«معمایِ احمدی‌نژاد» برای ایفای یک «نقش اول» جدید

بلاغ، احمدی نژاد بازگشته است؛ مردی که به حاشیه رفتن و سکوت کردن هیچگاه مشی ریاست جمهوری 8 ساله اش نبود، و حال در روزهایی که تنها عنوان رییس جمهور سابق را یدک می کشد تلاش دارد در قامت یک سیاستمدار نقش اولی به سیاست بازگردد. گویی آنکه نسیم بهاری که از مدت ها پیش او و اسفندیار دولتش وعده داده بودند در حال وزیدن گرفتن است. بهاری با مشایی یا بدون مشایی.

از نوروز انتخاباتی 92 تا رجعت ُیاسی در نوروز 93
نوروز 92 تحت الشعاع پیام سراسر انتخاباتی و «زنده باد بهار» محمود احمدی نژاد و تحرکات انتخاباتی او و یاران نزدیکش برای بر صندلی نشاندن اسفندیار رحیم مشایی بر کرسی ریاست جمهوری یازدهم بود، امیدی که به سرعت رو به خزان رفت و با رد صلاحیت مشایی جریان احمدی نژاد از گردونه انتخابات حذف شد. اتفاقی که به عقیده برخی پایانی بر دوران احمدی نژاد و جریان نزدیک به او بود. به سکوت رفتن رییس دولت سابق و نزدیکانش در روزهایی که در پاستور حضور نداشتند بیش از پیش به این احتمال قوت می بخشید که احمدی نژاد همانطور که یکباره آمده بود یکباره هم حذف شد. در مقابل اما بودنند سیاسیونی که احمدی نژاد را هنوز همان مرد غیرقابل پیش بینی می دانستند که مرد به حاشیه رفتن و سکوت کردن و دست شستن از قدرت نبود. چه آنکه به زعم آنها احمدی نژاد در حال تجدید قوا برای بازگشت دوباره به سیاست بود، پیش بینی که گویی حال این روزها به حقیقت نزدیک شده است.

رییس جمهور سابق در نیمه دوم سال 92 که دیگر رییس پاستور نبود، حتی برخلاف دیگر سیاسیون، محافل عمومی را بر محافل سیاسی ترجیح می داد. او طی چندماه بعد از دوران ریاست جمهوری اش تنها در برخی مراسم هیات مذهبی، مساجد و حسینیه‌ها و دیگر مراسم عمومی حضور داشت که توجه مردم زیادی را به سوی خود جلب کرد. این در حالی است که او در مقابل در معدود دفعاتی در مجالس و مراسمی که سیاسیون و مسئولان نظام حضور داشته اند حضور یافت و شکل رسمی حضور او تنها در جلسات مجمع تشخیص مصلحت نمود و بروز داشت.او حتی حاضر نشد در مراسم تحلیف حسن روحانی در مجلس شورای اسلامی حضور یابد تا اینگونه خط جدایی که بین خود و سیاستمداران از نوع اصولگرا و اصلاح طلب کشیده بود را پررنگ تر کند..

بهار 93 اما نقطه آغازی برای احمدی نژادی‌ها شده است. سیاستمدار سمنانی تبار نوروز 93 خود را با سفر به مناطق جنگی راهیان نور آغاز کرد. سفری که بنا بر برخی روایات، احمدی نژاد در آن از دولت روحانی انتقادات شدیدی را مطرح ساخته و البته همچون گذشته از اسفندیارش دفاع کرده بود. احمدی نژاد حتی در مراسم ایام فاطمیه دفتر مقام معظم رهبری حضور پیدا کرد تا رسما بازگشت خود به سیاست را اینگونه در قاب دوربین ها به ثبت رساند.

چنانچه به نظر می رسد ژست آرام و معقولی که او و دوستانش طی چندماه پیش اتحاذ کرده بودند به کناری نهاده شده و احمدی نژادی ها به همان ذائقه سابق خود که جنجال آفرینی و پرسروصدا حرکت کردن است بازگشته اند.

