همه تشنه شنیدن اخبار بودند، رسانه به عنوان نماینده افکار عمومی باید بستر را فراهم می کرد که هم از یک کلاغ چهل کلاغ های به وجود آمده جلوگیری کند و هم آگاهی بخشی دهد؛ در واقع رسانه روی لبه تیغ اطلاع رسانی و اضطراب در جامعه حرکت کند، از یک سو اعتماد جامعه را حفظ و هم اخباری به ضرر جامعه ندهد و البته فرصتی پیدا کند تا اعتماد عمومی که در واقع تنها عنصر حیاتی بخش رسانه هاست و بزرگترین سرمایه آن محسوب می شود را مستحکم کند.

فتح رسانه ای ویروس

پریزیدنت آمریکا اطلاع رسانی در خصوص کرونا را توسط رسانه ها سیاه نمایی خواند و بسیاری از کشورها چون ترکیه، عربستان و ... حتی تا مدتها حضور کوید19 را انکار می کردند.

با وجودی که چندین دهه رسانه های خارجی بسیج شدند تا افکار عمومی را نسبت به رسانه داخلی بی اعتماد کنند، اما رسانه پیشگام بود.

اولین روز از شیوع این بیماری در قم به انتشار اخبار پرداختند و حساسیت این موضوع را مطرح کردند؛ اما رسانه ها چقدر توانستند تاثیرگذار باشند، باید در جامعه جستجو کرد، ورودی عوارضی ها، مسافرت ها، ترافیک، گواه از بیرون آمدن های غیرضروری و جدی نگرفتن ویروس کرونا بود، بطوری که در نظرسنجی استان تهران 60 درصد شهروندان کرونا را جدی نمی دانستند و این چه دلیلش مدیریت ضعیف دولتمردان وچه بخاطر ولخرجی های رسانه های غربی برای سایه بی اعتمادی باشد؛ تنها نتیجه اش فقدان اعتماد به رسانه هاست.

رسانه ها در شوک
اشکان جهان آرا فعال رسانه‌ای مازندران در گفتگو با خبرنگار ما با اشاره به اینکه فضا رسانه برای ورود به ویروس کرونا آماده بود، گفت: چرا که قبل از ورود به ایران در چند کشور اتفاق افتاده بود، شناخت و گمانه‌زنی‌هایی در این خصوص وجود داشت و حساسیت ویروس کرونا بعد جهانی گرفته بود.

وی با اشاره به ورود ویروس کرونا در ایران عنوان کرد: در رسانه ها ادامه پروازها و حتی شایعه به آن مطرح شد، پیش از آنکه ویروس وارد شود نگاه رسانه ها را به خود معطوف کرد، با شیوع در کشورهای دیگر بعد جهانی گرفت، تا اینکه گروه دانشجویی قرنطینه شدند و باعث شد حساسیت ایجاد شده بیشتر شود و با نمونه ای در قم اوج بگیرد.

فعال رسانه ای مازندران ادامه داد: ویرس فراگیر شد و افکار عمومی حساسیت بیشتری به آن نشان دادند، این موضوع در اولویت رسانه ها قرار گرفت و اقدامات خوبی در رسانه ها، خبرگزاری ها و سایت ها انجام شد؛ سعی کردند در دو حوزه آموزش و پیشگیری و اطلاع رسانی آخرین وضعیت، برنامه ریزی درستی داشته باشند.
 
نبود جایگاه بحران در رسانه
وی با تاکید اینکه جایگاه رسانه ها در مدیریت بحران دیده نمی شود، خاطرشان کرد: مازندران یکی از اولین استان های درگیر ویروس بود، طبیعی است رسانه ها زودتربه آن بپردازند و اطلاع رسانی کنند؛ اما باید دید چقدر در اطلاع رسانی مدیریت بحران مسئولان لحاظ شدند.

جهان آرا تصریح کرد: با شیوع بیماری کرونا، در قدم اول رسانه های که مایل به اطلاع رسانی بودند به مشکل برخوردند در اولین روزها سازوکارها برای فعالیت رسانه وجود نداشت، تا اینکه رئیس دانشگاه علوم پزشکی و معاون آن بعنوان سخنگو در قرارگاه پدافند زیستی انتخاب شدند، قرارگاه اطلاع رسانی ویژه کرونا تشکیل شد، اقدام روی کاغذ خوب بود اما حدود اندازه خروجی قرارگاه مشخص نشد و با دیده شدن نمونه مشکوک، ارتباط با سخنگو کار سختی شد و حتی صدا و سیما برای ارتباط دچار مشکل شده بود.

وی چند آماری را سمی برای افکار عمومی دانست و بیان کرد: مسئولان تشخیص داده بودند اطلاعات را هدفمند و ساماندهی منتشر کنند و هر روز اطلاع رسانی در ساختار کارنامه ای قرار گرفت، ساختار و ساز و کار اطلاع رسانی زیرمجموعه و پیرو از ساختاری که وزارت بهداشت سطح ملی در پیش گرفته بود رسانه ها را محدودیت های مواجه کرد، مسئولان را پیدا نمی کردند، آمار ها مبهم بود، مشاهدات با آمارها متفاوت بودند.
 
