به گزارش
بلاغ، در حالى كه مقامات آمریكایى تا چندى پیش براى ایران شاخ و شانه مىكشیدند و از اعمال تحریمهاى اقتصادى گرفته تا روى میز بودن گزینه نظامى سخن مىگفتند، در هفتههاى اخیر با تغییر لحن تهدیدآمیز، خود را مشتاق مذاكره با ایران نشان مىدهند. مایك پمپئو وزیر امور خارجه آمریكا اخیرا در سفر خود به سوئیس اعلام كرد كه كشورش حاضر است بدون پیششرط با ایران مذاكره كند. البته وى تأكید كرد كه آماده مذاكره بدون پیششرط با ایران است اما افزود كه لازم است تا ایران مانند «یك كشور عادى» رفتار كند. وى همچنین مدعى شد كه حكومت ایران به تلاشهاى توسعهطلبانه خود در تمام دنیا ادامه مىدهند، این همان چیزى است كه آمریكا بهدنبال تغییر آن است. وزیر خارجه آمریكا در حالى از آمادگى كشورش براى مذاكره بدون پیششرط سخن مىگوید كه پیشتر ۱۲ شرط براى آغاز گفتوگو با ایران مطرح كرده بود، شروطى كه البته از سوى ایران هیچ اعتنایى به آنها نشد. سوالى كه اكنون مطرح مىشود این است كه اظهارات پمپئو در مورد مذاكره بدون پیش شرط را یك نوع عقب نشینى باید دانست یا آنكه باید آنرا تنها تغییر تاكتیكى با هدف محقق كردن اهداف آمریكا به روشهاى دیگرتصور كرد؟
* بازى آمریكا با واژه مذاكرهواقعیت این است كه آمریكا در شرایط فعلى از مذاكره بهعنوان یك تاكتیك براى رسیدن به اهداف خود استفاده مىكند. مقامات این كشور در چند هفته اخیر به روشهاى مختلف اعلام آمادگى كردهاند تا با ایران بدون پیش شرط مذاكره كنند. اما سؤال اساسى این است كه مذاكره بر سر چى؟ آمریكا در این مورد در این باره توضیح بیشترى نمىدهد، بهجز آنكه مىگوید «ایران باید یك كشور عادى باشد.» اگر بپرسیم عادى بودن یعنى چه یا چطور عادى باشیم، تازه مىرسیم به همان ۱۲ شرط كذایى ! پس ظاهراً اآمریكا حاضر است درباره آن ۱۲ شرط - كه تقریباً همه ماهیت ایران را از بین مىبرد - بدون پیششرط مذاكره كند! یعنى آمریكا براى آن ۱۲ شرط خود، شرط دیگرى نمىگذارد و اینرا یك امتیاز به ایران معرفى مىكند!
كلمه مذاكره تبدیل به نوع جدیدى ازسیاستهاى آمریكا شده است. در هفتههاى اخیر دونالد ترامپ بارها از مذاكره با ایران سخن گفته است و حتى از نخستوزیر ژاپن خواسته تا بین تهران و واشنگتن میانجى شود. اخیرا رسانههاى عراقى هم اعلام كردند كه پمپئو در سفر اخیر خود به عراق، به نخستوزیر این كشور گفته است كه ترامپ بهدنبال جنگ با ایران نیست و تنها در پى توافقى است كه آنرا به نام خود ثبت كند. تمایل آمریكایىها براى مذاكره با ایران درحالى است كه در ماههاى اخیر، تنشها بین ایران و آمریكا تشدید شده است. آمریكا بهدنبال توافقى جدید درباره برنامه هستهاى و موشكى ایران است، اما مقامات ایرانى گفتهاند كه بهوهیچوجه مذاكره جدید در كار نخواهد بود و برنامه موشكى ایران جنبه دفاعى دارد و قابل مذاكره نیست. از طرفى، واشنگتن درحالى بهدنبال توافق جدید هستهاى است كه پنج كشور قدرتمند پس از یك دهه تلاش، در سال ۱۳۹۴ برجام را امضا كردند، ولى ترامپ با این ادعا كه برجام بدترین توافق تاریخ است، از آن خارج شد.
در این بین، سخنگوى وزارت امور خارجه ایران در واكنش به صحبتهاى پمپئو تأكید كرد كه براى جمهورى اسلامى ایران بازى با كلمات و بیان اهداف پنهانى در قالب كلمات جدید ملاك عمل نیست، بلكه تغییر رویكرد كلى و رفتار عملى آمریكا در قبال ملت ایران ملاك است.
اما رفتارهاى آمریكا با درخواستهاى این كشور همخوانى ندارد و از یك طرف درخواست مذاكره مىدهد و از سوى دیگر، ایران را در بخش پتروشیمى تحریم مىكند. البته اكنون نیز ادعاى ضرورت رفتار ایران بهعنوان «یك كشور نرمال» و همچنین تأكید بر «مقابله با اقدامات شریرانه ایران»، عملا در بردارنده همان شروط، هرچند ضمنى است؛ به عبارت دیگر، تعریف ایران بهعنوان یك كشور نرمال از دید آمریكا، خواه ناخواه دربرگیرنده همان ادعاهاى سابق خواهد بود و به نظر مىرسد این امر اكنون مبهمتر بیان شده است.
