به گزارش
بلاغ به نقل از
سیمرغ ما، کتاب وسیلهای است که دانش بشری به مدد آن از تباه شدن مصون میماند و به آیندگان منتقل میشود.
کتابها محصول تجربههای بشری و خلاقیتهای ذهنی و آموختههای درازمدت انسان است که سهم بیشتری نسبت به دیگر ابزار آموزشی در انتقال دانشها دارد.
کتاب را میتوان بهعنوان میراثی ماندگار در نظر گرفت چراکه امروزه با پیشرفت فنّاوری و ورود کتابهای الکترونیکی بازهم شاهد هستیم این میراث ماندگار مخاطب و محبوبیت خاص خود را دارد.
معرفت انسان را میتوان از میزان گرایش او به کتاب و کتابخوانی سنجید و عیار گرفت چراکه کتاب ابزاری باارزش در رشد و شکوفایی در زندگی بشر است.
فرهنگ و باورهای دینی از افتخارات ماست که بر پایه ارزش بینش، دانش و نگارش استوار است همچنین خداوند معجزه ابدی آخرین فرستاده خود را کتاب قرار داده است.
میتوان قرآن کریم را سرآمد همه کتابها دانست، کتابی کامل و جامع که به برکت وجودی آن آیین اسلام پرچمدار کتاب و کتابخوانی در زمین به شمار میرود که با اندکی تأمل و کاوش در لابهلای تاریخ اسلام، این حقیقت بهروشنی پیدا میشود.
شاید بیراه نباشد بگوییم همه فرهنگها با کتاب آغاز میشوند و تجربههای خود را در کتاب به ثبت میرسانند که در این میان، اسلام به دلیل نزول قرآن بیشترین بهره را از کتاب برده است.
اگر در پیشینههای فرهنگی هم جستوجو کنیم شمار کتابها و کتابخانهها در عصر شکوفایی تمدن اسلامی و اهتمام دانشمندان اسلامی و ایرانی در پدید آوردن آثار ارزشمند جهانی، همه ناظر بر اهمیت کتاب و کتابخوانی است.
شرافت کتابدر عظمت و شرافت کتاب همین بس که خدای متعال به آن سوگند یاد میکند: «ن وَ القَلَم وَ ما یَسطُرُون؛ قسم به قلم و آنچه مینویسند» کتاب از برترین نعمتهای الهی است که در پناهش بشر از حضیض و گرداب جهل به بلندای دانش میرسد و از تاریکی غفلت بهروشنی دانایی پا مینهد. ما نیز کتاب را بزرگ بداریم.
مقام معظم رهبری در دیدار اعضای ستاد بزرگداشت چهار هزار شهید استان گلستان فرمودند: مشکلتر از کتاب نوشتن، رساندن کتاب به چشم و ذهن مخاطب است؛ این خیلی مهم است. این هنر لازم دارد، دقّت لازم دارد، ظرافتهایی دارد که بایستی بتوانید اینها را وارد ذهن اینها بکنید.
این روزها اما حالوروز کتابخوانی زیاد تعریفی ندارد و در کشور آمارهای متعددی ۲ دقیقه تا ۷۶ دقیقه اعلام میشود.
طبق آمار مطالعات و تحقیقات سازمان ملی جوانان درباره کتابخوانی، ۷۶ درصد از جوانان روزانه کمتر از ۳۰ دقیقه مطالعه میکنند که از این میان، بیشتر از ۷۰ درصد به مطالعه کتابهای روانشناسی و بازاری میپردازند همچنین بر اساس آمار سازمان اسناد ملی ایران، ژاپن در رده اول مطالعه جهان قرار دارد که میانگین مطالعه آن بهطور متوسط ۹۰ دقیقه در روز است. (رشیدی، ۱۳۸۲: ۵۲)
علت عمده کتاب گریزی در جامعهیکی از مشکلات و کاستیهای جامعه ما گریز از کتاب و پایین بودن سطح فرهنگ مطالعه است.
این نقیصه، ریشهها و علتهای مختلفی میتواند داشته باشد که شاید در رأس آنها «عدم احساس ضرورت» است تا وقتی انسان در وضعیت «نیاز» قرار نگیرد، در پی رفع آن نخواهد افتاد.
