صید غیرمجاز، آلودگی رودخانه‌ها و کاهش ورودی آب‌های بالا دست، ماهیان خاویاری را با خطر جدی مواجه کرد و ایران به سمت استحصال خاویار از ماهیان پرورشی روی آورده است.
دلایل کاهش ماهیان خاویاری خزر
ماهیان خاویاری خزر هم آب رفتند!/آلودگی رودخانه‌ها بلای جان ماهیان خاویاری
تاریخ انتشارپنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸ - ۰۱:۰۴
کد مطلب : ۳۹۸۲۳۹
۱
گونه‌های ماهیان خاویاری در دریای خزر از بین رفته یا از بین می‌رود و اگر این روند ادامه داشته باشد خیلی زود خزر خالی از ماهیان خاویاری می‌شود و شاید کشورهایی مانند چین که چندین سال است روی این محصول کار می‌کنند و خاویار خود را از ماهیان پرورشی می‌گیرند جایگاه طلای سیاه را که سال‌ها متعلق به ایران بود را از ما بگیرند.
تولید خاویار دریایی ایران در 15 سال گذشته از سالانه 13 تن به 3 تن کاهش پیداکرده و تولید خاویار پرورشی ایران طی 8 سال گذشته حدود 30 کیلو بوده در حالی که چینی‌ها حدد صد تن خاویار پرورشی تولید می‌کنند،به تازگی ایران تلاش می‌کند کمبود خاویار ماهیان دریایی را از ماهیان پرورشی تامین کند.
ماهیان خاویاری خزر در معرض انقراض
کارشناس آبزیان آب‌های داخلی به وضعیت ماهی‌های خاویاری در خزر اشاره کرد و گفت: درباره ماهیان خاویاری می‌توان گفت که این گونه ارزشمند تقریباً در معرض انقراض کامل قرار دارد.
امید صدیقی اظهار کرد: تخریب زیستگاه هم در دریا و هم در محل رودخانه، انواع آلودگی‌ها، صید بی‌رویه و غیر مجاز، قاچاق و ورود گونه‌های غیر بومی برخی از مهم‌ترین دلایلی است که وضعیت ماهی خاویاری به مرز انقراض کشانده و حتی کار به جایی رسیده که پیدا کردن مولد ماهیان خاویاری در خزر بسیار دشوار شده است.
وی افزود: یکی از مشکلات اصلی ماهیان خاویاری محدودیت‌هایی است که در زمان تخم‌ریزی آن‌ها به وجود می‌آید، این ماهی‌ها برای تخم‌ریزی به سمت رودخانه‌های بالادست دریای خزر مهاجرت می‌کنند اما بررسی‌ها نشان می‌دهد بیش از ۹۰ درصد مولدان ماهیان خاویاری که ارزش بسیار زیادی هم دارند؛ برای تخم‌ریزی موفق نمی‌شوند وارد رودخانه شوند و یا به بالادست برسند.
صدیقی به موانع مختلف در مسیر مهاجرت ماهیان خاویاری اشاره کرد و گفت: احداث سد، نصب صدها تور ماهیگیری توسط افراد محلی و صیادان غیر مجاز به‌صورت افقی در بستر رودخانه و انواع آلودگی‌ها مشکلاتی را برای مهاجرت ماهیان در فصل تخم‌ریزی ایجاد کرده است که با وجود آن‌ها می‌بینیم ماهی هیچ شانسی برای رسیدن به بالادست رودخانه ندارد. این در حالی است که در فصول تخم‌ریزی ماهیان تمام این کارها ممنوع است.
وی افزود: آلودگی دریا و رودخانه‌ها نیز از دیگر مشکلات ماهیان خاویاری است زیرا این ماهی‌ها در آب‌های زلال و تمیز تخم‌ریزی می‌کنند و تخم آن‌ها در آب‌های آلوده به لارو و بچه ماهی تبدیل نمی‌شود و از آنجا که رودخانه‌های کشور آلوده و محل ورود فاضلاب‌های شهری و صنعتی به دریا هستند؛ بنابراین عملاً تخم‌ریزی هم با موفقیت انجام نمی‌شود.
این کارشناس آبزیان آب‌های داخلی سازمان حفاظت محیط زیست تأکید کرد: بنابراین ماهی مولد خاویاری برای تخم‌ریزی نمی‌تواند به بالادست برسد، شاید ۵ درصد ماهی مولد نیز به بالادست نمی‌رسد آن تعدادی هم که می‌رسند به حدی آب آلوده است و بستر رودخانه تخریب شده که تخم فرصت تبدیل شدن به لارو و بچه ماهی را پیدا نمی‌کند.
صدیقی با یادآوری ممنوعیت صید ماهیان خاویاری در فصول تخم‌ریزی آن‌ها گفت: نظارت بر این امور در دریا و منطقه مصب رودخانه‌ها بر عهده سازمان شیلات و در رودخانه و بالادست آن بر عهده سازمان حفاظت محیط‌زیست است اما در هر دو مورد نظارت قوی صورت نمی‌گیرد.
وی با تأکید بر ضرورت تقویت نظارت در دریا و رودخانه‌ها بیان داشت: با وجود ممنوعیت صید ماهی خاویاری، این کار به صورت مجاز و غیر مجاز انجام می‌شود؛ مجاز به این صورت که مثلاً تور پره می‌کشند برای صید سفید ماهیان و کپور ماهیان که در آن‌ها تعدادی هم ماهی خاویاری گرفتار می‌شود و صیادان به جای رهاسازی در دریا آن‌ها را به کارگاه‌های تکثیر تحویل می‌دهند و یا در بازار می‌فروشند.
