دیدید مذاکره در نیویورک و پاریس آمریکا را وحشی‌تر کرد؟
آخرین مواضع وزیر امور خارجه در کنار افزایش تحریم‌های ضد ایرانی توسط آمریکا نشان می‌دهد مذاکرات چند ماه اخیر او در نیویورک و پاریس، اقدامی نابجا و موجب زمان‌سوزی و غفلت از نقشه حریف بوده است.
آقای ظریف که یک ماه قبل در سفر نیویورک- به تصریح خودش- به مذاکره درباره دائمی‌کردن برخی محدودیت‌های موقت برجام پرداخت، اکنون در توئيتر می‌نویسد: تروریسم اقتصادی آمریکا علیه کوبا، چین، روسیه، سوریه، ایران و ... عمداً غیرنظامیان را هدف قرار داده و سعی در دستیابی به اهداف سیاسی نامشروع از طریق ارعاب افراد بی‌گناه دارد. رفتار قلدرمآبانه ایالات متحده اکنون شامل دزدی دریایی، رشوه‌خواری و باج‌خواهی است. ما به کوبا درود می‌فرستیم و در کنارش هستیم.
او توضیح نمی‌دهد که چگونه می‌خواسته با همین رژیم باج‌خواه، مذاکره و چانه‌زنی و معامله کند؟ اما در عین‌حال در جریان سفر به اندونزی نیز در جمع خبرنگاران و درباره واکنش اروپا و به ویژه فرانسه در رابطه با اجرای گام سوم کاهش تعهدات برجامی ایران گفت: اروپایی‌ها باید به این نتیجه برسند که اگر بخواهند از آمریکا برای اجرای تعهداتشان اجازه بگیرند آمریکا هیچ وقت به آن‌ها این اجازه را نخواهد داد. شما از رژیم و دولت کنونی آمریکا که سیاست خود را فشار حداکثری قرار داده، انتظار دارید این فشار را کم کند حتما این کار را نخواهد کرد.
ظریف گفت: شما نمی‌خواهد به ایران امتیازی بدهید و قرار نیست به ایران لطفی بکنید شما قرار است تعهدات خودتان را انجام دهید این تعهدات نه وابسته به آمریکا و نه وابسته به اجازه آمریکاست.
وی ادامه داد: اروپایی‌ها تعهداتی را در قالب برجام داشته‌اند. بند سه ضمیمه دو برجام نشان می‌دهد این تعهدات حتی صدور قوانین هم نیست بلکه اجرای قوانین و نتیجه اجرای آن قوانین است و اروپایی‌ها در اجرای تعهداتشان که ارتباطی هم با آمریکا ندارد تخلف کردند. اروپایی‌ها خبر داشتند که آمریکا با سیاست خشنی وارد شده بازهم یازده تعهد دادند و این تعهدات را چندین بار تکرار کردند و این تعهدات را اجرا نکردند در واقع هم اجرای تعهدات برجامی‌شان را نقض کردند هم تعهداتی که بعد از خروج آمریکا داشتند را نقض کردند.
ظریف گفت: اروپایی‌ها نیاز نیست کاری بکنند؛ برای خودشان کار کنند.
او همچنین با اشاره به تحریم‌های روزهای اخیر آمریکا می‌گوید: اینکه فردی که به قول خودشان نماینده ویژه در امور ایران هست و عنوان پر طمطراقی دارد بیاید و به ناخدای یک کشتی نفتکش پیام بفرستد، هم تطمیع و هم تهدید و هم باج‌گیری بکند. آمریکا به خودش نگاه کند ببیند به چه روزی افتاده است که همانند گانگستر‌ها و اعضای مافیا عمل می‌کند. آقای ترامپ گفت که یک‌بار دیگر آمریکا را بزرگ و قدرتمند می‌کند. آیا این قدرت است که به یک ناخدا نامه بنویسید بگویید کشتی را تحویل بده و از ما پول بگیرید؟ آیا این غیر از دزدی دریایی است؟
ظریف در ادامه گفت: اقدام آمریکا با زمانی که در فیلم‌های وسترن کابو‌ها و گاوچران‌ها این کار را می‌کردند خیلی فرق نمی‌کرد. این گونه استفاده از قدرت اقتصادی نشان‌دهنده استیصال سیاسی و بین‌المللی آمریکا و نشان دهنده این است که ایران بسیار موفق بوده تا آمریکا را منزوی کند به طوری که نماینده ویژه آمریکا به دریوزگی بیفتد.
