۳۵ سال شیرین و موفق در کنار زنبورهای عسل

به گزارش بلاغ،آذربایجان‌غربی قطب تولید زنبورعسل در کشور است به طوری که سالانه ۲۲ هزار تن عسل در این استان تولید می‌شود و امسال تولید عسل در آذربایجان‌غربی ۲۷ درصد و تعداد کندوها پنج درصد افزایش داشته و به یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن رسیده و همچنین ۱۴ تعاونی زنبورداری، ۶ واحد بسته بندی و ۳۰ شرکت تولید ملکه و کندوی عسل در آذربایجان غربی فعال است.
در بخش زنبورداری و مشاغل وابسته به آن نزدیک به ۱۲ هزار نفر مشغول به کار هستند که هفت هزار و ۵۰۰ نفر آنها به صورت مستقیم در این مشاغل فعالیت می‌کنند و همه آنچه که گفته شد نشان از وجود ظرفیت بالای آذربایجان‌غربی برای تولید عسل و در نهایت صادرات این محصول به خارج و ارزآوری بوده که نیازمند برندسازی و پیدا کردن بازارهای هدف است.
با توجه به اینکه امسال با شعار «رونق تولید» نام‌گذاری شده و از سویی در شرایط سخت اقتصادی کشور نیاز به حمایت از تولیدکنندگان داخلی به شدت احساس می‌شود برای آشنایی با این افراد و یادگیری فوت و فن‌های موفقیت آنها گفت‌وگویی را با «عنایت‌الله عابدی» یکی از افراد موفق در بخش تولید و صادرات ترتیب داده‌ایم.
این فرد از طریق برندسازی و بازاریابی نسبت به صادرات عسل به خارج از کشور اقدام کرده و به این ترتیب به عنوان تولیدکننده، صادرکننده و کارآفرین برتر آذربایجان‌غربی در سال ۹۸ انتخاب شده است، عنایت‌الله عابدی زنبوردار باسابقه و ۳۵ ساله همچنین از سال ۸۸ تا ۹۶ عنوان کارآفرین برتر استانی و در سال ۹۷ عنوان کارآفرین برتر ملی را کسب کرده است.
فارس: به عنوان سوال نخست برگردیم به ۳۵ سال پیش و اینکه چگونه شد که شما وارد رشته زنبورداری شدید؟
عابدی: در آن زمان با توجه به اینکه پدر بنده بنا بوده و درآمد پایداری نداشت این موضوع موجب ناراحتی من می‌شد، بنابراین برای کسب درآمد پایدار تصمیم گرفتم با گرفتن ۶۰ هزار تومان وام از بانک کشاورزی اقدام به خرید ۶ کندوی زنبور عسل کرده و وارد رشته زنبورداری شوم و در طول این سال‌ها کندوهای زیادی تولید کرده و در اختیار جوان‌ها قرار داده‌ام تا آنها نیز وارد این رشته‌ها شوند تا به این ترتیب به جوانان و علاقه‌مندان این رشته نیز کمک کنم.
فارس: به توجه به انتخاب شما به عنوان صادرکننده برتر امسال رازهای موفقیت شما در بخش صادرات چیست؟
عابدی: از رازهای موفقیت در صادرات علاوه بر کیفیت محصولات باید به برندسازی و آشنایی با زائقه مردم کشورهای بازار هدف توجه کرد، برای مثال در برندسازی انتخاب نام مناسب در جلب مشتری اهمیت بالایی دارد چرا که در کشورهای عربی محصولاتی با نام‌های عربی و اسلامی خواهان بیشتری نسبت به نام‌های ایرانی دارد.

همچنین مردم عراق و پاکستان برخلاف مردم ایران به صورت کیلویی اقدام به خرید عسل نمی‌کنند، برای همین منظور صادرات عسل به این کشور در بسته‌های ۲۵۰ گرمی، ۴۰۰ گرمی و نیم کیلویی انجام می‌شود و بسته‌بندی‌های یک کیلویی در این کشورها خواهان ندارد، در واقع باید گفت انتخاب نام مناسب برای برندسازی و بسته‌بندی در اندازه‌های مناسب و زیبا از رازهای موفقیت بنده است.
