نیروگاه برق نکا؛ میراث‌دار سال‌های مقاومت و ایستادگیتصاویر

به گزارش بلاغ، نیروگاه شهید سلیمی شهرستان نکا در کنار دریای خزر و در مجاورت روستای زاغمرز قرار دارد.
این نیروگاه به وسیله 3 شرکت آلمانی ساخته شده بود و نخستین واحد آن در اواخر پاییز سال 58 وارد مدار شد و کار نصب و راه‌اندازی سه واحد دیگر، هر یک با فاصله پنج ماه نسبت به دیگری به اتمام رسید.
قدرت این نیروگاه 760 مگاوات بوده که 25درصد برق مورد نیاز شبکه سراسری در سال 59 را تأمین می‌کرد و در حال حاضر نیز به عنوان بزرگ‌ترین نیروگاه کشور مطرح است.
اگرچه بمباران نیروگاه شهید سلیمی نکا به دلیل دور بودن از مرز عراق، چندان محتمل به نظر نمی‌رسید اما به دلیل اهمیت ویژه آن در شبکه و ارزش زیاد اقتصادی این نیروگاه، با استفاده از پدافند عامل و ضد هوایی نسبت به حفاظت آن اقدام شد.

<a href='https://www.bloghnews.com' target='_blank'>بلاغ</a>: نیروگاه شهید سلیمی نکا

با این حال،این نیروگاه در تاریخ 65/9/15 به وسیله سه هواپیمای عراقی بمباران شد که در اثر آن هر چهار واحد نیروگاه و سیستم‌های مشترک آن آسیب دید و بخشی از تأسیسات اصلی، تجهیزات و سیستم‌های مشترک آن دچار آتش‌سوزی شده و از بین رفتند.
در این بمباران یک نفر شهید شد و تعدادی نیز مجروح و مصدوم شدند.
خسارات وارده به نیروگاه، بسیار عمده بود، واحد دو و بخشی از سیستم‌های مشترک در حدود 45 دقیقه در آتش سوختند و باید گفت که خسارت ناشی از آتش سوزی کمتر از خسارت مستقیم بمباران نبود.
پس از خاموش‌سازی آتش، سازماندهی موقت پرسنل به منظور بازسازی و راه اندازی مجدد نیروگاه در شب همان روز آغاز شد.
بازسازی مرحله نخست با تلاش شبانه‌روزی پرسنل خدوم انجام می‌شد و دو واحد از چهار واحد نیروگاه در مدت سه هفته وارد مدار شد.
راه‌اندازی نیروگاه ویران شده در مدت سه هفته در شرایطی صورت گرفت که حتی در نیروگاه نیز برق وجود نداشت، تهیه موتور ژنراتور و کابل کشی برای تولید برق موقت، تأمین برق موقت از شبکه توزیع مازندران و احیای مستقیم برق موقت نیروگاه، برنامه‌ریزی، پاک‌سازی، عیب‌یابی، تهیه قطعات و ماشین‌آلات برای تعمیر و بازسازی و راه‌اندازی دو واحد از چهار واحد نیروگاه آن هم در مدت 21 روز هنوز برای بسیاری از متخصصان، امری مافوق تصور است.
در این مدت روزانه بیش از یک‌هزار نفر در محدوده‌های نسبتاً کوچک کار می‌کردند، بازسازی سومین واحد در یک مرحله در مدت 25 ماه انجام شد و وارد مدار شد. مرحله تکمیلی بازسازی این واحد تا اواخر پاییز سال 66 به طول انجامید.