* سناریوها ى محتمل در رفتار جدید مقامات آمریكایىاما در فضاى رسانهاى اظهارات پمپئو در مورد گفتگوى بدون پیش شرط با ایران نوعى عقب نشینى معرفى شده است. اما آیا در واقعیت نیز این مسأله نوعى عقب نشینى است یا سناریوهاى دیگرى در پشتپرده از سوى ترامپ و تیم وى دنبال مىشود؛ در اینرابطه به چند سناریو مىتوان اشاره كرد:
در سناریوى نخست، این گزینه مطرح است كه باتوجه به اینكه كمپین انتخاباتى ترامپ بهزودى آغاز بهكار مىكند و وى براى دور دوم ریاستجمهورى، خود را آماده مىكند، به یك برگ برنده نیاز دارد. از آنجایى كه پروژه ونزوئلا و كرهشمالى در حوزه سیاست خارجى آنگونه كه رئیسجمهور آمریكا مایل بود، پیش نرفت و در مورد ایران نیز تاكنون نتیجه مشخصى حاصل نشده است، بنابراین ترامپ عزم خود را جزم كرده كه در یك حوزه سیاست خارجى، موفقیتى كسب كند. درحالحاضر نیز دردسترسترین گزینه براى ترامپ، مذاكره با ایران است. حتى صرفا آغاز مذاكره و نه به نتیجه رسیدن آن، پیش از انتخابات آمریكا مىتواند یك برگ برنده براى رئیسجمهور آمریكا محسوب شود.
در سناریوى دوم برخى معتقد هستند آنچه كه موجب عقبنشینى ترامپ شد، به اقدامات متقابل ایران و سیاستهاى تهران در حوزه بازدارندگى بازمى گردد. این سیاستها و اقدامات در حوزه میدانى و سیاسى، آمریكا را به تعدیل رفتار واداشت تاجایى كه ابتدا ترامپ و سپس پمپئو نیز از شروط ۱۲ گانه عقبنشینى كردند.
در این بین، سناریوى سومى نیز مطرح است مبنى بر اینكه پیشنهاد مذاكره بدون پیششرط از سوى آمریكا، تداوم فریبكارى آن كشور است. وزیر امور خارجه آمریكا در سوئیس اعلام كرد كه آماده مذاكره بدون پیششرط با ایران پیرامون برنامه هستهاى است و تأكید كرد كه این مذاكره بهصورت مستقیم و با انجام ارزیابى مستقل از برنامه هستهاى ایران خواهد بود. این در حالى است كه آژانس بینالمللى انرژى اتمى بهعنوان تنها مرجع قانونى ارزیابى پایبندى ایران به برجام، اخیرا در آخرین گزارش خود براى پانزدهمین بار پایبندى ایران به تعهداتش را اعلام كرد. حال اگرچه پیشنهاد پمپئو در ظاهر، عقبنشینى از بیانیه ۱۲ شرطى براى مذاكره است اما در عمل، اقدامى فریبكارانه براى تحت فشار قراردادن ایران با ایجاد مسیرى انحرافى است.بىشك آمریكا بهدنبال از بین بردن مرجعیت آژانس بینالمللى انرژى اتمى وبىاعتبارسازى گزارشهاى ۱۵گانه آن و همچنین زمینهسازى براى ارائه گزارشى آمریكایى درباره نقض برجام از سوى ایران است. تداوم رفتارهاى فریبكارانه آمریكا نشان مىدهد كه برآورد ایران نسبت به ضرورت اتخاذ راهبرد «مقاومت فعال» در قبال زیادهخواهىها و نقض مكرر تعهدات از سوى آمریكا، كاملا هوشمندانه و اجتنابناپذیر بوده است.
* نتیجه«مایك پمپئو» وزیر خارجه آمریكا سال گذشته در سخنان ضدایرانى در محل اندیشكده «هریتیج»، ۱۲شرط را براى ایران عنوان كرد و گفت اگر ایران به آنها عمل كند آمریكا حاضر است تا روش خود را تغییر دهد. توقف فعالیت موشكى، توقف حمایت ایران از محور مقاومت در منطقه، توقف غنىسازى، بازرسى نامحدود ماموران آژانس از تمامى سایتهاى ایرانى، آزادى جاسوسان آمریكایى دستگیر شده در ایران، خروج نیروهاى مستشارى ایران از سوریه، خلع سلاح حشدالشعبى در عراق و... ازجمله شروط پمپئو براى ایران بود. اما وى اخیرا از گفتگوى بدون پیششرط با ایران سخن گفت. به نظر مىرسد محتملترین سناریو در این مورد را باید فریبكارى جدید و بازى جدید آمریكا دانست. چراكه در درجه اول ایران با توجه به سابقه مذاكره با آمریكا قطعا تن به مذاكره جدید با مختصاتى كه آمریكایىها مىخواهند نخواهد داد و از سوى دیگر، هیچ تضمینى براى ایران وجود ندارد كه در صورت مذاكره با ترامپ و رسیدن به توافق، رئیس جمهور بعدى آمریكا نیز به این توافق پایبند باشد. علاوه بر این، نكته مهم این است كه آمریكا قرار است بر سر چه مسائلى با ایران مذاكره كند. اگر مسأله هستهاى مد نظر است كه ایران در سال ۹۴ با آمریكا و ۵ كشور دیگر توافق برجام را امضا كرد و به تعهدات خود نیز تاكنون عمل كرده كه آژانس انرژى اتمى ۱۵ بار تعهد ایران به مفاد برجام را تأیید كرده است. این در حالى است كه این آمریكا بوده كه از این توافق خارج شده است. بنابراین اگر قرار است در مورد هستهاى گفتگویى صورت بگیرد آمریكا باید با بازگشت به توافق برجام و انجام تعهدات خود نسبت به ایران اقدام كند. از سوى دیگر اگر هدف آمریكا از گفتگو، مذاكره در مورد بحث موشكى و توان نظامى ایران است كه رهبر معظم انقلاب بهصراحت اعلام كردندكه بر سر «مسائل ناموسى» مذاكرهاى صورت نخواهد گرفت.
