هر آنچه که در مورد توجیه اقتصادی و قیمت تمام شده اینگونه آثار به واسطه نبود فناوری تولید اين صفحات در کشور و صرف هزینه‌های ارزی برای تهیه آ‌ن‌ها بر روی صفحه گرامافون بیان می‌شود، نمی‌تواند مُهر فرهنگ لاکچری را از پیشانی این الواح پاک کند.

به گزارش بلاغ،علیرضا سپهوند: چندی پیش شرکت موسیقی بتهوون دو صفحه موسیقی با عناوین «صدای طهرون» مرحوم مرتضی احمدی و آلبوم «دود عود» مرحوم پرویز مشکاتیان به خوانندگی محمدرضا شجریان را به قیمت یک میلیون تومان عرضه کرد. هر آنچه که در مورد توجیه اقتصادی و قیمت تمام شده این آثار به واسطه نبود فناوری تولید این صفحات در کشور و صرف هزینه‌های ارزی برای تهیه این آثار بر روی صفحه گرامافون بیان می‌شود، نمی‌تواند مُهر فرهنگ لاکچری را از پیشانی این الواح پاک کند. 

«صدای طهرون» با صدای مرحوم مرتضی احمدی بین سال‌های ۸۹ تا ۹۶ توسط مؤسسه بتهوون ارائه شد. در اسفند ۹۷ همین اثر به صورت «صفحه» توسط انتشارات «آوای خورشید» توسط بابک و آرش چمن‌آرا منتشر شد. اثر دوم آلبوم «دود عود» بود که به آهنگسازی پرویز مشکاتیان و خوانندگی محمدرضا شجریان به صورت صفحه منتشر شد. اصل این آلبوم در سال ۶۸ توسط مؤسسه «چهار باغ» به صورت «نوار کاست» تولید شده بود.

این روزها نام این دو اثر به عنوان اولین آثار تولید شده به صورت صفحه بعد از انقلاب محسوب می‌شوند. آثاری که برای بار دوم در بازار موسیقی عرضه می‌شود اما این بار تفاوت از زمین تا آسمان است. 

صفحه گرامافون یا صفحه وینیل یا صفحه ابزاری برای ذخیره‌سازی صدا و موسیقی به صورت آنالوگ است. از این صفحه در قرن بیستم به صورت گسترده استفاده می‌شد. صفحه گرامافون توسط دستگاهی به نام گرامافون یا فونوگراف قابل پخش است.

صفحه گرامافون از یک دیسک تخت باجنس پلی وینیل کلراید ساخته شده‌ است. صدا بر روی یک شیار بسیار باریک که از دور تا دور لبه خارجی صفحه به سمت مرکز آن می‌رود ضبط می‌شود. دستگاه گرامافون دارای سوزنی است که شیار روی صفحه را لمس می‌کند و بدین ترتیب صدای ضبط شده بر روی شیار، پخش می‌شود. از هر دو طرف صفحه می‌توان استفاده کرد و معمولاً صداهایی که روی هر یک از طرفین صفحه ضبط شده‌اند با هم متفاوت هستند. توماس ادیسون در دهه ۱۸۷۰ میلادی اولین دستگاه فونوگراف را ساخت و از فویل آلومینیومی نازکی برای ضبط صدا استفاده کرد. طی چند سال اخیر این فناوری منسوخ دوباره با استقبال جوانان مواجه شده و آمار استفاده از آن رو به افزایش است.

 خلاصه اینکه تهیه کنندگان صفحات مذکور، با حساب تمام هزینه‌ها و درصد سود تولیدکنندگان این صفحات را در قالب یک پک به اصطلاح خاطره‌انگیز به قیمت گزاف یک میلیون تومان قیمت‌گذارى کرده و به فروش رساندند. 

اما به محض اعلام قیمت و شروع فروش این صفحات، رسانه‌ها به قیمت این صفحه‌ها واکنش نشان دادند. همزمان علاقه‌مندان موسیقی هم که مصرف‌کنندگان عمده این بازار هستند شدیداً شگفت‌زده شدند چرا که تا این روزها بالاترین مبلغی که حتی برای یک پک سی‌دی اورجینال پرداخت می‌شود از مرز ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان فراتر نمی‌رود ولی الان صحبت از یک میلیون تومان برای یک آلبوم در میان است! 

اگر پدرم زنده بود به هیچ وجه نمی‌گذاشت اثرش بدین شکل بیرون بیاید

این قیمت هنگفت قطعاً هیچ گونه توجیه اقتصادی برای قشر کارمند و متوسط جامعه که بیشترین مصرف‌کنندگان کالای فرهنگی هستند، ندارد. در این اثنی بسیاری از رسانه‌ها و موزیسین‌ها و کارشناسان، به این جریان واکنش نشان داده و انتقاد خود را در این زمینه ابراز داشتند. «آوا مشکاتیان» دختر مرحوم پرویز مشکاتیان آهنگساز و خالق آلبوم «دود عود» در پیامی ضمن ابراز تأسف و عدم رضایت خود از نوع نشر اثر پدرش اظهار داشت که مرحوم مشکاتیان سال‌ها پیش تمام حقوق مادی و معنوی مترتب بر این اثر را به آقای رستمیان مسئول مؤسسه موسیقی «چهار باغ‌» واگذار کرده بوده و این توافق بین او و مؤسسه بتهوون برادران چمن‌آرا صورت گرفته است. «آوا مشکاتیان» در آخر نوشته بود که اگر پدرم زنده بود بی‌شک به هیچ عنوان اجازه این چنین کاری را نمی‌داد!

