با سابقه‌ترین استاد فرش کشور: حال فرش ایران خوب نیست

به گزارش بلاغ، حال فرش ایران خوب نیست، این مطلبی بود که استاد محسن محسنی، پژوهشگر، نویسنده و استاد دانشگاه از قضا اهل شهرستان نور مطرح کرد.

از فرش که صحبت کردیم، حرف‌های تخصصی زیادی برای گفتن داشت، دوست داشت تاریخچه فرش را به زبان بیاورد، در هر مورد و هر سوال کلی حرف برای گفتن داشت.

استاد تمام در حوزه فرش، از قضا در حوزه مطبوعات هم دستی به آتش داشت، برای یکی از مجلات تخصصی که همسایه غرفه ما بود و در حوزه فرش فعالیت می‎کند مقاله می‌‏نویسید، به واسطه مهیمانی در فصلنامه طره درخواست ما برای مصاحبه را با کمال میل قبول کرد.

ابتدا درباره علت حضورش در نمایشگاه پرسیدیم، گفت: به دعوت یکی از نشریات فعال در حوزه فرش که قرار است پانزدهمین سالش را جشن بگیرید در این نمایشگاه حضور پیدا کردم، برای اولین بار است که در نمایشگاه مطبوعات حضور پیدا می‎کنم، استقبال مناسبی از نمایشگاه شد.

درخواستی با این مضمون از رسانه‌ها داشت که امیدوارم مطبوعات بتوانند وظایف ملی را به خوبی انجام دهند و دغدغه مردم را به خوبی به مسئولان منتقل کنند.

از اوضاع فرش کشور از استاد پرسیدیم، غدغه‌هایش شروع شد، با صراحت گفت: اوضاع فرش کشور تعریف ندارد، یک زمانی 50 درصد فرش کشور صادر می‎شد، در حال حاضر حتی میزان صادارت به 17 تا 27 درصد هم نمی‎رسد، میزان صادرات فرش کشور به 300 میلیون دلار هم نمی‌‏رسد، این در حالی است که در گذشته هزار میلیون دلار سابقه صادرات داشتیم.


استاد به دلیل سابقه فعالیت در حوزه فرش در دوران قبل انقلاب به سابقه خصومت انگلیس به کشور اشاره کرد و گفت: در دوره مصدق زمانی که وی انگلیسی‌ها را از کشور اخراج کرده بود، آنها اقدام به جلوگیری از صادرات نفت کشور کرده و کشورهای خریدار نفت را تهدید کردند که در صورت خرید نفت ایران کشتی‌های آنها در خلیج فارس منهدم می‌‏شود، مصدق در آن دروان توانست با صادرات جو کشور بخشی از مشکلات اقتصادی کشور را حل و فصل کند و با این اقدام چند سال کشور را اداره کرد.

وی دوباره به دغدغه‌های خویش در حوزه فرش در مصاحبه برگشت و گفت: فرش ایران نیازمند مدیریت کلان است، دولت باید با سیاست‌گذاری نسبت به ساماندهی فرش کشور اقدام کند.

این استاد دانشگاه در ادامه خاطرنشان کرد: رونق فرش دست باف در کشور باید به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد، فعالان بخش فرش دست باف باید به صورت جدی مورد حمایت قرار گیرند، فرش دستی مرغوب‌ترین ریس پشمی را می‌دهد به شرطی که از تولیدات پشم داخل کشور استفاده شود.

وی در پاسخ به این سوال که دولت چه حمایت‌های می‎تواند فرش بافان داشته باشد، گفت: دولت در گذشته خودش در حوزه فرش ورود داشت و بخش خصوصی را اندک همراه می‏‌کرد، در حال حاضر این حمایت‌ها وجود ندارد.

محسنی ادامه داد: فرش بافی می‏‌تواند زمینه مناسبی برای توسعه اشتغال در کشور باشد، فرش چندین شاخه مهارتی دارد، از طراحی تا تولید و سپس فروش این محصول، اشتغال مهارتی، اشتغال هنری، حتی نوع پرورش دامی که قرار است برای تولید فرش مورد استفاده قرار گیرد، همه اینها مواردی است که در تولید فرش می‏‌تواند موثر و از آن هم برای تولید استفاده شود.


این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: در رنگ‌ریزی فرش باید دقت نظر مناسبی انجام شود، رنگ‌ریزی از نخاله‌های طبیعت، برگ‌های غیرقابل مصرف، پوست انار، پوست پسته و برگ مو از مواردی است که برای تولید فرش خوب باید از آن استفاده کرد که در حال حاضر هیچ یک از این موارد رعایت نمی‌‏شود.

وی ادامه داد: به بهانه‌های مختلف و غیر مستدل به صنعت فرش اصیل ایرانی آسیب وارد شد.

از استاد درباره صدمات واردات فرش به کشور پرسیدیم که گفت: نباید وارد شود، با مزاح گفت من باور نمی‌کنم که فرش وارد کشور شود!

وی در ادامه به قابلیت‌های فرش کشور و پشم تولیدی اشاره کرد و افزود: برخی از پشم‌های تولید داخل توخالی هستند، در تولید داخل باید به این سمت و سو توجه شود، از طرفی فرش در کشور بستگی به نیاز مناطق بافته می‎شد و این در حالی است که در حال حاضر به این ظرافت‌ها چندان توجه نمی‌شود.

از استاد پرسیدیم آیا دغدغه‌های خویش در حوزه فرش را به مسئولان و متولیان تولید در کشور اعلام کردید، گفت: بارها و بارها مسائل و مشکلات حوزه فرش را مطرح کردم، اما کو گوش شنوا!

از استاد درباره تعداد فعالان فرش کشور پرسیدم، گفت: آماری از گذشته دارم که بین 2 تا 3 میلیون دار قالی در کشور داشتیم، به طور میانگین بیش از 5 میلیون نفر در این حوزه فعالیت می‌‏کردند ولی در حال حاضر تعداد فعالان بخش فرش به 2 میلیون نفر هم نمی‌‏رسد.

وی با اعلام اینکه رنگ‌ریزی سنتی در کشور برای رونق فرش در کشور باید احیا شود، بیان کرد: ممکن است تولید رنگ سنتی زمان ببرد ولی فرش اصیل نیاز به رنگ اصیل دارد، تحصیلات فرش در کشور آکادمیک شد ولی رقبت به این سمت و سو بسیار کم است.

محسنی خاطرنشان کرد: در بحث تولید رنگ هم باید متخصصان این بخش تربیت شوند، در حال حاضر رقبت برای تولید رنگ سنتی به دلیل اعتبارات مناسبی که در این بخش وجود ندارد بسیار کم است، بسیاری از رنگ‌ریزان بیکار هستند از طرفی افراد تحصیل‌کننده در تولید فرش بیشتر علاقمند به دریافت سمت و مقام هستند، چندان دغدغه تولید و ارتقای فرش ندارند.

وی به سابقه بیش از 2 هزار و 500 ساله فرش در کشور اشاره کرد و افزود: استان اصفهان و کاشان در این حوزه سابقه بسیار طولانی دارند.

استاد در پایان گفت: اهل شهرستان نور هستم، بیش از 60 سال در این حوزه مشغول کار هستم، فعالیتم در فرش بافی را با کارمندی معمولی شروع کردم و به جهت علاقمندی شرکت فرش آبادان را راه‌اندازی کردیم.