به گزارش
بلاغ، یکی از اصلیترین معضلات استانهای شمالی کشور به ویژه مازندران را باید در تأمین گاز مصرفی خانگی و صنعتی در فصول سرد سال دانست، که سالهای سختی را برای مردم این منطقه از کشور به واسطه عدم اتصال به شبکه سراسری گاز کشور رقم زده بود.
تأمین گاز مناطق شمالی کشور که از سال 75 به واسطه انعقاد قرارداد واردات گاز از کشور همسایه شمالی یعنی ترکمنستان صورت میگرفت، در برهههایی از زمان که با بحران سرما مواجه میشد به دلیل سنگاندازی ترکمنستانیها روزهای سختی را برای مردم ایجاد میکرد.
درحالی که قرارداد گازی ایران و ترکمنستان از سال 76 و به مدت 25 سال برای واردات هشت میلیارد متر مکعب در سال با قیمت ثابت 42 دلاری به ازای هر هزار متر مکعب بسته شده بود، اما افزایش قیمت گاز طبیعی در بازارهای جهانی این همسایه شمالی را به تکاپوی دریافت مبالغ بیشتری از طرف ایرانی انداخت.
از همینجا بود که سنگاندازیها آغاز شد و تنها پس از گذشت 10 سال از انعقاد قرارداد، درحالی که زمستان سال 86 سرمایه کمسابقهای بر استانهای شمالی ایران به ویژه مازندران سایه افکنده بود، در اقدامی فرصتطلبانه این موضوع دستمایه طرف ترکمنستانی قرار گرفت و گاز خود را به روی ایران قطع کرد که در نتیجه آن موفق به افزایش بیش از سه برابری قیمت گاز خود برای فروش به ایران شد.
این اتفاق سبب سختتر شدن شرایط برای مردم و افزایش اعتراضات نسبت به چنین شرایطی باوجود بهرهمندی کشور از بزرگترین ذخایر گاز دنیا شد، و همین امر مسئولان کشور را بر آن داشت تا یکبار برای همیشه چارهای برای رفع مشکل گاز این منطقه شمالی کشور بیاندیشند.
برهمین اساس پروژه انتقال گاز از میدان گازی پارس جنوبی عسلویه به مناطق شمالی کشور آغاز شد تا خط لوله انتقال گاز دامغان به نکا در دستور کار جدی مسئولان قرار بگیرد و از این طریق بتوان با تکیه بر توان و ظرفیت داخلی مشکل این بخش از کشور را حل کرد.
اما درحالی که این پروژه به کندی در حال پیگیری بود، پس از سال 86 و همزمان با اجرای آن، همچنان سنگاندازیها و اعتراضات ترکمنستانیها ادامه پیدا کرد تا اینکه در زمستان سال 95 و در شرایطی که قرارداد خرید گاز از ترکمنستان وارد بیستمین سال اجرای خود میشد، مجدداً سرمای شدیدی بر منطقه شمالی کشور ازجمله مازندران سایه افکند تا باز هم داستان تکراری قطع گاز وارداتی به کشور تکرار و مشکلات عدیده حاصل از آن نیز به جریان افتد.
همین امر سبب شد تا وزارت نفت با افزایش فشار عمومی و نمایندگان مردم مازندران در مجلس شورای اسلامی به ناچار بر سرعت انجام کار بیافزاید تا پیش از آغاز سرمای سال 96 با اتمام پروژه، دیگر نیازی به واردات گاز از کشور ترکمنستان احساس نشود.
چراکه دو موج عظیم سرما در سالهای 86 و 95 همراه با قطع گاز وارداتی از کشور ترکمنستان به خوبی عدم پایداری و نامطلوب بودن تابآوری شبکه گازی شمال کشور را به نمایش گذاشته بود و تنها اتمام خط انتقال 170 کیلومتری دامغان به نکا میتوانست با حل این مشکل، امنیت انرژی در کشور را نیز افزایش دهد.
مازندران و میزبانی روزانه از مهمان جنوبی
از سوی دیگر گزارشها از مصرف 22 تا 26 میلیون مترمکعبی میانگین روزانه گاز در استان مازندران خبر میدهند که با تکمیل خط انتقال گاز دامغان به نکا با طرفیت 40 میلیون مترمکعب در روز مناطق شمالی کشور را از واردات 10 میلیون مترمکعب این محصول از کشور ترکمنستان در عمل بینیاز میکند.
