سایه سنگین مدرنیته بر سبک زندگی ایرانی اسلامی

این روزها بسیاری از ما در گیر و دار سنت و مدرنیته به تناقض بی‌پایانی رسیده‌ایم، دنیای مدرنی که جا پای زندگی سنتی گذاشت و کشمکشی وسوسه برانگیز به راه انداخت تا ما را میان باورها و آموزه‌های سنتی و مذهبی‌مان درهم آمیزد.

تغییر سبک زندگی که این روزها به اپیدمی‌ تبدیل شده است، از پایان دوره صفویه و مخصوصاً بعد از روی کارآمدن رضاخان و تجدد آمرانه‌اش در ایران رخ داد، مسئله‌ای که با عالمی‌ جدید و ساحتی نوین عرصه را در تصرف و تملک خود درآورد و آن را به جامعه شبه مدرن تبدیل کرد، جامعه‌ای که نه می‌توان آن را سنتی و اسلامی‌ خواند و نه آن را مدرن، این آشفتگی هویتی، نگران کننده است.

دنیای مدرنی که الگوی نوین سبک زندگی را در بین افراد جامعه به وِیژه خانواده‌ها اشاعه داده است و از متفکرانی چون نیچه، فوکویاما،‌ هایدگر،‌ هانری کربن سرچشمه گرفته، نه تنها ایران بلکه جامعه جهانی را آشفته کرده است، دنیایی که با تفکرات و فلسفه خود می‌خواهد جای خدا را بگیرد و هویتی جدید با تاریخی جدید برای انسان رقم بزند.

سبک زندگی، که در واقع بعد بیان‌گرایانه و نمایش‌گرایانه دارد، هویت باطنی جامعه را به نمایش گذاشته و قابل ارزیابی قرار می‌دهد و اینجاست که در تعریف سبک زندگی‌مان به مترادفاتی چون سبک زندگی اسلامی، شیعی، ارزشی، انقلابی، بر می‌خوریم و هویت‌مان را با این واژه‌ها عجین شده می‌بینیم و شاید به همین دلیل باشد که این تنها چیزی است که در دنیا ساختگی‌مان باعث آرامش خاطرمان می‌شود.

سبک زندگی ایرانی، که تار و پودش با مایه‌های سنتی این مرز و بوم و جوهره شیعی قوام یافته، در برابر هجوم اندیشه‌های غربی شاید در منظر اول لیبرالیزه نشده؛ اما تغییر سبک زندگی در این چند دهه اخیر نشان می‌دهد به تحولات عمیق و ریشه‌داری در جامعه‌مان برسیم که ما را به چاره وامی‌دارد، تاکیدات همیشگی رهبری بر سبک زندگی اسلامی‌ نشان از اهتمام ویژه ایشان و اهمیت بسزای این موضوع است؛ موضوعی که این روزها کانون بحران تلقی می‌شود و به نوعی نشان از عدم آگاهی و تلقی ناصوابمان از سبک زندگی اسلامی‌ است.

سبک زندگی اسلامی‌ که زیربنای تمدن‌ساز و موفقی برای بشر بوده به طور قطع می‌توان گفت تنها پادزهر سلطه دنیای غربزده نیز است؛ ترویج سبک زندگی اهل بیت، رواج ساده زیستی و احیای آن تنها راه مقابله با این هجمه‌هاست.

سبک زندگی ایرانی اسلامی‌ جامعه ما با عوامل و عناصر متعددی در ارتباط است که با تغییر در آن ستون‌های هویت‌مان را دستخوش تغییر خواهیم داد که الگوی متمایزی برایمان می‌سازد، آنچه مسلم است دغدغه‌مندی جامعه در این خصوص است تا با برخورد درست با هجوم فرهنگ بیگانه و لایف استایل که زندگی فرد را فقط در 4 حوزه کسب و کار، روابط جنسی، لذت‌جویی و هویت‌یابی می‌بیند، قرار ندهد و تمام وجوه زندگی‌اش را با این افکار نبلعد، بخاطر مدرنیته از سنت‌های مادری‌اش چشم پوشی کند، سر بر بالش سنت بگذارد و خواب مدرنیته نبیند.

دنیای مدرن با ظاهری فریبنده آرامش روح مان را مصادره کرده است، هر روز پیشرفت‌های تکنولوژی از چیزی سخن می‌گویند و هر لحظه بیماری جدیدی در دنیا رونمایی می‌شود که بسیاری از این ریز فاکتورهای خطرناک چون انواع سرطان را مدیون لذت‌های دنیای مدرن هستیم، دنیا ماشینی و کم تحرکی که برای خود ساخته‌ایم و با غذاهای آماده و فست فودها پر کرده‌ایم.

امتداد اندیشه‌ها و فرهنگ دینی و بازخوانی الگوهای پیشرفت اسلامی‌ می‌تواند ما را در مسیر تمدن اسلامی‌ سربلند سازد و از مسموم شدن آلودگی‌های فرهنگی راهی بخشد، به امید روزی که در سراسر زمین سبک زندگی اسلامی‌ را بسط دهیم و اندیشه‌های اخلاقی و پارسایی بر جهان حکمرانی کنند.