سرگردانی محتوا
روزنامه نگار مازندران از صرف انتشار خبر توسط رسانه ها ابراز ناراحتی کرد و افزود: بدون در نظر گرفتن کشف جریان، اجزای مختلف و رویدادهای جامعه که دیده نمی شود در رسانه ها کم دیدیم و کمتر بیان شدند، رسانه ها این روزها سعی می کنند به بررسی واقعیت آماری توسط مسئولان بپردازند، جز تعداد کمی از رسانه ها گزارش میدانی از وضعیت شیوع کرونا، از کسب و کارهای خوابیده، خواستهای مردم، ورود مسافران، خروجی گیت های تب سنجی در مازندران، کمبود ماسک و از این دست پرسش ها بپرداختند.

وی کشف نکردن مسائل مختلف را از نقطه ضعف های رسانه خواند و تاکید کرد: گلایه داروخانه ها، ساختار فروش در فروشگاهها، روش دانشگاه علوم پزشکی در پرداختن به کرونا همه ابعاد مختلفی دارد که باید پرداخته شود، اما عملا در رسانه ها این مسائل، مشاهدات و کشفیات خبرنگار دیگر نمی شود.

جهان آرا رسانه را در هر رویداد اجتماعی موظف به پیگیری دانست و عنوان کرد: برخی از شرکت های توزیع مواد بهداشتی خریداران را اجبار کردند تا در صورت خرید 2 کارتون دستکش، یک کارتون سرنگ بگیرید ویا نگرانی مردم برخی مناطق به  دفن بیماران کرونایی که حتی به نزاع و درگیری همراه بود، که این نیازمند شفاف سازی رسانه ها برای توجیح جامعه است، که در ابعاد مختلف نگاه تخصصی، حرفه ای و مشاوره ای به این مسائل نشد.

محتوا گم شده در رسانه
وی برجسته کردن شایعات و اخباری های که  پایه های درست نداشته باشند را حاصل بی برنامگی نامید و یادآور شد: حجم بالای شایعات، بیشتر از شفاف سازی و آگاه سازی، اثرات منفی در جامعه به همراه خواهد داشت؛ هر چند فعالان و کنش گران اجتماعی، براساس توان اجتماعی با تکیه بر فضای مجازی کارهای خوبی کردند، راه اندازی پویش ها، بحث پیشگیرانه در عکس نوشت ، ویدویوها که از این نظر فضای مجازی از رسانه ها بهتر عمل کرد، اما سرعت در تولید محتوا ضعیف بود.

این فعال اجتماعی، سیاسی از نقطه ضعف های رسانه دربحران گفت: صرفا اصحاب رسانه درخواست گرانه بود و پیگیر نبودند و این نشان می‌دهد برای مواقع بحرانی یکی از مشکلات پایه خود رسانه ها هستند، نمی دانند کجا ورود پیدا کنند، آگاهی از اطلاع رسانی در زمان بحران ندارند، ایده ایجاد نکردند تا مطالب متفاوتی تولید کنند، مسائل اجتماعی مختلف، آسیب ها به پوسته جامعه را رصد نکردند و بعد چالش بازگشت به وضعیت عادی و مسائل روانی بعد از ویروس کرونا را بررسی نکردند.

وی عملکرد رسانه های مازندران راضعیف خواند و تاکید کرد: دومین استان در روزنامه و تولیدات اعم از نوشتاری، مجازی تصویری که با این حجم از رسانه ها تولید محتوای ضعیفی داشتیم.

جهان آرا در پایان خاطرنشان کرد: خبرنگاران و اصحاب رسانه اولویت را سلامت خود بگذارند و در عین حال بهترین و درست ترین نگاه، نگاه ارامش جو روانی باید باشد، وارد کردن یک شوک تصمیم درست اجتماعی نخواهد بود.
 
رسانه زنده است
رکن چهارم دموکراسی با تمام فراز و نشیب های دنیای خبری این روزها از ضعف محتوا رنج می برد که در شرایط بحرانی ملموس تر است، بسیاری از خبرنگاران به انتشار صرف خبر بسنده می کنند و این گسل هر روز بیشتر خود را نمایان می کند، بطوری که باید ذائقه مخاطبان همراه خواهیم بود.

افراد با بی اعتنایی به گوشزدهای رسانه ها به مسافرت می روند، شهروندان به مراکز خرید، بی دغدغه، بدون نکات بهداشتی و ما در جایگاه یک فعال رسانه ای از سطح فرهنگ جامعه گلایه می کنیم در حالی که باید اولین پتک را به خودمان بزنیم که چرا خوراک فکری مناسبی تولید نکرده ایم.

از مرگ افراد زیادی بر اثر الکل شگفت زده شدیم و برچسب زدیم در حالی که دلیلی جز شایعات و آمارهای متناقض به ترس و عدم نا آگاهی آنان کنجر به این اشتباهات ناگوار شد.

راه های موصلاتی به مازندران باز بود، رسانه ها بازخورد نارضایتی مردمی را منعکس کردند، اما هیچ حساسیتی ایجاد نشد، ما در جایگاه یک فعال رسانه ای از این حجم بی تفاوتی ابراز گلایه می کنیم، در حالی که خود تنها به یک دستگاه کپی بسنده شده است.

در پایان باید این را عنوان کنم که همواره از ای کاش های من در رسانه این بود که مانند برخی از شغل های مقدس این نیز افراد قبل از ورود به حوزه رسانه قسم یاد می کردند تا در زمان انتشار اخبار با یک تاملی کلید اینتر را بزنند و ما همانطور که رسانه ها را در زمان انتخابات با بارشی از تولیدی ها می بینیم در زمان بحران نیز همانگونه و با محتوای پر مغزتر ببینیم.

انتهای پیام/