سال گذشته بود که برخی خبرها از تحرکات جریان احمدی نژاد در قالب برگزاری جلسه با وزرا و معاونان سابق، تلاش برای کادرسازی در قالب دانشگاه ایرانیان، نشست با حامیان رسانه ای و تهیه لیست 150 نفره برای انتخابات مجلس دهم حکایت داشت. سال جدید اما با خبرهایی از جنسی دیگر همراه شده است.

در همین راستا چندی پیش غلامحسین الهام ابوالمشاغل دولت دهم و همراه این روزهای احمدی نژاد، فراخوانی برای اتحاد احمدی‌نژادی‌ها داد و از همه هوادارانش خواست که دور هم جمع شوند. فراخوانی که گویای گامی فراتر برای بازگشت به عرصه سیاست از سوی این جریان داشت. راه اندازی سایت، وبلاک و نشریه و ... با عناوینی چون«دولت بهار»، «آیین»، «رییس‌جمهور ما» و «مهر ماندگار» که دفاع از دولت سابق و نقد دولت فعلی را دستور کار خود قرار داده اند از تلاش های رسانه ای جدید این جریان در سال جدیدب وده است.

اوج این تحرکات هم به راه‌اندازی مجتمع رسانه‌ای هما (هواداران محمود احمدی‌نژاد) باز می گردد. گامی جدید از تیم دولت سابق برای ورود دوباره به عرصه سیاست‌ورزی. این مجتمع رسانه ای بنا به برخی گفته ها ساماندهی وبلاگ‌نویسان، شبکه‌های اجتماعی و راه‌اندازی رسانه‌های جدید را به همراه تولید محتوا در فضای مکتوب و سایبر در دستور کار دارد. مدیریت این مجتمع با یک هیات‌مدیره پنج نفری است.

برخی خبرهای دیگر هم حکایت از برگزاری جلساتی تحت عنوان «هیات منتظران بهار» هم از سوی این تشکیلات برگزار می شود که اهداف سیاسی را دنبال می کند.

در همین حال احمد خورشیدی، دبیر کل جمعیت خدمتگذاران و پدر داماد احمدی نژاد که تا پیش از این انتقادات تندی نسبت به احمدی نژاد مطرح می کرد، معتقد است« احمدی نژاد هم مثل هر رییس جمهور دیگری پس از دوران مدیریت و ریاست جمهوری اش تنها از مسوولیت قبلی خود کناره گیری کرده است و این به معنای کناره گیری از همه فعالیت ها از جمله سیاست نیست.»

او می گوید«عملکرد دولت فارغ از اینکه چه شخصی در راس آن باشد، می تواند زمینه برای بازگشت به عرصه سیاست و قدرت را برای احمدی نژاد فراهم کند. گذشت همین زمان عملکرد دولت روحانی سبب شده است که اقبال نسبت به جریان احمدی نژاد افزایش یابد.»

دبیرکل جمعیت خدمتگذاران، با تاکید بر اینکه اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها پاشنه آشیل دولت روحانی است، می گوید: «شک نکنید که اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها که منجر به حذف خواسته و یا ناخواسته بخشی از یارانه بگیران سابق خواهد شد آن هم در شرایطی که در کشور ما همه خود را مستحق دریافت یارانه می دانند حتی افراد ثروتمند می تواند یک نارضایتی عمومی را در سطح جامعه نسبت به دولت ایجاد کند. بنابراین همانطور که در دوره ای یارانه در افزایش اقبال به احمدی نژاد موثر بود، همین یارانه ها در کاهش اقبال به دولت روحانی می تواند تاثیرگذار باشد.»

اصولگرایان معمای احمدی نژاد را حل خواهند کرد؟
بازگشت احمدی نژاد اما گرچه به ظاهر ساده می نماید اما بی شک مرد آرادانی روزهای نه چندان دور پاستور این روزهای معمای بزرگی در اذهان سیاسیون از چپ و راست سیاسی کشور است. بازگشت او به سیاست در روزهایی که اصلاح طلبان در میانه بازگشت به قدرت هستند و اصولگرایان در میانه به کنار نهاده شدن از قدرت، می تواند معادلات سیاسی را تا حدی تغییر دهد.