این موضع در حالی است که ظرف دو ماه گذشته، آقای ظریف و عراقچی چندین‌بار به فرانسه رفتند- و حتی ظریف در حاشیه نشست گروه هفت در پاریس به دیدار مقامات فرانسوی رفت- تا به زعم خود، از طریق واسطه فرانسوی، آمریکا را به دادن مجوز چند ماهه فروش 700 هزار بشکه نفت یا اجازه واگذاری اعتبار 15 میلیارد دلاری از سوی اروپا به اینستکس را دریافت کند. اما درست در همین دوره آمریکا، مشغول تدارک تحریم‌های کشتیرانی و نفتی جدید علیه ایران بود که پریروز اعلام شد و هیچ صدایی هم از فرانسه در نیامد.
اما در مقابل، فرانسه و انگلیس و آلمان درباره احتمال برداشتن گام سوی از سوی ایران هشدار داده‌اند!
در عین حال باید گفت 16 ماه انفعال وزارت خارجه و آقای روحانی پس از خروج آمریکا از برجام، موجب وقاحت و سوءتفاهم بیشتر در طرف آمریکایی شده است چنان‌که مارک اسپر وزیر دفاع آمریکا در لندن گفت: از برخی جهات به‌نظر می‌رسد ایران ذره‌ذره به نقطه‌ای نزدیک می‌شود که می‌توانیم مذاکره کنیم.
فرانسوی‌ها در جریان مذاکرات با ظریف و عراقچی بارها موضوع ابدی‌کردن تعهدات برجامی ایران و مذاکره درباره توان موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران را پیش کشیدند اما با این وجود، ظریف و عراقچی به نشانه اعتراض، از پای میز مذاکره بلند نشدند تا اینکه سرانجام مقامات آمریکایی دیروز تصریح کردند تحریم‌های ایران برداشته نخواهد شد و آمریکا کاهش موقت تحریم‌ها در حوزه نفتی و یا گشایش اعتبار 15 میلیارد دلاری برای ایران را نمی‌پذیرد و قرار نیست به کسی استثنا یا معافیت بدهیم.
آقای پمپئو ! دروغگو کم‌حافظه است
وزیر خارجه آمریکا گفت مردم ایران شایسته برخورداری از حقوق مسلم خدادادی‌شان هستند.
مایک پمپئو در جریان یک سخنرانی گفت که آمریکا باید به سنت آمریکایی خود ببالد.
وی در دانشگاه ایالتی کانزاس گفت این سنت از یک مجموعه حقوق مسلم ]انکارناپذیر[ تشکیل شده است: «این که همه انسان‌ها با هم برابر آفریده شده‌اند و همه از حق زندگی، آزادی، و جست‌وجوی شادمانی برخوردارند.»
وی گفت: «این سنت آمریکایی، یا آمریکانیزم، چیزی است که باید به آن ببالیم. این حقوق مسلم در عمق وجود ما آمریکایی‌ها ریشه دارد. ما از هرگونه زیرپا گذاشتن این حقوق، در هر جا و هر زمانی که باشد، بیزاریم.»
وی افزود: «از همین رو است که من همیشه به نمایندگی از مردم ایران، مردم چین، و مردم ونزوئلا، که شانس و موقعیت ما را ندارند، حرف می‌زنم. آن‌ها هم به اندازه ما شایسته برخورداری از این حقوق خدادادی هستند.»