فارس: انتخاب نام سینوهه برای برند محصولات‌تان از کجا به ذهن شما خطور کرد؟
عابدی: سینوهه نام پزشک مخصوص فرعون مصر بود که با تماشایی سریال یوسف پیامبر(ع) این نام به ذهن بنده خطور کرد و از آنجایی که این نام در کشورهای عربی نامی شناخته و معروف است، مورد استقبال مردم این کشورها نیز قرار گرفت و در حال حاضر این برند ۱۰ سال بوده که به ثبت رسیده است و پیش از انتخاب این نام محصولات کارگاه ما با نام اروم‌کندی به بازار وارد می‌شد که چندان شناخته شده برای مردم کشورهای خارجی نبود.
فارس: صادرات محصولات شما به کدام کشورها انجام شده و این صادرات به چه میزان است؟
عابدی: عسل تولیدی در کارگاه بنده به عراق و پاکستان صادر می‌شود که سالانه به میزان ۲۵۰ تا ۳۰۰ تن است اما متاسفانه خبردار شدم عراق روز ۲۷ شهریور ماه با صدور بخش‌نامه‌ای واردات عسل از ایران را به بهانه حمایت از تولیدکنندگان داخلی ممنوع اعلام کرده است و در صورت صحت این خبر برای صادرات محصولات تولیدی باید به فکر بازار جدیدی باشیم.
فارس: برای صادرات به ترکیه و روسیه آیا برنامه‌ای دارید؟
عابدی: در سال‌های گذشته عسل به صورت فله‌ای به ترکیه صادر و با بسته‌بندی مناسب به دیگر کشورها فرستاده می‌شد و از سویی همزمان با صادرات عسل، ملکه‌های زنبور عسل نیز از ایران به این کشور صادر شد.
تا در کنار زنبورهای عسل ایرانی دولت این کشور برای حمایت از هر زنبوردار زنبورهای عسل اصلاح نژاد شده از آلمان وارده کرده و به صورت رایگان و یا با قیمت بسیار پایین در اختیار هر کدام از آنها قرار داد به طوری که در حال حاضر این کشور در تولید عسل به خودکفایی رسیده و نیازی به واردات از ایران ندارد و برای صادرات به بازار روسیه نیز هر صادرکننده با توجه به قدرت چانه‌زنی‌اش اقدام به این کار می‌کند.

فارس: عمده مشکلات زنبورداران در حال حاضر چیست؟
عابدی: در حال حاضر قیمت بطری‌های شیشه‌ای برای بسته‌بندی محصولات کشاورزی، شکر و نایلون افزایش پیدا کرده که به هزینه‌های تولید افزوده است و این یکی از مشکلات بزرگ زنبورداران است.
فارس: حمایت‌های اتحادیه زنبورداران از شما چگونه است؟
عابدی: این اتحادیه امسال در قالب طرح تنظیم بازار در دو یا سه نوبت اقدام به ارائه شکر به قیمت زیر بازار به زنبورداران کرد که برای هر کندو در حدود دو یا سه کیلو شکر داده شد و در نوبت اول قیمت شکر یارانه‌ای سه هزار و ۵۰۰ تومان و در مرحله دوم به قیمت چهار هزار و ۵۰۰ تومان بود این قیمت به تدریج به ۶ هزار تومان افزایش یافت و در حال حاضر با افزایش قیمت شکر اختلاف قیمت شکر یارانه‌ای و بازار یک هزار تومان است.
فارس: با توجه به همه مشکلاتی که اشاره کردید آیا توصیه می‌کنید که جوانان به این شغل وارد شوند؟
عابدی: باید گفت از آنجایی که زنبورداری یک شغل دوم است به نظر بنده هرکسی به زنبورداری علاقه داشته باشد می‌تواند به این شغل وارد شود چرا که در این رشته هنوز ظرفیت بالایی وجود دارد و من همیشه به مردم توصیه کرده‌ام هرکس که توانایی دارد با نگهداری یک یا چند کندو در پشت بام خانه‌اش اقدام به تولید عسل کند و یا اگر کسی باغی داشته باشد در آنجا اقدام به نگهداری کندوی زنبور عسل کند تا ضمن تولید عسل به گرده‌افشانی درختان کمک شده تا موجب افزایش تولید محصولات باغی نیز شود.
البته ذکر این نکته نیز ضروری است که در ابتدای نگهداری زنبور عسل شاید نیش زنبورها آزاردهنده باشند اما به تدریج این نیش‌ها نیز عادی شده و با تولید عسل لذت خاصی برای فرد ایجاد می‌شود چرا که عسل طبق گفته قرآن کریم یک ماده شفابخش بوده و در حدیثی حضرت علی(ع) عسل را درمان همه بیماری‌های عنوان می‌کنند.