بنابراین مىتوان به این نتیجه رسید كه ادعاى آمریكا در مورد مذاكره و گفتگوى بدون پیش شرط تنها یك فریب بزرگ و جنگ روانى از سوى آمریكا است. هدف واشنگتن نیز ایجاد شكاف داخلى بین جریانهاى سیاسى داخل ایران است تا حامیان مذاكره را در برابر مخالفان مذاكره با آمریكا رو درروى یكدیگر قرار دهد و همزمان با ایجاد فشار حداكثرى به ایران از خارج، در عرصه داخلى نیزبىثباتى سیاسى را رقم بزند.
در فریبكارى آمریكا در مورد مذاكره بدون پیش شرط همین بس كه پس از چند روز از سخنان پمپئو در مورد مذاكره بدون پیش شرط با آمریكا، دفتر كنترل دارایىهاى خارجى وزارت خزانهدارى آمریكا شركت صنایع پتروشیمى خلیج فارس و همچنین ۳۹ شركت وابسته به صنایع پتروشیمى خلیج فارس را تحریم كرد. علاوه بر این، نشانه دیگر فریبكارى آمریكا این است كه مایك پمپئو بهتازگى در نشست خبرى مشترك باهایكو ماس، وزیر خارجه آلمان صراحتا خواستار تصویب بدون تاخیر و بدون شرطِ لوایح گروه ویژه اقدام مالى (FATF) از سوى ایران شده است. وزیر خارجه آمریكا گفته: «ایران بهطور كامل نتوانسته تعهدات خود ذیل برنامه اقدام FATF كه در سال ۲۰۱۶ پذیرفته است را اجرا كند. بهعنوان بخشى از برنامه اقدام، ایران متعهد شده كه دو كنوانسیون پالرمو (مقابله با جرائم سازمان یافته فراملى) و CFT(مقابله با تأمین مالى تروریسم) را تصویب كند؛ اما همانطوركه از اصلىترین حامى تروریسم در جهان (!) انتظار داشتیم، آنها تصمیم گرفتهاند این كار را انجام ندهند.» در واقع درخواست آمریكا از ایران در مورد FATF دقیقا بهمعناى همان ۱۲ شرطى است كه پمپئو سال گذشته براى مذاكره با ایران اعلام كرده بود. بنابراین ادعاى مذاكره بدون پیش شرط با ایران را باید تنها یك فریب و بازى جدید از سوى آمریكا دانست كه با هدفبىثباتى سیاسى در داخل ایران انجام شده است.
در كل، مىتوان اظهارات پمپئو در مورد گفتگوى بدون پیش شرط با ایران را اینگونه تحلیل كرد كه تغییر موضع واشنگتن از یكسو نشان مىدهد كه بلوف واشنگتن درباره حمله نظامى به ایران صرفا ابزارى براى عملیات روانى علیه مردم و مقامات ایرانى بود و خود آمریكایىها نیز بهخوبى مىدانند كه گزینه نظامى در واشنگتن به هیچ عنوان روى میز نیست. علاوه بر این، تغییر موضع آمریكایىها همچنین نشانهاى از یك عقبنشینى تاكتیكى بود. ترفندى كه اینگونه تلقین كند كه آمریكا با تمام وجود خواهان رفع اختلافات با ایران است. در واقع زمانى كه پمپئو مىگوید ایران باید یك كشور نرمال وعادى شود، منظور او این است كه قدرت موشكى ایران باید تعطیل شود، ایران باید اسرائیل را به رسمیت بشناسد، محور مقاومت نباید توسط ایران تقویت شود، برنامه هستهاى صلحآمیز ایران باید كاملا تعطیل شود و دهها مورد دیگر. این مسائل نشان دهنده این است كه مذاكره و گفتگوى بدون پیش شرط كه این روزها آمریكایى لقلقه زبانشان شده، صرفا یك عملیات فریب است.
گزارش از محسن رحمانی واسوکلایی
انتهای پیام/