*کمک ایران و روسیه برای احیای گونه‌های ماهیان خاویاری
مدیر کل شیلات استان مازندران نیز بیان کرد: برخی گونه‌ها در خطر معرض انقراض قرار دارند ازجمله ماهیان خاویاری و ماهیان آزاد خزر که ماهیان خاویاری توسط یک نهاد بین‌المللی حمایت از گونه‌های در معرض خطر انقراض(ساینس) مورد توجه است و صید تجاری ماهیان خاویاری را برای تمامی کشورهای حاشیه خزر حدود 10 سال است که ممنوع کرده است و هر ساله نیز تمدید می‌شود.
ولی‌الله محمدزاده هدف از ممنوعیت صید ماهیان خاویاری در دریای، آن است تا این گونه ارزشمند بخواهد خود را احیا کند، دو کشور روسیه و ایران با رهاسازی بچه ماهیان خاویاری در رودخانه‌های منتهی به دریا، به احیای گونه‌های ماهیان خاویاری کمک می‌کنند.
محمدزاده ادامه داد: سایت شهید رجایی ساری در تکثیر و رهاسازی بچه ماهیان خاویاری فعالیت دارد و کمک می‌کند تا ماهیان خاویاری را از عنوان در معرض خطر انقراض نجات دهد. البته احیای ماهیان خاویاری به همکاری همه کشورهای حاشیه خزر نیاز دارد.
وی بیان کرد: تلاش ما این است که تمهیداتی برای رهاسازی بچه ماهیان و مبارزه با صیادان غیرمجاز ماهیان خاویاری به کمک همه کشورهای حاشیه خزر جهت احیای گونه‌ها انجام بدهیم ضمن اینکه در مازندران تعداد زیادی را به عنوان بانک ژن نگهداری می‌کنیم.
این مسئول با اشاره به اینکه درحال حاضر زمینه برای صادرات گوشت ماهیان خاویاری پرورشی و خاویار پرورشی در استان وجود دارد از آمادگی این استان جهت صادرات 10 تن خاویار و دو هزار تن گوشت خبر داد.
محمد زاده اظهار کرد: استان مازندران از ظرفیت بسیار بالایی برای توسعه سرمایه گذاری و تولید محصولات شیلاتی صادرات محور در حوزه های مختلف به ویژه پرورش ماهی خاویاری و پرورش ماهی در قفس برخوردار است.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر زمینه برای صادرات گوشت ماهیان خاویاری پرورشی و خاویار پرورشی در استان وجود دارد، افزود: هم اکنون در شهرستان جویبار پایانه صادراتی محصولات شیلاتی درحال تکمیل است.
محمد زاده از آمادگی شیلات مازندران برای صادرات ۱۰ تن خاویار و دو هزار تن گوشت خبر داد و گفت: امیدواریم با افزایش سرمایه گذاری های بخش خصوصی و ورود به بخش تولید ماهیان خاویاری شاهد رونق هر چه بیشتر تولید خاویار در استان مازندران و در نهایت کشور باشیم.
*استحصال خاویار از ماهیان پرورشی
رئیس موسسه تحقیقات بین‌المللی تاس ماهیان دریای خزر گفت: دستیابی به دانش فنی مولد سازی و تولید خاویار از تاس ماهیان در شرایط پرورشی استحصال خاویار از ماهیان پرورشی و استحصال پرورشی از ماهیان سیبری در شرایط آب و هوایی ایران از دستاوردهای این مؤسسه است.
مریم فلاحی همچنین گفت: درآمد جانبی حاصل از تکثیر و تولید بچه ماهی و همچنین خاویار حاصل از مازاد ماهیان مولد در سال 97 سیصد میلیون تومان بوده است.
به گفته فلاحی مؤسسه تحقیقات بین‌المللی تاس ماهیان دریای خزر دانش فنی مولد سازی و تولید خاویار از تاس ماهیان در شرایط پرورشی استحصال ماهی از ماهیان خاوریار پرورشی، استحصال خاویار از تاس ماهی سیبری از فعالیت‌های این موسسه است.
در سال‌های گذشته دلایل زیادی برای کاهش میزان ذخایر ماهیان خاویاری در دریای خزر وجود داشته که از جمله آن صید غیرمجاز و آلودگی رودخانه‌ها و همچنین کاهش ورودی آب‌های بالا دست به ویژه از طرف روسیه مانند رودخانه ولگا بوده است. آلودگی رودخانه‌ها حدود 300 برابر زاد و لد ماهیان خاویاری را کم کرده است.
به نظر می‌رسد ایران با کاهش تولید ماهیان خاویاری دریایی به سمت تولید و استحصال خاویار از ماهیان پرورشی رفته است. اگرچه در مقایسه با کشوری مانند چین عقب ماندگی زیادی دارد اما به دلیل تعلق برند خاویار به ایران می‌تواند در بازارهای جهانی ظهوری درخشان داشته باشد.
جمعیت ماهیان خاویاری به دلایل متعدد زیستی و غیرزیستی همچون دشمنان طبیعی (دیگر گونه‌های ماهی)، کمبود اکسیژن آب به ویژه در زمستان، صید غیرمسئولانه و ایجاد مانع در رسیدن به محل‌های تخم‌ریزی در معرض تهدید جدی است.
گزارش از یاسر معافی
انتهای پیام/
پربيننده ترين
پنجشنبه ۶ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۰:۰۰
چهارشنبه ۵ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۰:۱۰
پنجشنبه ۶ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۸:۲۲
چهارشنبه ۵ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۶:۰۲
چهارشنبه ۵ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۶:۴۹
سه شنبه ۴ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۰:۲۳
يکشنبه ۲ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۰:۱۷
شنبه ۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۰:۱۴