به گزارش بلاغ، شرف‌الشمس دعایی منسوب به حضرت امیرالمومنین علی(ع) است که در نوزدهم فروردین ماه در برج حمل آن را بر روی عقیق زردی می‌نویسند و گفته می‌شود دعای گشادی روزی و رزق و امنیت است.

این اعتقاد در میان مسلمانان اما موجب رونق بازار عقیق زرد شده و در این روزها حتی از ماه‌های پیش برای نوشتن و به دست آوردن این عقیق تلاش‌های زیادی صورت می‌گیرد.

برخی شهرهای ایران مانند اصفهان، شیراز، قم و شهرهای بزرگ مذهبی مانند مشهد دارای بازار و راسته‌ای خاص برای این سنگ‌های قیمتی هستند اما شاید کمتر کسی بداند که مازندران نیز دارای عقیق‌های نایاب و فراموش‌ شده‌ای است.

مازندران دارای منابع غنی سنگ‌های قیمتی

پویا کرمی پژوهشگر و جواهرشناس مازندرانی در این باره می‌گوید: مازندران همانند بسیاری از استان‌های دیگر کشور، دارای منابع گوناگون سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی است و طبق تحقیقات به عمل آمده، حدود 15 نوع گوهر نیمهقیمتی در مازندران شناسایی شده است که برخی از این انواع، دارای شاخه‌های رنگی متفاوتی است.

وی می‌افزاید: مازندران دارای فلورایت‌های زیبایی است که در رنگ‌های سفید، بنفش، سبز و شیری قابل مشاهده و هر کدام از این نمونه‌ها، دارای شاخصه‌های مختص به خود هستند.

این گوهرشناس با اشاره به اینکه یکی از گوهرهای بارز مازندران عقیق است، می‌گوید: عقیق مازندران در دو حالت کوهی و دریایی قابل دستیابی است که نمونه کوهی، تنوع رنگی بهتر و برخی از نمونه‌های دریایی نیز دارای شفافیت بالایی هستند و نیز عقیق‌های مازندران، هم به صورت شخصی و هم معدنی، قابل اکتشاف و استخراج است.

عقیق‌های خوشرنگ مازندران

وی تاکید می‌کند: طبق تحقیقاتی که در سال‌های گذشته بر روی عقیق‌های مازندران انجام دادم، دریافتم که عقیق مازندران در رنگ‌های متفاوتی وجود دارند که یکی از این نمونه‌ها، عقیق زرد است، بیشتر عقیق‌های زرد خوشرنگ، به صورت نمونه­‌های کوهی یافت شده و فقط بخشی از عقیق‌های زرد مرغوب، در ساحل دریای مازندران وجود دارند.

کرمی یادآور می‌شود: عقیق زرد مازندرانی معمولا دارای رگه­‌هایی است که به صورت لایه‌های چین‌دار در امتداد سنگ رشد کرده‌اند و گاهی حالتی از تداخل رنگ سفید یا شیری را می‌توان در کنار رنگ زرد مشاهده کرد البته ناگفته نماند که تداخل رشد ریزبلورهای کوآرتز در کنار عقیق، خود از مشخصات بارز عقیق مازندران به شمار می‌رود که زیبایی آن را دوچندان کرده است.

این پژوهشگر حوزه سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی می‌گوید: البته نمونه‌های دارای رنگ زرد روشن اگرچه دارای پاکی لازم جهت استفاده شدن به عنوان نگین هستند اما از آنجا که پس از تراش و عبور نور بیشتر، رنگ آنها ضعیف شده و حالتی از یک زرد ضعیف را به نمایش می‌گذارند، طرفداران کمتری نیز خواهند داشت، از این رو، تحقیقاتی را درباره روش‌های بهسازی و ارتقای رنگ این نمونه‌ها انجام داده‌ام که بر اساس آن می‌توان عقیق‌های زرد مازندران را تحت بهسازی حرارتی اسیدی و بهسازی شوک‌دار قرار داد که بر این مبنا، رنگ آنها از زرد متوسط، به زرد مایل به قوی تبدیل می‌شود و این رنگ، ایده‌آل‌ترین رنگ جهت تراش یک نگین است.

وی ادامه می‌دهد: از آنجا که عقیق‌های دارای رنگ متوسط تا ضعیف در مازندران کم نیستند، لذا می‌توان با بهسازی آنها، حجم بالایی از عقیق‌های زرد خوشرنگ به دست آورد که همگی آنها نیز قابلیت تراش و عرضه به عنوان یک نگین را دارا هستند و نیز برخی از عقیق‌ها دارای مقاومت بسیاری زیادی در مقابل تراش و سوراخ شدن یا فرم‌دهی هستند اما عقیق مازندران، پتانسیل لازم جهت این تغییرات را دارد و می‌توان با تراش آنها، نگین‌های زیبایی به دست آورد.

