به گزارش بلاغ، محور توسعه روستاها بطور سنتی کشاورزی تعریف شده، اما محدودیت منابع طبیعی در برخی از روستاها، باعث رکود اقتصادی شده و توسعه کشاورزی به توسعه اقتصادی همه روستاهای منتج نشده است.
امروزه روستاها محیط مناسبی برای رشد بخشهای غیرکشاورزی و فعالیت شرکتهای تولیدی و خدماتی شناخته شده است این موضوع در واقع نوعی حرکت از کسب وکارهای مبتنی بر منابع طبیعی به سمت کسب وکارهای مبتنی بر دانش است. وضعیت جامعه روستایی نشان میدهد که با افزایش سطح سواد، دانش و مهارتهای علمی و عملی، گرایش به اشتغال در بخشهای سنتی اقتصاد کمتر شده و میل برای اشتغال در بخشهای مدرن و خدماتی بیشتر است.
این در حالی است که روستاهای ایران نیز همچون شهرها، مملو از فرصتهای جدید و کشف نشده هستند که کشف و بهرهبرداری به موقع از این فرصتها و ایجاد کسب و کارهای جدید و رقابتپذیر میتواند مزایای اقتصادی چشمگیری به همراه آورد.
لزوم تمهیدات برای تسهیل اشتغال در روستاها
به منظور توسعه اشتغال در روستاهای مازندران مجمع نمایندگان استان طی نامهای از استاندار خواستار ایجاد زمینه برای رفع موانع بروکراسی اداری و اسناد اراضی در روستاها برای کارآفرینان روستایی شدند.
در این نامه آمده است؛ متقاضیان دریافت وام توسعه روستایی در حوزه کشاورزی، گردشگری و صنعتی ساکن در روستاهای مازندران در بخش تملک زمین دچار مشکل هستند؛ بدین صورت که بخشی از زمینهای روستایی نیز دارای سند مالکیت نیستند، این تولیدکنندگان برای اخذ تسهیلات نمیتوانند یکی از اساسیترین ملزومات اخذ تسهیلات را که همانا وثیقه ملکی است تامین کنند.
با توجه به اینکه این مشکل موجب مسکوت شدن بسیاری از پروژههای در بخشهای مختلف اقتصاد روستایی شهرستانهای استان مازندران میشود و ممکن است نتوانند از این تسهیلات بهرهمند شود مستدعی است برای رفع موانع تولید و حل مشکل در کمیته برنامهریزی و توسعه استان و یا در کارگروه ستاد تسهیل اشتغال و رفع موانع تولید اقدام لازم صورت گیرد.
350 میلیارد تومان برای ایجاد اشتغال پایدار در روستاهای مازندران
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی مازندران از اختصاص ۳۵۰ میلیارد تومان تسهیلات برای ایجاد اشتغال پایدار در روستاهای استان طی سالجاری خبر داد و گفت: بیش از 350 میلیارد تومان سهم مازندران در طرح توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری بوده که به صورت مرحله ای ابلاغ خواهد شد.
کامران اصغریی افزود: تاکنون بیش از سه هزار نفر از مردم استان در این طرحها و سامانه کارا ثبتنام کرده که در حال بررسی در شهرستانها است و پس از تأیید به استان ارسال خواهد شد.
اصغری با تاکید بر تلاش دولت جهت جلوگیری از انحراف منابع اشتغال، تصریح کرد: قطعا کسانی از تسهیلات اشتغال بهرهمند میشوند که قواعد و شرایط اعلامی در سامانه را رعایت کنند و توسط دستگاه اجرایی مرتبط با طرح اشتغال، کمیته فنی و موسسه عامل پرداخت کننده تایید شوند.
وی با بیان اینکه از متقاضیان ثبت نام در سامانه کارا درخواست میشود تمام شرایط، بندها و دستورالعملهای اعلامی درج شده در سامانه را با دقت مطالعه کنند، تاکید کرد: به دلیل اینکه تسهیلات اشتغال به صورت ارزان قیمت با نرخ سود پایین ارائه میشود بنابراین طبق تجربیات گذشته ممکن است بسیاری از افراد با انگیزههای غیر از اشتغال در سامانه ثبت نام کنند که در عین حال که تلاش شده تسهیلات با کمترین بروکراسی پرداخت شود اما در شناسایی واجدان شرایط سختگیری میشود.