این سخنان در حالی است که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا بارها ملت ایران را تروریست خطاب کرده است.
اما درباره سنت آمریکایی باید اظهارات اردیبهشت ماه گذشته مایک پمپئو را یادآوری کرد که در دانشگاه «ای‌اند ام» تگزاس گفته بود: زمانی که رئيس سازمان CIA بودم، دروغ می‌گفتیم و تقلب و دزدی هم می‌کردیم. این کارها یادآور افتخارات تجربه آمریکایی است.»
تحریم‌های ویزا، کاتسا و ایسا یادگار‌های برجام است آقای ربیعی!
سخنگوی دولت می‌گوید تلاشمان این است که یک دولت بدون تحریم را تحویل نسل 1400 بدهیم.
علی ربیعی در روزنامه ایران نوشت: رئیس‌جمهور با اعلام اجرای گام سوم ایران، مهلت 60 روزه دیگری را برای اروپا تعیین کرد با این پیام که «هر زمان به تعهدات خود در برجام بازگردند ما هم به تعهدات خود بر می‌گردیم.»
استراتژی دولت در کاهش تعهدات برجامی این است: «مقاومت سازنده و تعامل گسترده» و به تعبیری دیپلماسی مقاومت و مقاومت دیپلماتیک. هدف از این استراتژی افزایش تعاملات جهانی و ماندن در این تعاملات است نه عبور از برجام.
این استراتژی دولت دوازدهم نمودی از یک دیدگاه در تعاملات جهانی و مواجهه با نقض برجام از جانب دولت‌های سرکش جهان است. دیدگاه مقابل به‌طور نانوشته و ناگفته به نوعی سخن می‌گوید که گویی تعامل با دنیا نوعی وادادگی است و تحریم سرنوشت محتوم ماست و باید به رفع اثر تحریم بپردازیم. اما دولت اصل را نه در رفع اثر تحریم به‌عنوان واقعیت تحمیلی سرنوشت ایران، که در رد اصل تحریم می‌بیند. در دیدگاه مقابل گویی خرمشهر اشغال شده و رفع آثار اشغال خرمشهر باید ملاک باشد در حالی که مطابق دیدگاه دولت اصل رفع اشغال خرمشهر است.
ربیعی می‌افزاید: «اف.دی.دی» اتاق فکر صهیونیستی است که با عبور از برجام و طراحی تحریم‌های ظالمانه اکنون تلاش دارد تا تحریم‌ها را نهادینه کند. لابی اسرائیلی ضد برجام در آمریکا اکنون می‌گوید باید تحریم‌ها را چنان طراحی و نهادینه کرد که هیچ رئیس‌جمهور دیگری در آمریکا نتواند حتی اگر بخواهد آن را لغو کند. عده‌ای نباید در داخل کشور تفکری را دنبال کنند که وضعیت فعلی تحریم‌ها را به شکل یک وضعیت آرمانی درآورده و از شرایط استثنایی کنونی یک قاعده دائمی بسازند.
ترامپ فکر می‌کرد به محض خروج از برجام ایران نیز با شدت بیشتری همان مسیر را در پیش خواهد گرفت و به این ترتیب راه برای بازگشت آن قطعنامه‌‌های شوم و ضد ایرانی هموار خواهد شد. وی در پایان می‌نویسد: همه تلاش دولت تدبیر و امید در طی فرصت باقی‌مانده آن است که یک دولت بدون تحریم تحویل نسل 1400 دهد و چهل سال دوم انقلاب ما چهل سال بدون تحریم شود.
درباره این اظهارات، چند پرسش مطرح است: طبق وعده آقای روحانی، در روز اول اجرای برجام باید همه تحریم‌ها برداشته می‌شد. اما به اذعان دولتمردان، عایدی برجام در همان دوره اجرا (دولت اوباما) «تقریباً هیچ» بود و به تعبیر آقای ظریف، حتی امکان افتتاح یک حساب بانکی در لندن فراهم نشد. چرا این روند اتفاق افتاد؟ چرا در همان دوره اوباما (و نه ترامپ)، انبوهی از زیرساخت‌های تحریمی تصویب یا به اجرا گذاشته شد؟!