دومین بمباران نیروگاه، در مهر ماه سال 66 در حالی انجام گرفت که سه واحد نیروگاه فعالیت می‌کرد و چهارمین واحد در انتظار قطعات و تجهیزات جدید برای بازسازی لوازم آسیب دیده بود.
برخی کارکنان و پیمانکاران خارجی در بمباران 65/9/25 در نیروگاه حضور داشتند، که ساعتی بعد از بمباران همگی آن جا را ترک کردند و هیچگاه بازنگشتند.
در جریان دومین بمبارن نیروگاه، گرچه تجهیزات، آسیب کمتری دیدند و برخلاف گذشته، آتش‌سوزی نیز در واحد ایجاد نشد، ولی حجم آسیب‌های وارده به کارکنان نیروگاه بسیار بزرگ و دلخراش بود.
تعدادی از کارکنان در آتش سوختند و به شهادت رسیدند، تعدادی در اثر ترکش، خاک وطن را در آغوش کشیدند و تعداد کثیری نیز مجروح گشتند.
تعداد شهدای نیروگاه اعم از کارکنان و پیمانکاران در این مرحله، 23 نفر بود و بیش از 120 نفر نیز مجروح شدند که حدود 70 نفر آنها از کار افتاده محسوب شدند.
بعد از بازسازی دو واحد، نیروگاه برای سومین بار در تاریخ چهار خرداد 67 بمباران شد، در این بمباران یک نفر مجروح شد و یک نفر هم به شهادت رسید و خسارت وارده به تجهیزات، بسیار سنگین بود.
کار نیروگاه تنها به حوزه بازسازی منتهی نمی‌شد، ایجاد مواضع، تدارک و تأمین تجهیزات و ماشین آلات و نیز سنگرسازی برای بیش از 40 ارتشی که با جنگ افزارهای خود، وظیفه حفاظت از نیروگاه را به عهده داشتند و نیز تدارک و برقراری ارتباطات و تأمین وسایل رفاهی برای دیدبان‌ها که در اطراف نیروگاه و شهرهای مازندران و همه مسیرهای احتمالی نفوذ هواپیماهای دشمن، از مازندران تا همدان مستقر بودند، به عهده نیروگاه بود.
علاوه بر آن کار تحقیقاتی پدافند غیرعامل با استفاده از بالن‌ها و با همکاری جهاد دانشگاهی،جزیی از کار نیروگاه محسوب می‌شد.
محاسبه،تهیه طرح و برنامه و تأمین بودجه به منظور مقاوم‌سازی ساختمان نیروگاه در مقابل بمباران دشمن از دیگر مأموریت‌های نیروگاه به حساب می‌آمد که نتیجه آن کاهش خسارت جانی در بمباران سنگین مرحله سوم بود.

پراکنده‌سازی محل استقرار کارکنان و جلوگیری از تجمع آن‌ها به منظور کاهش خسارت جانی، آماده‌سازی ساختمان‌های موقت و تأمین لوازم و مایحتاج آن‌ها، مأموریت دیگری بود که به مدیران نیروگاه سپرده شده بود.
سنگرسازی در اطراف ساختمان‌های کاری و حتی اطاق فرمان واحدها و نیز سنگربندی اطراف تجهیزات نیروگاهی با دیوارهای بتنی و کیسه‌های شن و ماسه در طبقات مختلف در حین بازسازی نیروگاه، آن هم در مدت چند ماه، کاری بود که جز با مجاهدات‌های فراموش نشدنی کارکنان،میسر نبود.
جا‌به‌جایی کارکنان و اسکان آنها در محل‌های امن از فعالیت‌های اولویت‌دار نیروگاه در این مقطع زمانی به شمار می‌رفت.
در این راستا اقدام اخلاقی مدیران نیروگاه و انتقال محل اسکان مجموعه مسئولان نیروگاه و حراست آن به نقاط امن، بعد از انتقال کامل سایر نیروها، باعث شد تا همکاری و همدلی کارکنان با مدیریت نیروگاه، نزدیک‌تر و بهتر انجام پذیرد.
تهیه لباس و ماسک ضد شیمیایی، انجام آموزش و حتی مانورهایی برای کاهش آسیب‌های احتمالی نیز در اواویت‌های کاری مدیران جای داشت.
در هر نیروگاه ابزار و تجهیزاتی وجود دارند که ممکن است در موقع بمباران، خطرات شدیدی را برای کارکنان به همراه داشته باشد.
منابع بزرگ CO2 مایع ، منابع سود و اسید، کپسول هیدروژن، لوله های گاز و نیز لوله های مختلف با فشار و درجه حرارت بسیا زیاد از جمله این موارد هستند.
مدیریت نیروگاه باید ضمن آموزش کارکنان، برای حفاظت از جان خود، مراقبت و حفظ این منابع مهم اما خطرساز را نیز مدیریت می کرد. همکاری مردم شهرهای اطراف، بیمارستان ها و ارگان ها و دوایر دولتی با مدیریت نیروگاه در زمان بمباران و بعد از آن به ویژه در دوره بازسازی نیروگاه، بسیار کارساز بود.

روحیه فداکاری و مجاهدت کارکنان و مدیران نیروگاه موجب شد تا نام نیروگاه شهید سلیمی نکا پس از بازسازی، همچنان در صدر مهم‌ترین و حیاتی‌ترین نیروگاه‌های کشور جای داشته باشد و با وجود آن که روزهای سخت و بمباران‌های سنگینی را تجربه کرد ولی نخستین نیروگاهی بود که بازسازی آن به اتمام رسید؛ آن هم به نحوی که هیچ اثری از خرابی‌های ناشی از جنگ در سیمای آن دیده نمی شود.
گزارش از شهین باج

نیروگاه برق نکا؛ میراث‌دار سال‌های مقاومت و ایستادگی/تصاویر