به گزارش
بلاغ، در نیمه ماه رمضان و با کامل شدن قرص ماه، مولودی پا به عرصه وجود نهاد که در نسب از شریفترین انسانها بود. او حسن بن علی(ع) فرزند فاطمه(س) و علی(ع) است. نام شریف او در تورات شبیر و در لغت عربی حسن است. کنیه ایشان ابومحمد و به القابی چون سید، سبط، امین، حجت، بر، نقی، زکی، مجتبی و زاهد معروف است.
-سبک زندگی حسنی از آنجا که سبک زندگی ائمه اطهار علیهمالسلام منحصر به زمان و مکان نیست، و آنان در زمان حیات الگوی ممتاز برای شیعان و حتی پیروان سایر ادیان بودند، اکنون هم به عنوان الگویی برتر و جاودانه با تاریخ زندگی و سیره رفتاری و علمی این بزرگواران، میتوان راه نجات و رستگاری در دنیا و آخرت را پیمود. از این رو توجه به سبک زندگی این بزرگان، کوتاه راهی برای رسیدن به سبک زندگی اسلامی است.
بالاخص امام حسن(ع)، که در آغوش پیامبر و در خانه وحی بزرگ شد. پیامبر در مورد ایشان به مسلمانان فرمود: "این کودک،ریحانه من است و همانا این پسر من، سید و بزرگوار است. امید می رود که حق تعالی به برکت او اصلاح کند بین دو گروه از مسلمانان را" .
1-عبادت و زهد در زمینه عبادت و زهد امام حسن(ع) روایات زیادی وجود دارد، من جمله اینکه شهرآشوب از حضرت صادق علیهالسلام روایت کرده است که جناب امام حسن علیهالسلام 25 مرتبه پیاده به حج رفت و دو مرتبه به روایتی سه مرتبه، مالش را با خدا قسمت کرد که نصف آن را خود برداشت و نصف دیگر را به فقرا داد.
شیخ صدوق از امام صادق علیهالسلام روایت کرده که فرمود:« پدرم از پدر خود خبر داد که عبادت و زهد حضرت امام حسن(ع) در زمان خویش از همه مردمان بیشتر و افضل مردم بود و هرگاه سفر حج میکرد پیاده میرفت، و گاهی با پای برهنه راه میپیمود و هر گاه یاد مرگ و قبر، بعث، نشور و گذشتن بر صراط را میکرد میگریست! وقتی یاد میکرد عرض اعمال را بر حق تعالی، نعره میکشید و مدهوش میگشت و وقتی به نماز میایستاد، بندهای بدنش میلرزید.
این رفتار برگرفته از شیوه تربیتی فاطمه(س) است آنجا که از امام حسن(ع) نقل شده است؛ «رَأَیْتُ أُمِّی فَاطِمَۀ قَامَتْ فِی مِحْرَابِهَا لَیْلَۀ جُمُعَتِهَا فَلَمْ تَزَلْ رَاکِعَۀ سَاجِدَۀ حَتَّى اتَّضَحَ عَمُودُ الصُّبْحِ وَ سَمِعْتُهَا تَدْعُو لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ تُسَمِّیهِمْ وَ تُکْثِرُ الدُّعَاءَ لَهُمْ وَ لَا تَدْعُو لِنَفْسِهَا بِشَیْءٍ فَقُلْتُ لَهَا یَا أُمَّاهْ لِمَ لَا تَدْعِینَ لِنَفْسِکِ کَمَا تَدْعِینَ لِغَیْرِکِ فَقَالَتْ یَا بُنَیَّ الْجَارَ ثُمَ الدَّارَ»
شبهاى جمعه مادرم فاطمه (علیهاالسّلام) را مىدیدم که تا طلوع صبح، در محرابش، مشغول رکوع و سجود و عبادت پروردگار است و مىشنیدم که براى مؤمنین دعا مىکند و در دعایش نام آنها را ذکر مىنماید، اما براى خود دعا نمىکند، به ایشان گفتم: مادرعزیزم، چرا براى خودت دعا نمىکنى؟ حضرت زهرا(س) در جواب مىفرمود: پسرم، اوّل باید همسایه را دعا کرد و بعد خود را.
2-حلم و بخشش مهربانی و مهرورزی، ایثار و گذشت، میهماننوازی، بردباری و شکیبایی در برخوردها، بخشندگی و برآوردن نیازهای دیگران، فروتنی، شجاعت را از ویژگیهای اخلاقی امام حسن(ع) است. اَنس میگوید: روزی در محضر امام بودم که یکی از کنیزان ایشان با شاخه گلی در دست وارد شد و آن گل را به امام تقدیم کرد. حضرت گل را از او گرفت و با مهربانی به او فرمود: «برو، تو آزادی!». من که از این رفتار حضرت شگفت زده بودم، گفتم: "ای فرزند رسولخدا! این کنیز تنها یک شاخه گل به شما هدیه کرد. آن گاه شما او را آزاد میکنید؟!" امام در پاسخم فرمود: «خداوند بزرگ و مهربان به ما فرموده است هرکس به شما مهربانی کرد، دو برابر او را پاسخ گویید». (نساء/ 86) سپس فرمود: «پاداش در برابر مهربانی او نیز آزادیاش بود»
راویان در باب حلم ایشان روایت کردهاند: روزی یکی از غلامان ایشان خیانتی کرد که مستوجب عقوبت شد. حضرت اراده کرد او را تأدیب فرماید. غلام گفت:« والکاظمین الغیظ » حضرت فرمود :« خشم خود را فرو خوردم » غلام گفت:« والعافین عنالناس » امام فرمود:« تو را عفو کردم و از تقصیر تو در گذشتم» گفت:« والله یحب المحسنین »،امام فرمود:« تو را آزاد کردم و از برای تو مقرر کردم ،دو برابر آنچه را که به تو عطا می کردم.»