فارس: در حال حاضر در کارگاه شما چند نفر مشغول به کار بوده و چندین کندوی عسل وجود دارد و علاوه بر عسل چه محصولاتی در کارگاه‌های زنبورداری تولید می‌شود؟
عابدی: در حال حاضر یک هزار و ۷۰۰ کندوی عسل وجود دارد که ۲۵ نفر در کارگاه و ۲۰ نفر در زمینه نگهداری کندوهای عسل مشغول به فعالیت هستند، به طور کلی ۶ محصول در کندوها تولید می‌شوند که از جمله آنها عسل، ژل رویان معروف به اکسیر جوانی که بسیار باارزش و گران بوده، زهر یا نیش زنبور برای بوتاکس، موم، گرده‌گل و بره‌موم با خاصیت آنتی‌بیوتیکی است.
فارس: لطفا در مورد تعداد زنبورهای هر کندو و طول عمر ملکه بفرمایید؟
عابدی: در هر کندو به طور میانگین دو هزار و ۵۰۰ تا سه هزار زنبور عسل وجود دارد که وظیفه تولید عسل و نگهداری از ملکه را برعهده دارند، میانگین عمر ملکه نیز سه سال بوده و در صورت فعالیت کم تا پنج سال نیز عمر می‌کند اما کارایی ملکه تنها سه سال است، هر ملکه در طول عمرش یک بار برای جفت‌گیری از کندو خارج شده و از آنجایی که ملکه نمی‌تواند از عسل به عنوان تغذیه استفاده کند بلکه غذای آن ژل رویان است تعدادی زنبور عسل کارگر به همراه مقداری عسل برای تغزیه این زنبورها و تولید ژل برای ملکه در کندوی خارج شده قرار می‌‌گیرد.
فارس: نوع و نژاد زنبورهای عسل در ایران از چه نوعی بوده و آیا بر روی آنها اصلاح ژنتیک انجام شده است؟
عابدی: زنبورهای عسل انواع مختلفی دارند که از جمله آنها قفقازی، اسپانیایی، ایتالیایی، ایرانی و سایر نژادها است که در ایران تنها از نوع ایرانی استفاده می‌شود، تاکنون در ایران اصلاح نژاد صورت نگرفته و از طرفی اجازه واردات ملکه‌های زنبور عسل اصلاح نژاد شده از کشورهای دیگر به ایران نیز وجود ندارد.
برای مثال زنبورهای عسل اصلاح نژاد شده در آلمان در هر کندو ۲۵ کیلوگرم عسل بدون تغزیه تولید می‌کنند در حالی که در کندوهای ایرانی به زور شکر و تغزیه ۲۰ کیلوگرم عسل تولید می‌شود به همین دلیل است که قیمت هر ملکه زنبور عسل آلمانی پنج میلیون و هر ملکه زنبور عسل ایرانی ۱۰۰ هزار تومان است.
فارس: یک خریدار چگونه می‌تواند تشخیص دهد که عسل طبیعی است؟
عابدی: در هنگام خرید اگر عسل را از یک ظرف شیشه‌ای به ظرف دیگری انتقال دهید و در صورت تشکیل حباب، عسل طبیعی است و همچنین عسلی که شکرک بزند عسل خوبی نسبت به سایر عسل‌ها است چرا که زنبورداران برای جلوگیری از شکرک زدن عسل اقدام به حرارت ۴۰ درجه‌ای عسل می‌کنند که خاصیت عسل در این صورت کم می‌شود.
البته باید مردم توجه داشته باشند که اغلب آنها تصور می‌کنند هر چقدر قیمت بالاتری به عسل پیشنهاد داده شود از نوع طبیعی است در حالی که زنبورداران واقعی عسل طبیعی را با قیمت مناسبی به فروشنده می‌دهند و این دلالان هستند که با قیمت بالا و تبلیغات فراوان سعی می‌کنند طوری جلوه دهند که قیمت عسل طبیعی بسیار بالا است.
فارس: رنگ‌های مختلف عسل نشان دهنده چیست؟
عابدی: رنگ متفاوت عسل با توجه به نوع گل‌های مورد تغزیه زنبورها متفاوت است البته برخی عسل‌ها با حرارت زیاد تغییر رنگ داده می‌شوند.
گفت‌وگو: سمیرا محمدی