اما طبق آمار از جمعیت سه میلیون و 200 هزار نفری مازندران با پراکندگی 55 درصدی جمعیت در شهرها، 99 درصد از شهرها و نزدیک به 90 درصد از روستاهای مازندران از گاز خانگی برای انجام امور خود استفاده میکنند.
حال خط انتقال گاز به تازگی رونمایی شده میتواند پاسخگوی تمام احتیاجات گازی مناطق شمالی کشور بوده و بدون نیاز به واردات از کشورهای دیگر به تأمین مصارف خانگی و حتی صنعتی مردم نیز بپردازد.
اکنون استان مازندران درکنار مسیرهای قبلی به راحتی میتواند به صورت مستقیم از شبکه خطوط لوله حاوی گاز تولیدی عسلویه بهرهمند شده و پایداری و تقویت شبکه تأمین گاز خود را قطعی شده تلقی کند.
خط لولهایَ، که با سرمایهگذاری 820 میلیارد تومانی به اتمام رسید، با طی مسیر 170 کیلومتری با بهرهمندی از 12 ایستگاه شیر بین راهی هشت ایستگاه انشعاب، سه ایستگاه حفاظت کاتدی، یک ایستگاه ارسال توپک و یک ایستگاه CNG شهرستانهای دامغان از استان سمنان و نکا در مازندران را به یکدیگر متصل میکند.
گازرسانی 95 درصدی به مردم ایران
با این وجود بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت دولت یازدهم در روز افتتاح خط انتقال گاز دامغان به نکا با اشاره به مرتفع شدن بخشی از نگرانیها نسبت به تأمین مطمئن گاز و امنیت انرژی در استانهای شمالی کشور، اظهار کرد: به عنوان وزیر نفت برای من مایه سرشکستگی بود که بگوییم بیشترین ذخایر گاز دنیا را داریم، اما در عین حال در یک استان کشورمان مشکل تأمین گاز داشته باشیم.
وی افزود: افتخار نیست که ما روی ذخایر عظیم راه برویم و پایمان برهنه باشد و افتخار کنیم که خیلی ثروت داریم، این ثروتها باید روی زمین بیایند و مردم از آن استفاده کنند و وقتی بالفعل شد، افتخار دارد.
وزیر نفت دولت یازدهم با تقدیر از همکاری و همیاری مردم مازندران برای سپری کردن روزهای سخت و سرد زمستان در شرایط کم بودن گاز، خاطرنشان کرد: ما واقعاً مشکل داشتیم و مردم با همراهیشان آن را حل کردند.
این مسئول اضافه کرد: برای نخستینبار اعلام میکنم مشکلی برای تأمین خوراک گاز صنایع استان مازندران و گلستان نداریم، من انتظار دارم مسئولان استان تلاش کنند از این گاز به عنوان سوخت استفاده نکنند و به عنوان خوراک صنایع استفاده شود تا اشتغال گسترده را به همراه داشته باشد.
وی گفت: ما منبع عظیمی داشتیم که هدر میرفت و از دست ما خارج میشد که در این مدت تلاش کردیم نهایت استفاده را از آن ببریم، که در سه سال گذشته به ۹ هزار روستا گازرسانی شد، در یک سال و نیم تا دو سال آینده نیز به پنج هزار روستا گازرسانی میشود، یعنی در مجموع به ۲۸ هزار روستا گازرسانی میشو،. نسبت جمعیت تحت پوشش گازرسانی ایران نسبت به کل جمعیت به نزدیک ۹۵ درصد رسید.
مازندران در انتظار پالایشگاه و پتروشیمی
در همین راستا ربیع فلاح جلودار استاندار مازندران نیز افتتاح طرح انتقال گاز دامغان به نکا را سبب رفع مشکل کمبود گاز مصرفی استانهای شمالی و استقلال گازی کشور دانست و اظهار کرد: هماکنون امکانات لازم برای ایجاد پتروشیمی در بندر امیرآباد وجود دارد و راهاندازی آن میتواند کمک موثری به رفع بیکاری کند.
وی علت کمبود گاز در استانهای شمالی کشور از جمله مازندران را قرار گرفتن در پایان خطوط لوله گاز کشور دانست و افزود: اکنون این مشکل مرتفع شده و پیش از این وزارت نفت با ایجاد پتروشیمی در مازندران موافقت کرد و امیدوارم تا این وعده در دولت دوازدهم محقق شود.
