داعش؛ ابزار تهدید ترامپ در مقابل اروپا

دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا، کشورهای اروپایی را تهدید کرده در صورت عدم اجرای تعهدات خود برای تحویل گرفتن ۲۵۰۰ تروریست‌ خارجی داعش که در سوریه و عراق دستگیر شده‌اند، واشنگتن آن‌ها را آزاد خواهد کرد. ترامپ گفت، اگر اروپا تروریست‌های داعش را به عنوان زندانی قبول نکند، وی مجبور خواهد بود آن‌ها را آزاد کند تا به کشورهایی برگردند که از آنجا آمده اند؛ مثل آلمان و فرانسه. اما ترامپ به دنبال چیست؟
 
* باج‌خواهی ترامپ از اروپا
ترامپ در دوران ریاست جمهوری خود به دنبال آن بوده است تا کشورهای مختلف را به انواع روش‌ها مورد باج خواهی قرار دهد. در این راستا کشورهای عربی و به ویژه عربستان بهترین مثال از سیاست‌های ترامپ است که وی به روش‌های مختلف آل سعود را دوشیده است. اروپا نیز در دوران ترامپ با این مسئله مواجه شده است.

ترامپ از کشورهای اروپایی خواسته مشارکت بیشتری در تأمین بودجه ناتو داشته باشند. سقف این بودجه در حال حاضر ۲ درصد تولید ناخالص ملی هر یک از کشورهای عضو است. اما نکته قابل توجه این است که آلمان علی‌رغم افزایشی که برای سال ۲۰۲۰ لحاظ کرده، برای سال‌های بعد از آن، جهت معکوس را انتخاب کرده و تا سال ۲۰۲۳، سهم این کشور در تأمین بودجه ناتو، به ۱.۲۵ درصد از تولید ناخالص ملی می‌رسد. در این ارتباط سفیر آمریکا در برلین اعلام کرده که بی علاقگی آنگلا مرکل صدراعظم آلمان برای افزایش بودجه نظامی، شاید آمریکا را مجبور کند نیروهای خود در آلمان را به لهستان منتقل کند. در واقع، آمریکا صراحتاً در حال ایجاد شکاف در اروپای واحد است و ناتو دوران شکننده‌ای را تحت ‌فشارهای ترامپ طی می‌کند و کشورهای اروپایی را به تأمل در مورد آینده «نظام دفاع جمعی» ذیل ناتو وادار کرده است.

آمریکا با ادعای خرید جزیره گرینلند از دانمارک تنش دیگری ایجاد کرده است. همچنین تقاضای ترامپ مبنی بر ورود مجدد روسیه به گروه کشورهای صنعتی درحالی‌که اروپا و روسیه مشکلات خود را دارند و ماجرای اوکراین همچنان ادامه دارد، سبب بروز مسائلی جدید شده است. درو اقع در دوران ترامپ، روابط اروپا و آمریکا شاهد اختلافات جدیدی بوده است و ترامپ سعی دارد تا به روش‌های مختلف هزینه‌های محول شده به آمریکا را کاهش داده و کشورهای اروپایی را وادار به تامین این هزینه‌ها کند.

با این حال، سخنان ترامپ مبنی بر آزاد کردن ۲۵۰۰ تروریست داعش نخستین باری نیست که اروپا را تهدید می‌کند در صورتی که آن‌ها داعش را به کشور خود باز نگردانند مجبور به آزادی آن‌ها در اروپا خواهند شد. پیش از این و در ماه فوریه نیز آمریکا اعلام کرده بود ۸۰۰ تروریست داعشی را در اختیار دارد و برخی از رسانه‌ها نیز به نقل از آمریکا اعلام کرده بودند که ۱۰هزار داعشی دارند. آمریکا در این باره شفاف عمل نمی‌کند و برای تحمیل خواسته خود به اروپا دچار تناقض گویی شده است، اما اساساً آمریکا چرا این کار را می‌کند؟
 
 در پاسخ به این مسئله باید به شرایط منطقه و اروپا و مواضع آن‌ها درقبال جهان دقت کرد. هم اکنون کشورهای اروپایی به ویژه آلمان، فرانسه و انگلیس با سیاست‌های آمریکا درباره منطقه غرب آسیا همراهی و همکاری لازم را ندارند.

