«مادر قلب اتمی» فیلمی برای تشویق عبور از خط قرمز مسئولان سکوت اختیار نکنند

به گزارش بلاغ، در جهان معاصر کارشناسان هنر هفتم را تکمیلیه‌ای بر سایر هنرها دانسته‌اند و سینما که بخش اصلی این هنر که اتفاقا شاخ و برگ‌های فراوانی دارد را تشکیل می‌دهد.

سینما امروزه تا بدان‌جا سیر صعودی نقش خود در جوامع را تجربه می‌کند که حتی تحلیل‌های سیاست‌مداران و اقتصاد‌دانان سال‌ها پیش از جابجایی قدرت و ثروت در حکومت‌ها را می‌توان از دریچه فیلم‌های بسیاری دید که خود دست مایه القای تفکر و یا اندیشه خاصی به جامعه قرار گرفته است.

عموم جامعه به همراه سینما دوستان حرفه ای بر این عقیده هستند که سینما نباید از رسالت حقیقی خود که بیان واقعیات به همراه آموزش درست خارج شود و منطق ساخت یک فیلم که همان قصه گویی است نباید فراموش شود، البته برخی نیز بر این اعتقاد پافشاری می‌کنند که سینمای جریان‌ساز باید حرف مردم زمان خود را منتقل کند و با خروج از ساختارها به دل‌ها رسوخ کند که عموما این موضوع به صورت درست تبیین نمی‌شود و فیلمسازان به جای جریان‌سازی درست از خطوط قرمز حکومت فراتر می‌روند که منجرب به فرو خفتن استعداد خواهد شد.

ماجراهای یک فیلم به نام «مادر قلب اتمی»

این روزها سینمای ایران که به سینمای مفهوم‌گرا و رئال معروف است در بین فیلم‌های روی پرده سینماهای خود شاهد حضور فیلمی است که گفته می‌شود برخی از ساختارها را شکسته و به دور از واقعیات جامعه را به سوی فرار از پای عمل خود سوق می‌ دهد که در جای‌جای فیلم دیالوگ "ما همیشه ورود ممنوع میریم"مانند پتکی بر سر مخاطب در کنار سایر دیالوگ‌های آن می‌خورد تا مخاطب را در خروج از سینما تشویق به عبور از قوانین و خطوط قرمز مرسوم جامعه قانون‌مدار کند.

"مادر قلب اتمی" محصول سال ۹۳ سینمای ایران که علی احمدزاده آن را ساخته است یکی از فیلم‌هایی است که در دولت یازدهم برای اکران با مشکلات فراوانی مواجه شد.

توقیف سه ساله فیلم و برش‌های مختلف که از سوی یکی از دست‌اندرکاران این فیلم بیش از سه دقیقه از سراسر فیلم در طول این مدت برش خورده است بلاخره پروانه نمایش دریافت کرد و در لیست اکران سینماها قرار گرفت.

این فیلم که تهیه‌کنندگی آن بر عهده سیدامیر سیدزاده تهیه‌کننده باسابقه سینما و تلویزیون ایران بود با بازی بازیگرانی چون محمدرضا گلزار، ترانه علیدوستی و پگاه آهنگرانی بر روی پرده سینما قرار گرفت تا علی احمد‌زاده کارگردان جوان ایرانی که اولین فیلمش به نام "مهمونی کامی" همچنان در توقیف بماند و دومین فیلمش با نام "مادرِ قلب اتمی" صدای بسیاری از مخاطبان سینما، مسئولان فرهنگ و هنر را در آورد، جالب آن که در این وضعیت، احمدزاده فیلم دیگری با نام "پدیده" را هم کارگردانی کرده که هنوز وضعیت اکران آن مشخص نیست.

خلاصه داستان فیلم این است که آرینه_{^{(ترانه علیدوستی)}} و نوبهار _{^{(پگاه آهنگرانی)}} دو دوستی هستند که پس از پایان یک مهمانی شبانه به خیابان می‌آیند اما با کامی مواجه می‌شوند که...