این جواهرشناس مازندرانی درباره کیفیت عقیق‌های زرد مازندران برای روز شرف الشمس نیز می‌گوید: یکی از نکات مهم در ارتباط با عقیق زرد، دعای شرف شمس است که آن را در روز 19 فروردین هر سال، بر روی این نگین حک می‌کنند؛ دعای شرف شمس، باید فقط بر روی عقیق زرد و به صورت علائمی مشخص حکاکی یا نوشته شود.

وی تصریح می‌کند: البته اختلاف نظرهای زیادی در مورد چند و چون این حکاکی و نحوه استفاده و نگهداری نگین حکاکی شده وجود دارد که در منابع مختلف، به همه این موارد اشاره شده اما آنچه عیان است این است که این دعا، باید طبق اصولی مشخص و بدون وقفه نوشته یا حکاکی شود و اعتقاد بر این است که هر کس این دعا را به همراه داشته باشد، بر اساس تقدیر و سرنوشتی که خداوند برایش رقم زده، از خیر و برکت الهی بی‌نصیب نمانده و بیماری و فقر و گرفتاری از او دور خواهد شد.

این نویسنده درباره سنگ‌های قیمتی می‌افزاید: به همراه داشتن این دعا، به معنای خوشبختی و ثروت نیست و هرگز نباید باور کرد که به همراه داشتن این نگین، به خودی خود، حلال همه مشکلات خواهد بود و درهای خوشبختی به یک باره بر روی صاحب این نگین گشوده می‌شوند زیرا متاسفانه این مساله‌ای است که بسیاری از سودجویان و متقلبان، به مردم وعده داده و با فروش نگین‌های شرف شمس به بهای بسیار زیاد، رخدادهای انجام نشدنی را وعده می‌دهند.

وی بیان می‌کند: دعای شرف شمس به دو صورت نوشته می‌شود، در حالت اول، به صورت یک خط متشکل از هفت علامت است که معمولا بر روی نگین‌های کوچک حک می‌شود و در حالت دوم، جدولی متشکل از 49 خانه شامل هفت خانه عمودی و هفت خانه افقی است که بر روی نگین‌های درشت حکاکی می‌گردد.

ضرورت کاوش‌های زمین‌شناسی در مازندران

کرمی می‌گوید: در سایر استان‌های کشور، زمین‌شناسان با بررسی دقیق علمی و میدانی، پتانسیل‌های موجود را ردیابی و تحلیل کرده و سپس دست‌اندرکاران، با استفاده از این پتانسیل، زمینه‌های لازم جهت ایجاد حرفه‌های اقتصادی مرتبط را فراهم می‌آورند اما در مازندران، متاسفانه به دلیل عدم انجام تحقیقات لازم در زمین‌شناسی اقتصادی و بلورشناسی، زوایای این دانش در ابهام مانده و بسیاری از دانسته‌ها و اطلاعات موجود، نتیجه تحقیقاتی است که به صورت فردی و مستقل صورت می‌گیرد.

وی می‌افزاید: انتظار می‌رود که با متمرکز شده تحقیقات و تشکیل گروه‌های آگاه در این زمینه، مازندران نیز مانند دیگر استان‌های کشور، مورد بررسی قرار گرفته و رگه‌های سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی آن کشف و استخراج شوند.

این پژوهشگر حوزه سنگ‌های قیمتی مازندران با تاکید بر اینکه مازندران همانند خراسان، همدان، کرمان و غیره، دارای عقیق‌های زرد مرغوبی است و می‌توان با بهسازی نمونه‌های کم کیفیت، گوهرهای مرغوبی به دست آورد، می‌گوید: این به آن معناست که هیچ نگین عقیقی در مازندران وجود ندارد که نتوان از آن، بهره اقتصادی برد و عقیق شرف شمس مازندرانی، از نظر کیفیت و پتانسیل تجاری، هیچ چیزی از دیگر نمونه‌ها، کم نداشته و می‌تواند رقیبی جدی برای نگین‌های مشابه باشد.

می‌توان با بررسی شرایط موجود و آموزش به علاقمندان و هدایت سرمایه‌گذاران، زمینه لازم برای ایجاد بازاری از عقیق‌ها و دیگر نگین‌های مازندران مهیا کرده و با فروش این نگین‌ها به مسافران، گردشگران، کلکسیونرها، دانشگاه‌ها و علاقمندان یک چرخه جدید اقتصادی ایجاد در استان ایجاد کرد.