تحریم‌های موسوم به کاتسا، ایسا و تحریم‌های ویزایی، یادگار دوره ترامپ است یا دوره اوباما؟! چرا با وجود واگذاری امتیازهای سنگین در برجام، تحریم‌ها نه تنها نرفت، بلکه سنگین‌تر از گذشته برگشت؟ این تحریم‌ها یادگار دوره شماست! اصلاً آیا این منطق درستی است که کسی تصور کند می‌تواند با دادن امتیاز به دشمن، حربه تحریمی را از دست او بگیرد؟ وقتی کسانی برخلاف واقع ادعا کردند خزانه خالی است و آمریکا کدخداست و می‌تواند با یک بمب تمام توان دفاعی ما را نابود کند و...، آمریکا چرا باید این حربه را کنار می‌گذاشت تا شاهد دوره بدون تحریم باشیم؟!
آقای ربیعی توضیح نمی‌دهد که اگر برجام از جانب دولت‌های سرکش نقض شده (مشخصاً آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان)، بنابراین تعامل گسترده با همین پایمال‌کنندگان توافق موجود، دقیقاً یعنی چی؟!
خرمشهر اشغال شده، مثال خوبی است. رفتار توأم با تعلل و وقت‌کشی بنی‌صدر، خرمشهر اشغال شده را آزاد کرده یا مقاومت و زدن به سینه دشمن؟! تحریم‌ها نیز وقتی می‌شکند که به اقتصاد درون‌زا بها بدهید و 6 سال تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی را معطل اخم و لبخند آمریکا و اروپا نگه ندارید یا دچار انواع خودتحریمی‌های ناشی از واردات و قاچاق بی‌رویه، گرفتاری‌ها و موانع کسب و کار، حیف و میل ده‌ها میلیارد دلاری منابع ارزی کشور به ضرر تولیدکنندگان و سود عده انگشت‌شماری رانت‌خوار و... از این قبیل نکنید.
تحریم وقتی برداشته می‌شود که مانند ماجرای سرنگونی پهپاد آمریکا و توقیف نفتکش انگلیس، تعدی و دست‌درازی دشمن را با قاطعیت پاسخ دهید و گستاخی‌های حریف را برایش پرهزینه کنید و از سوی دیگر به دورزدن تحریم‌ها توسط همسایگان و سایر کشورهای غیرغربی بها بدهید. ضمن اینکه به تصریح اغلب حامیان دولت در سال‌های 90 تا 92، فقط 10 تا 30 درصد مشکلات اقتصادی کشور به تحریم‌ها مربوط می‌شود و 70 تا 90 درصد مشکلات اقتصادی، به سوءمدیریت در دولت بر می‌گردد. به این معنا به‌نظر می‌رسد، همین که در سال 1400، رویکرد تک‌بعدی، خیال‌اندیش و ناکارآمد حاکم بر دولت کنار برود، مقدمه بازگشت امید به ظرفیت‌ها و نیروهای داخلی و شکستن، حصار تحریم هاست به‌خاطر داشته باشیم که قبل از دولت آقای روحانی، نه چند صدهزار بشکه بلکه 1/5 میلیون بشکه نفت می‌فروختیم و چرخ سانتریفیوژها هم می‌چرخید و رکورد تورم 42 درصدی که در دولت روحانی به یادگار گذاشته شد، هرگز پدید نیامده بود.