تهیه‌کننده این فیلم در گفت‌وگو با رسانه‌های داخلی عنوان کرده بود که به خاطر رویکردهای سلیقه‌ای فیلم "مادر قلب اتمی" توقیف شده بود اما سرانجام با پادرمیانی حجت‌الله ایوبی، رییس پیشین سازمان سینمایی کشور موفق به دریافت پروانه نمایش شد.

گفتنی است "مادر قلب اتمی" در بخش فوروم شصت و پنجمین جشنواره فیلم برلین به نمایش درآمد.

نگاه منتقدین رسانه‌ای

"مادر قلب اتمی" آشکارا یکی از فیلم‌های سینمای پست مدرن است و البته سعی نمی‌کند که گریزی از این صورت وضعیت داشته باشد.

موتور متحرک داستان فیلم عنصر تصادف است و هیچ منطق روایی‌ نیز ندارد، دیالوگ‌های فیلم نیز مشخصا برای چنین صورت وضعیت اگزوتیکی نگاشته شد‌ه‌اند اما آن‌ها کاملاً بی معنا، اغراق شده، هنجارشکن، مضحک و بی‌ربط هستند.

آنچه بیش از همه "مادر قلب اتمی" را بدل به یک تجربه‌ جسور و ناشیانه در سینمای ایران می‌کند، اصرار فیلمساز به شکستن کثیری از هنجارهای تماتیک و فرمال است.

فیلمی که به واقع به دلیل گسست از یک قسم از قالب عقلانی که بیشتر ماهیتی ژنریک دارد، مورد توجه عده‌ای ناچیز از سینما دوستان ایران است.

نگاه مسئولان حوزه هنری به این فیلم

حوزه هنری با داشتن بیش از 100 سینما در سراسر کشور از نمایش فیلم‌ "مادر قلب اتمی" در سینماهایش خودداری کرده بود.

شایان ذکر است حوزه هنری در سال‌های گذشته از نمایش فیلم‌هایی که حتی از وزارت ارشاد اسلامی پروانه نمایش گرفته‌اند اما مسئولان حوزه گمان می‌کنند این فیلم‌ها "ناسالم"اند خودداری کرده است. که البته باید خاطر نشان شود سینما آزادی تهران از مجموعه سینماهای تحت پوشش حوزه هنری این روزها با مسئله شکایت درپی پخش‌نکردن فیلم اکسیدان روبروست.

نگاه کمیسیون فرهنگی مجلس

گروهی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای به رضا صالحی‌امیری، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خواهان توقف اکران دو فیلم حال حاضر سینمای ایران از جمله "مادر قلب اتمی" شدند و بر این اعتقاد هستند که این دو فیلم مبتذل‌اند و در جامعه ایجاد تفرقه می‌کنند.

نمایندگان معترض مجلس سازندگان این دو فیلم را به "توهین به ادیان مقدس" متهم کرده‌اند و از وزیر ارشاد اسلامی خواسته‌اند که دو فیلم یاد شده را توقیف کند.

گفتنی است صالحی امیری وزیر ارشاد دولت یازدهم در خروج از جلسه هیات دولت در پاسخ به خبرنگاری در مورد این نامه اعتراض‌آمیز نمایندگان اظهار کرد: این نامه دریافت شد و فعلا به این نمایندگان گفته‌ایم بنشینند چند بار این فیلم را ببینند و بعد با هم به گفت‌و گو خواهیم نشست.

ضعف نویسندگی را نمی‌توان با پرتاب دیالوگ غیرمتعارف جبران کرد

شمسی وفایی نویسنده‌ و کارگردان در گفت‌و گو با خبرنگار ما اظهار کرد: سینما به عنوان یکی از تأثیرگذارترین رسانه‌هاست و باید با نگاه فرهنگی روی این مقوله بسیار مهم کار کرد تا بتوانند در جامعه دست به یک فرهنگ‌سازی زده و مردم را نسبت به وضعیت زمان حال و آینده آگاه سازند.

وی افزود: فیلم‌هایی از جنس "مادر قلب اتمی" فیلم‌هایی گذرا هستند که عمدتا برای بدست‌آوردن گیشه با استفاده از هنجارشکنی‌های غیرمتعارف در کلام و برخی مواقع در صحنه حتی با حضور بازیگران پرهیاهوی سینمای امروز ایران ساخته می‌‌شوند.