اگر در پاسخ شبهههای اعتقادی و پرسشهای سیاسی دربمانیم، یا در مجلس و محفلی که از موضوع خاصی صحبت به میان میآید، احساس کنیم در آن زمینه بیاطلاعیم و شرمسار شویم و احساس کنیم از چرخه زمان و گردونه پرشتاب مسائل علمی و فکری جامعه عقبماندهایم، نسبت به خلأ و نیاز آگاه میشویم و این میتواند شوق به مطالعه و کتابخوانی را در ما تقویت کند.
نقش نظام آموزشی در گسترش و نهادینه ساختن فرهنگ مطالعه و کتابخوانی کلیدی و سرنوشتساز است.
سیستم آموزشی نقش مهمی در شکلگیری شخصیت افراد دارد بهخصوص در مقاطع راهنمایی و دبیرستان در این دوره حتی ممکن است آنچه فرد در خانواده تحت تأثیر اعضای آن یاد گرفته، بهکلی تغییر دهد یا اصلاح کند.
اما در مدارس اقدامات کمی برای ایجاد شوق و رغبت نسبت به کتاب و مطالعه شده و متأسفانه حرکت یا برنامه مشخصی برای مطالعه نداریم، کتابخانههای مدارس هم چندان جدی عمل نمیکنند و ما در موجودی کتابخانه و ادارهکنندگان آن شاهد هستیم که مسئله مطالعه خیلی حاشیهای و پیشپاافتاده تلقی میشود.
نهادینه نشدن فرهنگ کتابخوانی، تبلیغات کم و غلط، مشکلات مالی و گرانی کتاب، سرگرمیهای دیگر، فرهنگ خانوادگی و در بعضی موارد تحصیلات پایین والدین، از دیگر موانع توسعه فرهنگ مطالعه بخصوص در قشر جوان به شمار میرود.
خاطرهای از رهبر انقلاب«رهبر فرزانه انقلاب با توصیه به کتابخوانی، خاطرهای درسآموز بیان کرده است: «میخواهم خواهشی از مردم بکنم و آن این است: کسانی که وقتهای ضایع شوندهای دارند، مثلاً به اتوبوس یا تاکسی سوار میشوند، یا سوار وسیله نقلیه خودشان هستند و دیگری ماشین را میراند، یا درجاهایی مثل مطب پزشک در حال انتظار به سر میبرند و بههرحال، اوقاتی را در حال انتظار به بیکاری میگذرانند، در تمام این ساعات، کتاب بخوانند.
کتاب در کیف یا جیب خود داشته باشند و در اتوبوس که نشستند، کتاب را باز کنند و بخوانند. … بنده خودم چند جلد قطور از یک عنوان کتاب را در اتوبوس خواندم؛ البته قضیه مربوط به قبل از انقلاب است که چند روزی برای انجام کاری از مشهد به تهران آمده بودم.
وضعیت و فضای اتوبوسهای آن روزگار برای ما خیلی آزاردهنده بود و نمیتوانستیم تحملکنیم، دلم میخواست سرم پایین باشد و خواندن کتاب در چنین وضعی بهترین کار بود، ساعتی را که به این حالت گذراندم، احساس نمیکردم ضایع میشود…؛ چون کتاب میخواندم.
در منزل خود من، همه افراد بدون استثنا هر شب در حال مطالعه خوابشان میبرد. خود من هم همینطورم. نه اینکه حالا وسط مطالعه خوابم ببرد؛ مطالعه میکنم تا خوابم میآید، کتاب را میگذارم و میخوابم».»
نامگذاری روز کتاب و کتابخوانیدر سال ۱۳۷۲ خورشیدی ۲۴ آبان بهعنوان روز کتاب و کتابخوانی تعیین شد، این روز، یکی از روزهای هفته کتاب نیز هست.
نخستین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران در روزهای چهارم تا دهم دیماه سال ۱۳۷۲ با پیام رهبر فرزانه انقلاب اسلامی برگزار شد.