گام‌های لاک‌پشتی در کاهش تعهدات برجام به زیان کشور است
«در شرایط فعلی، احتیاط در گام‌های کاهش تعهدات برجامی، به سود ایران نیست»
دیپلماسی ایرانی از قول دکتر فواد ایزدی نوشت: من معتقدم که نه تنها گام سوم در کاهش تعهدات برجامی ایران، بلکه هر سه گام تاکنون، گام‌هایی لاک‌پشتی، محتاطانه و در سایه ملاحظات دیپلماتیک اتخاذ شده است. چون در قیاس با 14 ماه تحریم و فشار بی‌سابقه ایالات متحده آمریکا و نیز بدعهدی‌های اروپا اساساً گام‌های صورت گرفته در کاهش تعهدات برجامی توسط دولت نمی‌تواند موازنه قوا را شکل دهد و ایران را از موضع قدرت وارد میدان کند.
ایزدی می‌افزاید: همین نکته هم سبب شده تا اروپا علی‌رغم برخی نمایش‌ها در خصوص نگرانی از گام‌های ایران در کاهش تعهدات برجامی، تهدیدی جدی از این بابت احساس نکنند. شاهد این مدعا مواضع خود سران و مقامات اروپایی‌ها در این رابطه است. اخیراً از خانم موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا سوال شد که چرا برخورد چندان جدی از جانب اروپا در برابر اقدامات ایران در خصوص کاهش تعهدات برجامی انجام نمی‌شود و او اینگونه عنوان کرده که این گام‌ها به گونه‌ای نیست که بتواند تهدید جدی را برای ما ایجاد کند.
فلذا در این رابطه گام سوم اعلامی دولت در کاهش تعهدات برجامی، ذیل انجام تحقیق و توسعه در حوزه هسته‌ای بدون هیچ‌گونه محدودیت می‌تواند بسیار مفید و سازنده باشد، منتهی به شرطی که همین گام کم‌رمق هم از امروز واقعا در دستور کار سازمان انرژی اتمی قرار گیرد و دولت به واقع در همه زمینه‌های فعالیت‌های هسته‌ای محدودیت‌های تحقیق، پژوهش و توسعه را کنار بگذارد. چون در دو گام قبلی هم عملا آن‌چنان که باید کار جدی عملی صورت نگرفت. اما نکته مهم اینجا است که عملا اگر دولت جدیت عملیاتی درخصوص گام‌ها نداشته باشد به ضرر منافع کشور خواهد بود. چرا که از یک سو ما با گام‌های کاهش تعهدات برجامی حساسیت جامعه بین‌الملل و به‌خصوص غرب را نسبت به حقوق حقه هسته‌ای خود افزایش داده‌ایم، ولی در آن سو به واسطه ترس و یا ملاحظات دیپلماتیک دولت هیچ‌گونه کار جدی هم در سایه این گام‌ها صورت نگرفته است. یعنی آش نخورده و دهن سوخته.
این کارشناس بین‌المللی تصریح کرد: اگر ما احتیاط و محافظه‌کاری را از اقدامات خود برداریم و گام‌های جدی‌تر و عملی‌تر برداریم یقینا اروپا احساس نگرانی بیشتری خواهد کرد. از آن طرف ایالات متحده آمریکا از یک طرف هم رسماً پاسخ «نه» قاطعی به خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری فرانسه داد و از طرف دیگر با اعمال تحریم‌های جدید دهن‌کجی و تحقیر فرانسه رقم زده است. اما نکته‌ای که فراموش می‌شود این است که اساساً بار این تحقیر بر دوش ایران خواهد بود. یعنی به واسطه تلاش‌های فرانسه به منظور کاهش تنش عملا، نه تنها مشکلات تحریمی ما کم نشد که حتی دایره تحریم‌ها نیز افزایش پیدا کرد. پس به نظر من اگر فرانسه تلاشی نکند برای ما بهتر است تا اینکه بخواهد تکاپوی دیپلماتیک خود را برای حمایت از برجام صورت دهد. بر این اساس منطقی نیست که دولت بخواهد امیدی به سرانجام تلاش‌های فرانسه داشته باشد.