وی افزود: هم اکنون در زمینه بومگردی به عنوان فعالیتی نوین و جذاب دربسیاری از روستاها رخدادهای خوبی اتفاق افتاده است به طوریکه خانههایی توسط اهالی روستاها بازسازی و مهمانپذیر شده که نه تنها میتوانند گردشگران را پذیرا باشند بلکه تولیدات روستا را عرضه کنند.
دبیر کارگروه تخصصی اشتغال مازندران خاطرنشان کرد: با عنایت به شروع اجرای طرح اشتغال فراگیر و طرح توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری با استفاده از منابع صندوق توسعه ملی، مطمئنا شاهد توسعه اشتغال پایدار در استان خواهیم بود.
اصغری تصریح کرد: هدفمان در اجرای این طرحها، تنها تزریق پول و افزایش میزان پرداختی نیست بلکه در درجه نخست میزان و کیفیت ایجاد اشتغال، توسعه و تثبیت اشتغال در روستا و جلوگیری از مهاجرت جوانان بیکار بویژه تحصیلکردهها بوده که برای ما از اهمیت زیادی برخوردار است.
*پیامدهای خروج روستانشینان و عزمیت آنها به شهرها
پیامدهای خروج روستانشینان و عزمیت آنها به شهرها، تنها به تخریب ظرفیتهای کشاورزی و باغداری کشور به عنوان یکی از مهمترین ارکان توسعه و امنیت غذایی کشور خلاصه نمیشود، بلکه این عارضه به تدریج شهرها را نیز درگیر نارساییهای پیچیدهای در حوزههای گوناگون میکند که رفع و حل و فصل آن به سادگی مُیَسَر نمیشود.
شهرهایی که به سختی تاب و توان تحملِ الزامات و نیازهای جمعیت شهرنشین خود را دارند. مواجه شدن با فوج فوج جمعیتی که با هزار و یک، امید و آرزو در صدد برخورداری از رفاه، امکانات و معیشت هر چه مطلوبتر هستند با چالشهای عدیدهای مواجه میشوند و در این شرایط نه تنها قادر به تامین نیازهای جمعیت مهاجر نخواهند بود، بلکه در مهیا ساختن ضروریات زندگی جمعیت بومی و سابق خود نیز دچار مشکل خواهند شد.
طبق آمار نرخ رشد اقتصادی در نیمه اول سال در بخش کشاورزی، کمتر از یک درصد و در نقطه مقابل، نرخ رشد در گروه خدمات، بیش از هفت درصد است و این امر موید کاهش ضریب تولید در عرصه زراعت به نسبت ادوار و دهههای گذشته است.
موارد بسیاری در این افت میزان تولید در حوزه زراعت دخیل است که شاید اصلیترین آن به چالش منابع آبی، بروز خشکسالی، مهاجرت از روستاها معطوف میشود.
چندی پیش، ناصر مقدسی، قائم مقام سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری در گفتوگو با رسانهها با اشاره به ضرورت حفظ منابع تولید در روستاها و لزوم در اولویت قرار گرفتن آن بیان کرد: متاسفانه در کنار برخی از محدودیتهای طبیعی، برخی اقدامات غیراصولی باعث بروز مشکلات هر چه بیشتری شده است.
وی حرکت هوشمندانه در مسیر کشاورزیِ نوین، تنوع هر چه بیشتر فعالیتهای روستایی و توجه جدی به فرآوردههای ارگانیک را از مولفه اساسی در افزایش درآمد و ارزش افزوده روستاها عنوان میکند.
امید آن میرود، طرح توانمندسازی روستاها با جدیت، همت و فراگیری تاثیرگذار، پیگیری و عملیاتی شود، در غیر اینصورت، در آیندهای نه چندان دور، شاهد تشدید روند خالی شدن روستاها از سکنه (که بنا بر اظهارات معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری، در سال ۹۴، ضریب آن حدود ۳۳ هزار روستا و آبادی عنوان شد) خواهیم بود.