استاندار مازندران با بیان ساخت پالایشگاه به عنوان دیگر مطالبه مردم دیار علویان از وزارت نفت، خواستار تحقق آن در دوره دولت دوازدهم شد .
خیز ابران برای افزایش برداشت از پارس جنوبی
همچنین اسدالله قرهخانی سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی افتتاح خط لوله انتقال گاز به شمال را زمینهساز انتقال دانش فنی و تکنولوژی به کشور برشمرد و اظهار کرد: در حال حاضر ایران مقام اول نفت و گاز جهان را دارد و باید برای رسیدن به جایگاه مطلوب تلاش شود.
وی افزود: باجخواهی ترکمنستان در صادرات گاز به ایران قابل قبول نبوده و در شأن ملت و اقتدار نظام جمهوری اسلامی نیست.
سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس با بیان برابر شدن میزان برداشت جمهوری اسلامی با قطر از میدان گازی پارس جنوبی، خاطرنشان کرد: برداشت سه برابری قطر از پارس جنوبی در سالهای گذشته ننگی بود که برای هیچکداممان قابل قبول نبود و همه خواهان این بودند که ایران برداشتی مساوی با قطر داشته باشد.
این مسئول اضافه کرد: البته در لایه نفتی پارس جنوبی هنوز از کشور همسایه عقب هستیم و امیدواریم با قراردادهایی که با کشورهای خارجی بسته میشود، بتوانیم در آینده 125 هزار بشکه در روز نفت از این لایه برداشت کنیم.
توجه بیشتر دولت به تولید و اشتغال
علیمحمد شاعری نماینده بهشهر، نکا و گلوگاه در مجلس شورای اسلامی نیز در این رابطه طی گفتوگویی تحقق پروژه انتقال گاز دامغان به نکا را آرزوی دیرینه مردم مازندران و دیگر استانهای شمالی خواند و اظهار کرد: برای اجرای این طرح با خط لوله 42 اینچ حدود یک هزار میلیارد تومان اعتبار هزینه شد.
وی افزود: با بهرهبرداری از این طرح، وابستگی به گاز ترکمنستان قطع خواهد شد و علاوه بر تأمین گاز مصارف خانگی، مازاد آن در اختیار واحدهای صنعتی و تولیدی قرار میگیرد که جایگزین سوختهای فسیلی و گازوئیل شود.
این عضو مجمع نمایندگان استان مازندران با بیان زمینهسازی برای توسعه پایدار، تولید و اشتغال در منطقه با انتقال گاز به مازندران، خاطرنشان کرد: این طرح حذف سوختهای فسیلی و برداشت چوب از جنگل را به دنبال خواهد داشت.
این مسئول اضافه کرد: با بهرهبرداری از این خط، گازرسانی به روستاهای بالادست و هزارجریب شتاب بیشتری میگیرد و در ایجاد محیط زیست سالم بسیار موثر خواهد بود.
وی گفت: بخشی از این گاز نیز جایگزین سوخت مازوت در نیروگاه شهید سلیمی نکا خواهد شد، که نگرانیهای زیست محیطی استفاده از سوخت مازوت را کاهش داده و سلامت و بهداشت مردم منطقه را به دنبال خواهد داشت.
در پایان سخنگوی کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی با تأکید بر وارد مدار شدن روزانه 40 میلیون مترمکعب گاز با اجرای این طرح، تصریح کرد: مدیریت جهادی، اقدام و عمل به معنای افتتاح و بهرهبرداری از پروژههای بزرگ و زیرساختی برای افزایش تولید و ایجاد اشتغال است که باید در دستور کار دولت قرار گیرد.
کمر همت مسئولان مازندران محکمتر شود
به گزارش
بلاغ، اکنون که با گذشت حدود 10 سال سرانجام گاز تولیدی جنوب کشور به مازندران راه پیدا کرد و امید مسئولان از عدم قطعی این عنصر حیاتی در روزهای مختلف سال ازجمله فصول سرد آن خبر میدهد باید کمی کلاه خود را بالاتر گذاشت.
با گشوده شدن پای گاز به عنوان نیرومحرک تأثیرگذار، رشد اقتصادی در کشوری که بزرگترین منبع گازی جهان را در اختیار دارد، به مازندران باید خواب شب را از مسئولان استان از دولتیها و نمایندگان گرفته تا ائمه جمعه و کارشناسان صاحب نفوذ در کنار مجموعههای دانشگاهی گرفته و هر روز برای رونق هرچه بیشتر این منطقه ایدهپردازی، ارائه طرح و رایزنی برای عملیاتی ساختن آن را در دستور کار خود قرار دهند.