یکی از این مسائلی که برای آمریکا و صهیونیست‌ها حائزاهمیت است، طرح معامله قرن است. اروپایی‌ها با طرح معامله قرن آمریکا در مورد فلسطین همکاری ندارند و این طرح را قابل اجراء نمی دانند؛ کشورهای اروپایی مانند فرانسه طرح‌هایی را مطرح کرده و با سیطره کامل رژیم صهیونیستی بر سرزمین‌های اشغالی مخالفند و ملاحظاتی دارند. البته کشورهای اروپایی به دنبال حمایت از فلسطین نیستند بلکه طرح معامله قرن را موجب تشدید تنش در منطقه و در نتیجه تحت الشعاع قرار گرفتن منافع خود می‌دانند. علاوه بر این،کشورهای اروپایی به دلیل اینکه توسط ترامپ از مسئله فلسطین کنار گذاشته شده‌اند با طرح‌های وی در این مورد مخالف هستند.

نکته دیگر اینکه آمریکا هم اکنون دنبال ایجاد اجماع و اتحاد علیه جمهوری اسلامی است، اروپایی‌ها به خصوص آلمان و فرانسه از پیوستن به ائتلاف دریایی علیه ایران اعلام نارضایتی کردند، لذا آمریکا با ابزار داعش در فکر باج خواهی از کشورهای اروپایی است. در کل می‌توان گفت که آمریکا برای اجرایی کردن طرح‌های منطقه‌ای خود مانند طرح معامله قرن و ائتلاف سازی علیه ایران به باج خواهی با ابزار داعش بین اروپایی‌ها برآمده است تا این کشورها را به خود نزدیک کند. با نزدیک شدن به زمان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، شکست‌های رئیس جمهور این کشور در عرصه رویارویی با چین و روسیه، کره شمالی، ایران و اروپا هر روز نمایان‌تر می‌شود و ابعاد عمیقی می‌گیرد و از این منظر آمریکا به حمایت‌های اروپا نیاز دارد.
 
* انحراف افکار عمومی از نقش آمریکا در شکل گیری داعش
اما تهدید ترامپ مبنی بر آزاد کردن تروریست‌ها داعش وجه دیگری نیز دارد. این تهدید آشکار رئیس جمهور آمریکا علیه کشورهای بزرگ اروپایی که شمار قابل توجهی از اتباع آن‌ها در صفوف داعش در سال‌های اخیر جنگیده اند، نشان می‌دهد که واشنگتن به راحتی حاضر است مسئولیت پدیده‌هایی را که خود در به وجود آوردن آن‌ها نقش اساسی داشته، بر دوش دیگر کشورها بیاندازد و از زیر بار آن شانه خالی کند. آمریکا در کنار برخی کشورهای اروپایی در راستای اهداف و منافع غرب، نقش محوری در گسترش داعش داشته است. "فردریک پواسون" کارشناس مسائل غرب آسیا معتقد است که آمریکا و فرانسه در کنار هم مسئولیت ظهور داعش را برعهده دارند. به این ترتیب،اروپایی‌ها نیز در کنار واشنگتن نقش قابل توجهی در گسترش داعش ایفا کرده اند. ترامپ بارها مدعی شده که آمریکا برای از بین بردن داعش متعهد است و از مردم در برابر تروریسم دفاع خواهد کرد. این ادعای ترامپ کاملا خلاف واقع است. او ظاهرا فراموش کرده که خود در جریان مبارزات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال ۲۰۱۶، دولت اوباما را عامل ایجاد گروه تروریستی داعش دانسته بود.
 
* نتیجه
روابط دو سوی اقیانوس اطلس در دوره ترامپ به دلیل اختلافات متعدد درباره تجارت، برجام، ناتو، توافق آب و هوایی و برخی مسائل دیگر مختلف دچار شکاف بزرگی شده است و ترامپ به همین دلیل خواهان آن است تا با استفاده از ابزارهای مختلف، اروپایی‌ها را تحت فشار قرار دهد. لذا واشنگتن پس از استفاده ابزاری از داعش، اکنون که تاریخ مصرف آن به پایان رسیده است، قصد دارد به بهانه لزوم پس فرستادن نیروهای داعشی به کشورهای اروپایی، این کشورها را تحت فشار قرار دهد. دولت‌های اروپایی اما حاضر نیستند این تروریست‌ها را بپذیرند. لذا باید گفت که اختلاف دیگری به فهرست طولانی اختلافات بین آمریکا و اروپا افزوده شده است.
محسن رحمانی