3-تلفیق سیره علوی و نبوی امام حسن مجتبی(ع) به عنوان فرزند ارشد خانواده علی بن ابیطالب علیهالسلام و نوه ارجمند رسول اکرم(ص) درس آموخته سبک زندگی "فاطمی"، "علوی" و "نبوی" بودند و به طور مستقیم در سایه سار وجود مبارک این بزرگواران تربیت شده بودند. از این منظر، امام مجتبی(ع) نزد مردم جایگاهی بالا داشت، محمد بن اسحاق در کتابش آورده است:« گاهی بساطی برای آن جناب بر در خانه میگسترانیدند. آن حضرت از خانه بیرون میشد و بر روی آن مینشست. پس هر کس که از آن جا عبور میکرد به جهت جلالت آن حضرت میایستاد و عبور نمیکرد تا آنکه راه کوچه از رفت و آمد مسدود و منقطع میشد.
4-علم امام امام مجتبی(ع) در مصائب و مشکلات بسیار حلیم و بردبار بود و در تمام تصمیمگیریها حسن عاقبت مسلمانان را در نظر میگرفت. او نیز مانند پدر بزرگوار و برادر عزیزش در زمان حمایت از دین مبین و احقاق حقانیتش مورد بی مهری مردان زمان خود قرار گرفت.
درباب علم ایشان روایات بسیار است .مرحوم قطبالدّین رواندى در کتاب خرایج خود آورده است:روزى یک نفر از بلاد روم خدمت امام علىّ(ع) وارد شد و چند سؤالی که معاویه از جواب آن عاجر شده بود نزد ایشان آورد .
علىّ علیهالسلام فرمود: آنچه مىخواهى از این دو فرزندم سؤال کن که جواب کافى دریافت خواهى داشت .آن شخص گفت: از حسن مجتبى علیهالسلام سؤ ال مىکنم.چون آن شخص رومى نزد امام حسن مجتبى(ع)آمد، پیش از آن که سخنى مطرح شود، حضرت به او فرمود: آمدهاى تا سؤال کنى: فاصله بین حقّ و باطل چیست؟و بین زمین و آسمان چه مقدار فاصله است ؟ و بین مشرق تا مغرب چه مقدار مسافت است ؟ و قوس و قزح چیست ؟و خنثى به چه کسى گفته میشود؟ و آن ده چیزى که یکى از دیگرى محکم تر و سخت تر مى باشند کدامند؟مرد رومى با حالت تعجّب گفت : بلى ، سؤ الهاى من همین ها مىباشد.امام حسن (ع) فرمود: بین حقّ و باطل چهار انگشت فاصله است، آنچه با چشم خود دیدى حقّ و آنچه شنیدى باطل است. فاصله بین زمین و آسمان به اندازه دعاى مظلوم علیه ظالم است و نیز تا جائى که چشم ببیند. همچنین فاصله بین مشرق تا مغرب به مقدار سرعت گردش و حرکت خورشید در یک روز خواهد بود ...و به ترتیب یکایک سوالات را جواب دادند تا اینکه فرمودند: و امّا جواب آن ده چیز به این شرح است- :خداوند متعال سنگ را آفرید و به دنبالش آهن را به وجود آورد که همانا آهن سنگ را قطعه قطعه مىکند. سپس آتش را آفرید که آهن را گداخته و آب مىنماید. سختتر از آتش آب است که آتش را خاموش مىکند.از آب شدیدتر، ابر مى باشد که آن را حمل مى کندو از آن شدیدتر ملک الموت - عزرائیل - است که جان همه چیز را مىگیرد؛ و مىمیراند.از آن مهمّتر خود مرگ است که جان عزرائیل را نیز مىرباید. از مرگ محکمتر و نیرومندتر، مشیّت و اراده الهى است که مرگ را برطرف مى نماید - و در روز واپسین ، مردگان را زنده مىگرداند–
این روایت نشان از علم غیب داشتن ائمه ما احاطه ایشان بر تمام علوم بود که و برماست همانطور که ائمه هدی درزمان حیات خود منشأ فضل و دانش بودند ما مسلمانان نیز کاشف بسیاری ازعلوم و پیش قراولان علم و ادب باشیم که این میراث گران بهایی از تاریخ مسلمان بخصوص شیعه است . زیبا