این مواد علاوه بر تاثیر سؤ نوسات ارزی، باید با مشکلات گمرکی در داخل کشور نیز دست و پنجه نرم کنیم.

 
گره کار واحدهای مشکل دار در سیاست گذاری های کلان کشوری است
قائم مقام مدیرعامل کارخانه بلبرینگ سازی تاخیر ۷۰ روزه در تحویل مواد اولیه را بخاطر مشکل در سامانه های اینترنتی بانک مرکزی را تنها نمونه ای از این ناهماهنگی ها در داخل برمی شمارد و با اشاره به تبعات جبران ناپذیر موارد این چنینی بر چرخه تولید می گوید: متاسفانه با وجود تاکیدات مستمر مقام معظم رهبری بر لزوم حمایت و جهش تولید، در این زمینه حرکت ملموسی از سوی مسوولان و دستگاه های متولی تولید نمی بینیم و با وجود حمایت های حداکثری مسوولان استانی، گره کار واحدهایی مانند بلبرینگ سازی را باید در سیاست گذاری های کلان  کشوری بویژه در حوزه تامین و ارائه بموقع مواد اولیه و تسهیلات بانکی به تولید کنندگان جستجو کرد.
وی مهمترین نیاز نوسازی کارخانه بلبرینگ سازی را در حوزه ماشین آلات می داند و می افزاید: نوسازی و بروزرسانی کارخانه هایی مانند بلبرینگ سازی امری اجتناب ناپذیر است چرا که تنها کارخانه دارای چرخه کامل تولید بلبرینگ در کشوری است که طبق برآوردها سالانه ۲۵۰ میلیون قطعه بلبرینگ در آن مصرف می شود و در صورت تعیین تکلیف واگذاری و مدیریت کارخانه از سوی قوه قضائیه و عدم سنگ اندازی هایی نظیر آنچه در بخش تامین مواد اولیه رخ می دهد، آمادگی داریم تا پایان سال علاوه بر افزایش دو برابری نیروی انسانی فعلی، به مرز تولید روزانه ۱۴ هزار قطعه برسیم.
نواداد خاطر نشان می کند: این یک ادعا نیست چرا که در همین شرایط بلاتکلیف کارخانه، علاوه بر تامین  بلبرینگ صنعتی و خودرویی بسیاری از شرکت های بزرگ داخلی، نمونه محصولات بلبرینگ سازی برای آزمایش و بررسی توسط شرکت هایی از کشور ترکیه درخواست شده و همه این دستاوردها در نتیجه احیأ و تثبیت حداقلی شرایط و ارتقأ کیفیت محصولات کارخانه است و هر چند بدلیل موانعی چون موضوع تامین مواد اولیه در کنار نرخ نامشخص ارز و نیز هزینه های جانبی مانند مالیات بر ارزش افزوه که بار اضافی بر دوش واحدهای تولیدی است، هنوز با نقطه مطلوب فاصله داریم اما در فروش تولیدات خود با مشکلی روبرو نیستیم و امکان تولید حتی بیش از ظرفیت اسمی و تا ۱۰ میلیون قطعه در سال را پس از احیأ، نوسازی و توسعه کارخانه داریم.


 
مشتری داخلی علاقمند به استفاده محصول باکیفیت داخلی
یکی از نمایندگی های فروش محصولات شرکت های بنام داخلی و خارجی تولید کننده بلبرینگ و نظایر آن در تبریز نیز با اشاره به سابقه شرکتی مانند بلبرینگ سازی در تولید محصولات با کیفیت به خبرنگار فارس می گوید: روزگاری نه تنها در تبریز که در سطح کشور، بلبرینگ سازی تبریز و محصولاتش انتخاب اول مشتریان بود و در صورت نبود این محصول، سایر برندهای خارجی مجالی یرای عرضه می یافتند و این موضوع وقتی پررنگ تر می شود که بدانیم بلبرینگ سازی رقبای بنام و سرآمدی در سطح جهان داشته و دارد.
دلخواه با ابراز خوشحالی از بازگشت هر چند آرام و کند این برند داخلی به جایگاه ممتاز سابقش می افزاید: خوشبختانه پس از دوران چند ساله ای که به دلایل مختلف کیفیت و اعتبار نام بلبرینگ سازی خدشه دار شده بود، اکنون شاهد اتفاقات خوب در این شرکت و ارائه محصولاتی نزدیک به کیفیت سابق هستیم و ما به عنوان فروشنده و خریدار نیز راغب به خرید و فروش محصولی تولید داخل هستیم و در حال حاضر شاید تنها نقطه تمایز این برند با نمونه های خارجی در بسته بندی و شکل ظاهری است که با بهبود کیفیت در این بخش می تواند مانند گذشته رقیبی جدی برای رقبای خارجی باشد.
بطور حتم کارخانه هایی همچون بلبرینگ سازی در صورت درمان عملی دردهایشان، خود می توانند مرهمی کارگر بر زخم چرکین اقتصاد و تولید این آب و خاک باشند، کارخانه هایی که هنگام نگارش مطلب حاضر، تعداد آنها در آذربایجان شرقی ۱۱ مورد است و چرخ تولیدشان بدلیل مشکلاتی شاید به مراتب ساده تر از بلبرینگ سازی، لنگ می زند و با کمترین حمایت و آسیب شناسی می توانند دوباره به چرخه تولید و اشتغال منطقه و کشور بازگردند.





بلاغ: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.