در هفته کتاب، در مدارس، مساجد، دانشگاهها، و استانهای کشور نمایشگاهها و جشنهای کتاب و سخنرانی در موضوع چاپ و نشرِ کتاب برگزار میشود.
تشریح برنامههای هفته کتاب و کتابخوانی در سیمرغصادق زارعی رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی سیمرغ در جلسه برنامهریزی هفته کتاب و کتابخوانی این شهرستان که در فرمانداری برگزار شد، گفت: کتاب در عصر گسترش رسانههای الکترونیکی همچنان بهعنوان یک رسانه پایدار و مطرح بوده که نقش آن در توسعه فرهنگی کشورها امری اجتنابناپذیر است.
وی افزود: درصد پایین مطالعه در کشورهای جهان سوم و درحالتوسعه یک آسیب بزرگ فرهنگی است و هر کشوری که دارای سرانه بالای مطالعه در جامعه باشد آن کشور یک کشور پیشرفته و توسعهیافته محسوب میشود.
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی سیمرغ بابیان اینکه در دین مبین اسلام تأکید زیادی به امر مطالعه شده است، ادامه داد: رهبر معظم انقلاب اسلامی هم در بیانات متعدد به اهمیت و نقش مطالعه و کتاب و کتابخوانی در ارتقاء فرهنگ جامعه اشاره داشتند و همچنین فرمودند کتاب باید وارد زندگی مردم شود و در سبد خرید خانوادهها قرار بگیرد.
این مسئول گلایه کرد: متأسفانه امروز خرید کتاب در سبد خرید خانوادهها قرار ندارد که امیدواریم با انجام رویکردهای فرهنگی این مهم محقق شود.
زارعی بابیان اینکه امسال بیست و پنجمین دوره هفته کتاب ۲۰ تا ۲۶ آبان ماه در سراسر کشور برگزار میشود، به تشریح برنامههای این هفته پرداخت و گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بهعنوان متولی امر فرهنگی کشور در آییننامهای برنامههای این هفته را در اختیار دستگاههای فرهنگی قرارداد.
وی اظهار کرد: امسال هم همچون سنوات گذشته هرروز این هفته به یک موضوع اختصاص دارد که اولین روز آن به نام روز کتاب، اهالی قلم و رسانه، یکشنبه ۲۱ آبان بهعنوان روز کتاب، فضای مجازی و جهان دیجیتال، دوشنبه ۲۲ آبان بهعنوان روز کتاب و جامعه دانشگاهی، سهشنبه ۲۳ آبان روز کتاب، کودک و نوجوان و خانواده، چهارشنبه ۲۴ آبان روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار، پنجشنبه ۲۵ آبان بهعنوان روز کتاب، ناشران، کتاب دوستان و اقتصاد مقاومتی و روز جمعه که آخرین روز این هفته است بهعنوان روز کتاب، حیات طیبه و انقلاب اسلامی نامگذاری شده است.
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی سیمرغ بابیان اینکه امسال برنامههای هفته کتاب و کتابخوانی بهصورت ویژه برگزار میشود از دستگاههای عضو ستاد خواستار توجه ویژه به تبلیغات محیطی در شهر و روستاهای شهرستان شد.
این مسئول در تشریح برنامههای این هفته بیان کرد: ارسال پیامک در حوزه کتاب و کتابخوانی، تبلیغات فرهنگی در سطح فضای مجازی، زنگ مطالعه در روز ۲۴ آبان در مدارس، برپایی نمایشگاه کتاب با تخفیف ویژه در کانون سیمرغ سبز، بازدید و عضویت رایگان دانش آموزان و مدیران ادارات از کتابخانه عمومی، نقد و بررسی کتاب، مسابقه کتابخوانی، ایستگاه نقاشی ویژه کودکان در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، اهدای کتاب به مدارس و ادارات، راهاندازی ایستگاه سیار مطالعه با همکاری شهرداری، تجلیل از کتابداران، نویسندگان و کتابخوانان برتر شهرستان و حضور در نماز جمعه ازجمله برنامههای هفته کتاب و کتابخوانی در سیمرغ است.