فراهم شدن فرصت برای ایجاد پالایشگاهها و پتروشیمیها در کنار مناسبتر شدن شرایط زیست محیطی به علت جایگیری این سوخت پاک با سایر سوختهای فسیلی ازجمله مازوت در نیروگاه نکا و بسیاری فرصتهای دیگر ازجمله نمونههایی هستند که باید بیش از پیش به آنها پرداخته شود.
از سوی دیگر مازندران با بهرهمندی از سه بندر دریایی مهم ازجمله بندر امیرآباد، که با ظرفیتهای بالا در آستانه انتخاب به عنوان منطقه آزاد تجاری نیز قرار داشته و در نزدیکی نقطه پایانی خط انتقال گاز دامغان به نکا نیز قرار دارد، فرصت مناسبی است تا علاوه بر کم کردن از واردات به فکر صادرات از راههای شمالی نیز باشیم.
اما بهرهمندی از گاز تولید ملی در مازندران به یقین مسئولان مذاکره کننده اقتصادی ایران با ترکمنستان را در موضع برتر قرار میدهد و همین امر نیز فرصت مناسبی است تا ضمن تنبیه این کشور به خاطر سوءاستفادههای پیشین از شرایط گازی ایران همزمان با سرمای شدید سالهای گذشته، با انعقاد قراردادی منطقی و بهصرفه زمینه برای کسب سود بیشتر همزمان با صادرات و واردات از این منطقه را فراهم ساخته و فرصت ایجاد شده را عنوان زیرساختی برای توسعه تجارت گاز از ترکمنستان و جهت افزایش واردات، ترانزیت و مبادله گاز مورد استفاده قرار گیرد.
دیپلماسی مدیریت منابع؛ نه مسابقه برداشت
اما در پایان و باتوجه به ادعاهای مطرح شده از سوی وزیر نفت دولت یازدهم و سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس در افتخار به افزایش برداشت جمهوری اسلامی از منابع گازی پارس جنوبی و برابری با برداشت کشور قطر نیز باید کمی بیشتر تأمل شود.
بر کسی پوشیده نیست که منابع نفت و گاز به عنوان سوختهای فسیلی به عنوان منابع تجدیدناپذیر و با عمر محدود به شمار میآیند، و بنابر لحاظ مدیریت منابع باید در فکر مصرف درست و بهینه از این ذخایر و سرمایههای عظیم الهی برای نسلهای بعدی نیز بود.
به نظر میرسد مسئولان نگاه استراتژیک به مصرف منبع را در میان بازیها و لجبازیهای سیاسی با برخی کشورهای منطقه و صرفاً برای نشان دادن توان برداشت خود آن هم با دخالت شرکتهای خارجی همچون توتال فراموش کردهاند.
بهترین راهکار در این شرایط نه تنها برداشت بیشتر در ایران نبوده و نیست بلکه باید با به کارگیری دیپلماسی قوی و منطقی طرف مقابل قطری، که سهم زیادی از این میدان گازی عطیم دارد، را نسبت به کاهش برداشت دوطرفه برای بهرهمندی نسلهای بعدی خود قانع سازیم.
شرکتهایی همچون توتال نیز با چراغ سبز کشورهای بزرگ غربی به خالی شدن منابع طبیعی خاورمیانه، که از نگاه آنها به هارتلند یا همان قلب زمین به خاطر منابع طبیعی سرشارش معروف است چراکه اگر منابع موجود در خاورمیانه را بگیریم دیگر بسیاری از کشورهای آن هیچ حرفی برای گفتن در جهان نداشته و به همان کشورهای بیمصرف جهان چندمی تبدیل میشوند.
مدیریت مصرف؛ همچنان در صدر توجهات مردم
از سوی دیگر نیز باید به نقش همیشگی مردم در مصرف منابع طبیعی کشور اشاره کرد که مصرف بهینه و درست هرگز نباید از دستور کار خارج شود؛ چراکه گاز رسیده به مناطق شمالی کشور از همان ذخایر خدادادی بوده و روزی تمام میشود.
اکنون که مشکل تأمین گاز مردم مازندران به نظر میرسد رفع شده مردم نیز باید با مدیریت مصرف هم به استفاده درست از این نعمت اندیشیده و هم برای رونق اقتصادی منطقه نیز کمک کنند.