در این میان برخی گمانه ها حکایت از احتمال نزدیک شدن احمدی نژاد به جریان اصولگرا دارد، او که بر شانه های مردان اصولگرا، 8 سال ریاست جمهوری کرده بود اما همواره از در بی وفایی و انکار اصولگرا بودن در آمده بود شاید بی تمایل نباشد برای بازگشت قدرتمندانه تر به سیاست بار دیگر به سوی اصولگرایان رجعت کند. چه آنکه احمدی نژاد به خوبی می داند پشتوانه مردمی او در سال های اخیر و در نتیجه مشکلات اقتصادی و معیشتی به شدت آسیب دیده است و تنهایی به صحنه آمدن بی شک نتیجه مطلوبی برای او در پی نخواهد داشت. در این میان اما گرچه بخشی از نواصولگرایان منتقد دولت فعلی هنوز هم از حامیان پروپاقرص رییس جمهور سابق هستند اما حضور پررنگ مشایی در اطراف احمدی نژاد همچنان خط قرمز آنها برای قرار گرفتن دوباره پشت سر اوست.

در سویی دیگر فقدان مرجعیتی قدرتمند در بدنه اصولگرا را باید ضعفی دانست که احمدی نژاد می تواند از آن به نفع خود بهره برداری کند و با تن دادن به برخی شروط اصولگرایان، بخشی از این بدنه سیاسی که همان نواصولگرایان منتقد دولت فعلی هستند را با خود همراه سازد. آنهم در شرایطی که جریان اصولگرا در تب و تاب ماندگاری یا به حاشیه رفتن در سیاست است.

این احتمال اما در مقابل مخالفان سرسخت و قدری از نوع راست گرایان سنتی را پیش رو دارد. آنانی که روزگاری دورتر خود احمدی نژاد و جوانترهای اصولگرا را برای بازگشت به قدرت علم کردند اما با پشت پا زدن آنها روبرو شدند و 8 سال را با دلخوری و سکوت و مماشات طی طریق کردند. آنهایی که یکبار از ریسمان سیاه و سفید احمدی نژادی ها زخم خورده اند بعید است بار دیگر حاضر به تن دادن به حمایت از او شوند و او را محور اتفاق و اتحاد خود قرار دهند.

در همین راستا امیر محبیان از تحلیلگران اصولگرای منتسب به راست سنتی در تحلیلی از بازگشت احمدی نژاد به سیاست، می گوید« شرایط فعلی سیاست کشور احمدی نژاد را به باور بازگشت به سیاست رسانده است، اگر روند اوضاع به آن صورت که او فکر می‌کند پیش برود، فرصت مجدد برای بازآفرینی دولت پیشین فراهم خواهد آمد.»

او در ضمن سخنانش هشداری را به جریان اصولگرایی می دهد و تاکید دارد فقدان مرجعیت سیاسی و عدم انسجام در جریان قدرتمند اصولگرایان می تواند افرادی غیرحزبی چون احمدی نژاد را باردیگر در دایره سیاست وارد کند« فقدان مرجعیت سیاسی کارآمد درون اصولگرایان می تواند باعث بازگشت احمدی نژاد شود. مرجعیتی که بتواند جریان قدرتمند اصولگرایان را به‌گونه‌ای مدیریت کند که مانع از حضور افرادی خارج از سیستم موجود باشد.» وی تاکید دارد« فقدان انسجام تشکیلاتی لازم درون اصولگرایان که عملا نیروی غیرحزبی ولی منسجم و باانگیزه هوادار احمدی‌نژاد را در برابر تشکل‌های موجود پیش ببرد.»

اما محمود احمدی‌نژاد در همه سال‌هایی که خود را به عنوان سیاستمدار به ساختار سیاسی نظام جمهوری اسلامی معرفی کرد بازیگری سیاسی بود که پیش بینی رفتار سیاسی او سخت می نمود. شاید ریشه احتمالات و اما و اگرها از آینده سیاسی او رجعت سیاسی او را نیز باید در همین خصلت خاص او جستجو کرد. در این میان اما بی شک بیش از اصلاح طلبان این دولتی ها و اصولگرایان هستند که با پدیده احمدی نژاد باید دست به گریبان شوند. مبارزه ای که شاید به بازگشت دوباره احمدی نژاد به سیاست منتهی شود یا او را برای همیشه از گردونه سیاست ایران حذف کند.