زراعت چوب، پشتوانه و مددکار حفظ جنگل‌هاطرحی کم زحمت اما پُر سود

به گزارش بلاغ، سالانه 14 میلیون مترمکعب چوب در کشور مصرف می‌شود که بخش زیادی از این رقم وارداتی است، زراعت چوب در استانهای مستعد مازندران و گیلان یکی از راهکارهایی است که می‌توان با آن هم نیاز کشور به چوب را تامین و هم به حفظ جنگل ها و درآمد زایی پایدار برای کشاورزان کمک کرد.

برداشت‌های قانونی و غیرقانونی چوب، آتش‌سوزی، خشکسالی‌های متوالی و دخل و تصرف اراضی جنگلی از جمله مهم‌ترین عواملی است که در این سال‌ها بر روند شتابنده تخریب جنگل‌ها دامن زده است. هر چند در دو دهه گذشته اقداماتی از سوی دولت و البته دوستداران محیط زیست برای نگهداری از جنگل‌ها به‌عنوان یکی از ارکان اساسی حیات بشر صورت گرفته، اما متأسفانه واقعیت آن است که تخریب جنگل‌ها به سطح هشدار رسیده و برای جلوگیری از ادامه این روند نیازمند اقدامات عاجلی هستیم.

زراعت چوب به معنای کشت گونه‌های سریع الرشد درختی است که با اهداف اقتصادی، چون استفاده بهینه از منابع آب و خاک، صرفه‌جویی ارزی برای جلوگیری از واردات چوب، ایجاد اشتغال، کمک به حفاظت و صیانت پایدار از منابع جنگلی و تأمین نیاز سلولزی صنایع پایین دستی چوب، توسط زارعین انجام می‌شود.

سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور برای کاهش فشار مضاعف به جنگل ها، سیاست‌های تولید چوب را از گونه‌های چوبده از جمله صنوبر، اوکالیپتوس و چنار را در دستور کار دارد.

زراعت چوب مؤثرترین راه برای ممانعت از قطع جنگل‌ها و کاهش قاچاق چوب است و در هر هکتار از اراضی متناسب با نوع مصرف حدود پنج تا ۱۰ هزار نهال یا قلمه قابل کشت است.

مزایای زراعت چوب در مقایسه با سایر محصولات کشاوزی کاهش هزینه‌های نیروی انسانی و نهاد‌های مورد نیاز از قبیل نیروی کارگری، سم و کود و سایر هزینه‌های مربوط به کاشت، داشت و برداشت و همچنین امکان استفاده از پساب‌ها و آب مازاد فاضلاب شهری است.

استان مازندران از سطحی حدود 460 هزار هکتار زمین زراعی و باغی برخوردار است و از آنجایی که شالیکاری با 230 هزار هکتار برابر با نیمی از زمین های کشاورزی استان مهم ترین کشت و کار محسوب می‌شود، زراعت چوب به دلیل ایجاد سایه و جلوگیری از تابش نور مستقیم خورشید به سطح مزرعه در این اراضی قابل انجام نیست و کشاورزان شالیکار حتی از کاشتن صنوبر در اطراف مزرعه شان چندان استقبال نمی‌کنند.

کارشناسان، مسیر های آبرفتی رودخانه ها، حاشیه دره های مرطوب، اماکن عمومی به ویژه قبرستان ها، محوطه بقاع امامزادگان، حاشیه زمین های ورزشی، حاشیه آببندان ها و آبگیرها ،اطراف راههای روستایی و بین شهری را از فرصت های مهم زراعت چوب در بخشی از کشور بویژه استان های شمالی می دانند.

سرپرست سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در این زمینه معتقد است، جنگل‌های ایران ذی قیمت و بسیار ارزشمند هستند و برای حفاظت و صیانت از جنگل‌ها، زراعت چوب در کشور توسعه می‌یابد.

مسعود منصور استفاده حداکثری از توانمندی جوامع محلی برای توسعه زراعت چوب را خواستار شد و افزود: این اقدام می‌تواند در قالب بند ب ماده 29 مورد توجه قرار گیرد.

وی در ادامه خواستار ایجاد ارتباط با بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع در توسعه زراعت چوب شد و خاطرنشان کرد: استفاده از گونه‌های سریع‌الرشد و ارقام پربازده می‌تواند قدرت رقابت‌پذیری و مقرون به صرفه بودن در تولید این محصول را افزایش دهد.