برادران چمن‌آرا افزایش ناگهانی و بالا رفتن بی‌حد و حصر قیمت دلار را دلیل قیمت نهایی این آلبوم اعلام کردند. محصولاتی که بر اساس اظهارات آنها قرار بود با قیمت حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان در اختیار علاقه‌مندان قرار گیرد که رشد غیرمنطقی دلار، شرایط را به این گونه و قیمت یک میلیون تومانی صفحه رقم زده است. 

این آلبوم‌ها هیچ ارزش افزوده‌اى ندارد

اما در پاسخ به برخی از رسانه‌ها که اظهارات برادران چمن‌آرا را در مورد پیشرو و جسورانه بودن این کار تایید کرده‌اند، باید گفت که این آلبوم‌ها کوچک‌ترین جنبه هنری و ارزش افزوده معنوی در برندارد و نه در کیفیت آثار و نه در کمیت، نُتی‌ به آن افزوده نشده یا هنر خاصی در این زمینه صورت نگرفته  و به جز پیشبرد اهداف صنعتی موسیقی نمی‌توان افتخاری را به کسی به جز خالقین اصلی آثار منصوب داشت. 

خرید این آثار برای عموم جامعه به هیچ وجه مقرون به صرفه نیست و خرید آن توسط تنها عده معدودی از اقشار مرفه و آنهایی که به دنبال تکمیل صفات لاکچری خود هستند و عده‌ای معدود از مجموعه‌داران، درد خاصی از دنیای موسیقی امروز را درمان نمی‌کند. 

با اصل این کار مشکلی ندارم ولی در مورد قیمت باید تجدید نظر می‌کردند

علی عزیزی دبیر انجمن ناشرین موسیقی کشور در رابطه با تولید صفحات یک میلیون تومانی به خبرنگار فارس گفت: من با اصل این کار مشکلی ندارم و به نظر من به جهت همگام‌سازی با صنعت جهانی موسیقی کاری ارزشمند است لیکن می‌توانستند در مورد قیمت آن تجدیدنظر کرده و آن را با قیمتی ملایم‌تر عرضه کنند. البته باید این را هم یادآور شد که تولید این دو محصول در تعداد محدود بوده و گویا جنبه سفارشی و نه عمومی داشته چرا که زمانی که سفارش‌دهنده در مورد قیمت مشکلی نداشته باشد نمی‌توان بر آن اشکال گرفت.

اولین تأثیر منفی که این مسأله می‌گذارد این است که هنر را بیشتر مادی می‌کند

در راستای پیگیری این گزارش با یکی از مخاطبین موسیقی به عنوان مصرف‌کننده و شنونده نیز جویا شدیم. خانم «ز.م» از مخاطبین و شنوندگان پیگیر موسیقی در این رابطه گفت: اولین تأثیر منفی که این مسأله می‌گذارد این است که هنر را بیشتر مادی می‌کند و مخاطب احساس می‌کند فاصله بین او و هنری که تا پیش از این احساس می‌کرد می‌تواند بسیار راحت‌تر با آن ارتباط برقرار کند در حال بیشتر شدن است. آن هم موسیقی کلاسیک ایرانی که هیچ گاه هدف و مقصد و مقصودش مادیات نبوده است. حال یکی از فاخرترین آثار  موسیقی کلاسیک ایرانی که از ساختار تا محتوا، معنوی بوده و سرتاسر پیام فرهنگی و جنبه‌های زیبایی‌شناختی در خود دارد، به عنوان کالایی لوکس عرضه می‌گردد. از این رو منِ مخاطب آن احساس قرابتی را که در گذشته با آلبوم «دود عود» مرحوم مشکاتیان داشتم دیگر ندارم و با دیدن این قیمت و آن زرق و برق احساس قرابتم به غرابت تبدیل می‌شود.

تازه دیدگاه عمیق‌تر درونی بیش از اینها است. به گونه‌ای که حتی قیمت‌گذاری این چنین بر روی آلبوم «دود عود» نیز قیمت‌گذاری مادی بوده و برازنده این اثر فاخر هنری نیست. یعنی «دود عود» یک میلیون تومان می‌ارزد؟ یعنی اگر خالق اثر حالا در قید حیات بود می‌گذاشت بر روی اثرش قیمت مادی بگذارند؟ در صورتی که اگر ما ۲۰ یا ۳۰ هزار تومان برای یک سی‌دی یا دی‌وی‌دی می‌پردازیم آن هزینه تنها مشمول هزینه‌های مادی از قبیل سی‌دی خام، هزینه ضبط و نیز دستمزد عوامل است و صاحب اثر کلیت معنوی اثر را قیمت‌گذاری نکرده و نمی‌کند آن هم قیمتی یک میلیون تومانی که حالا از این منظر که بگذریم بسیار اندک است و میلیون‌ها تومان هم نمی‌تواند ملاک ارزش‌گذاری یک اثر هنری فاخر قرار بگیرد. از این رو من به عنوان یک مخاطب و شنونده موسیقی ایرانی با این کار مخالفم هر چند این آلبوم‌ها در تعداد محدود و به جهت کلکسیون و مجموعه تهیه و تدارک دیده شده باشد.