منصور با بیان این که در استان‌های شمالی کشور موضوع کشت درختان صنوبر از دیرباز مطرح بوده و می‌تواند برای جلوگیری از تخریب جنگل‌ها بسیار موثر واقع شود، خواستار تشکیل ستاد زراعت چوب در این نواحی شد تا با پشتیبانی و حمایت از زارعان، نگاه "برداشت چوب از جنگل" به کلی کنار گذاشته شود.

جواد میرعرب رضی مجری طرح زراعت چوب سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور نیز می‌گوید: سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در راستای جهش تولید، طرح توسعه زراعت چوب در ۳۰ هزار هکتار از اراضی را در دستور کار قرار دارد.

وی افزود: در این طرح کشت انواع درختان سریع الرشد صنوبر و اکالیپتوس در نظر گرفته شده است.

میرعرب رضی در رابطه با استان‌هایی که برای کاشت این درختان مناسب هستند، خاطرنشان کرد: زراعت چوب بیشتر در استان‌هایی که آب کافی دارند مانند مازندران، گیلان، زنجان، آذربایجان غربی، خوزستان و کرمانشاه انجام می‌شود.

وی افزود: استان‌های دیگر هم توسعه زراعت چوب را با آب‌های نامتعارف انجام می‌دهند، مانند استان تهران که پتانسیل خوبی داشته و طبق مصوبه دولت کشاورزان در اراضی جنوب تهران حق کاشت این نوع درختان را دارند.

مجری طرح زراعت چوب سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور تصریح کرد: در استان‌هایی که بارندگی نداریم استفاده از رودخانه های دائمی و آب‌های نامتعارف در دستور کار قرار گرفته و در ۱۰ استان کشور، اراضی را شناسایی کردیم که در حاشیه‌ مراکز تصفیه فاضلاب‌ها هستند و برای توسعه چوب مناسب اند.

میرعرب رضی با اشاره به اینکه یکی از کسب و کارهایی که می تواند به صورت چند منظوره عمل کند زراعت چوب است، عنوان کرد: زراعت چوب باعث جلوگیری از خروج ارز، کاهش وابستگی و تامین مواد سلولزی ام دی اف و اچ دی اف شده و صنعت درودگری را توسعه می‌دهد.

وی افزود: توسعه زراعت چوب اشتغال علاوه بر درآمدزایی باعث اشتغال پایدار روستایی خواهد شد.

ناصر مقدسی کارشناس جنگل ها و مراتع و عضو هیات علمی دانشگاه نیز در گفتگو با خبرنگار اظهار کرد: از ابتدای برنامه ششم توسعه طرح راهبردی تنفس جنگل و توقف بهره برداری، به منظور حفاظت پایدار از جنگل های ارزشمند شمال اجرا شد.

وی با اشاره به اینکه در شرایط کنونی سهم جنگل های شمال در تامین منابع چوبی و سلولوزی 10 تا 12 درصد است، بیان کرد: براین اساس بخش عمده چوب مورد نیاز از طریق واردات و زراعت چوب تامین می شود.

مقدسی با اشاره به آخرین وضعیت زراعت چوب در کشور افزود: اکنون 220 هزار هکتار از عرصه های منابع طبیعی به زراعت چوب اختصاص دارد که این رقم تا پایان برنامه ششم توسعه به 300 هزار هکتار خواهد رسید.

به گفته این کارشناس حوزه جنگل، با توجه به توسعه صنایع چوب و کاغذ، تقویت فرآیند زراعت چوب امری ضروری است.

مقدسی با بیان اینکه در شرایط کنونی 1.5 میلیون متر مکعب ام دی اف و 1.5 میلیون تن خمیر کاغذ وارد می شود، تصریح کرد: با توجه به آنکه کشورهای شمالی نظیر روسیه دارای منابع عظیم چوب هستند از این رو با تسهیل شرایط واردات و رعایت نکات قرنطینه ای می توان بخش اعظم چوب مورد نیاز صنایع را از این کشور وارد کرد.

به گزارش بلاغ، زراعت چوب صنعتی است كه هم تولیدكننده از آن سود می برد و هم محیط زیست از تخریب در امان می ماند زیرا کاشت 3 اصله نهال اکالیپتوس مساوی با جلوگیری از برداشت یک اصله درخت تنومند در جنگل است.

زراعت چوب راهکاری برای جلوگیری از قاچاق چوب و قطع بی رویه درختان جنگل و حفظ پوشش گیاهی است.

انتهای پیام/

زراعت چوب، پشتوانه و مددکار حفظ جنگل‌ها/طرحی کم زحمت اما پُر سود