این نویسنده و کارگردان با اشاره به پرتاب برخی دیالوگ‌های غیرمتعارف در این فیلم تصریح کرد: لزوما قرار نیست دیالوگ عده‌ای قلیل در جامعه به گفتمان عمومی یک جامعه تعمیم داده شود و نگاه خاص عده‌ای که در فیلم هم بر هنجارشکنی هایشان با دیالوگ‌های خاص تاکید می‌شود نباید دلیلی شود تا هر فیلمی به جامعه تزریق گردد.

وفایی ادامه داد: ضعف نویسندگی را نمی‌توان با پرتاب دیالوگ غیرمتعارف جبران کرد و یکی از دلایلی که سینمای ایران به سمت اقتباس و استفاده از ادبیات موجود یا گذشته کشور یا نویسندگان ادبی نمی‌رود غفلت تهیه‌کنندگان است چون در بخش ساختاری ضعیف هستیم، در این وضعیت همه به‌دنبال مسائل کلیشه‌ای می‌روند و از اصل هدف سینما خارج می‌شوند.

وی در پایان گفت: فیلم‌هایی از جنس"مادر قلب اتمی" وقتی عده‌ای اندک مخاطب جذب می‌کند و در زمان اکرانش داد برخی مسئولان فرهنگی و مجلس نشینان را در می‌آورد مطمعنا نمی‌تواند اثری ماندگار باشد، حتی‌ نمی‌تواند در تغییر نگاه مخاطب به سینمای امروز تاثیرگذار باشد.

این نوع هنجارشکنی مناسب سینمای اسلامی نیست

هانیه علی‌نژاد نویسنده داستان با نگاه منتقدانه به ساختار داستانی فیلم "مادر قلب اتمی" در گفت‌و گو با خبرنگار ما اظهار کرد: به نظر بنده این فیلم قصه مناسبی نداشت و یک هدف واحد یا یک طرح و پیرنگ مناسبی در کلیت کار دیده نمی‌شود.

وی افزود: در اوایل فیلم با دو دختر مواجهیم که از نوع پوشش و دیالوگ پیداست هنجارشکن هستند که این مسئله در ادامه با دیالوگ محبوب و کلیدی‌شان یعنی "ما همیشه ورود ممنوع میریم" به عینه این امر متصور می‌شود و در سرتاسر فیلم این هنجارشکنی‌ها در سکانس‌های متعدد بریا مخاطب به نمایش در می‌آید که این نوع هنجارشکنی مناسب سینمای اسلامی نیست.

این نویسنده ادامه داد: ورود شخصیت‌ها بدون هیچ زمینه قبلی در برخی صحنه‌های فیلم که انگار نازل می‌شوند در کنار دیالوگ‌های نامتعارف عموم جامعه، رفتارهای عجیب و غریب از دیگر نکات این فیلم بود.

علی‌نژاد تصریح کرد: در دایره واژگانی و پرتاب دیالوگ نکاتی وجود داشت اما بازم هیچ مفهوم و محتوایی به فیلم نمی‌داد چون احساس می‌شود پراکندگی زیادی در فیلم وجود دارد که به کار ضربه می‌زند و شائبه تست‌زدن نویسنده و یا کارگردان از سبک جدیدی به مخاطب رسوخ می‌کند که شاید فراتر از پست‌مدرن باشد.

وی افزود: در ابتدای فیلم با نیمچه طنزی روبرو هستیم، اما در ادامه نه تنها این طنظ از بین می‌رود بلکه هیچ کشش و کش مکشی برای مخاطب وجود ندارد چون هدف اصلی فیلم برای مخاطب گنگ و نامفهوم است.

این نویسنده در پایان گفت: ناهنجاری، زندگی و مرگ، بمب اتم، مسائل سیاسی، شخصیت‌های سیاسی و غوطه ور ماندن بین رئال یا سورئال همه و همه نشان از آن دارد که مخاطب در پایان نمی‌تواند از سالن سینما راضی بیرون رود و این نکات همچنان مبهم برجای خواهد ماند.

نظرات بینندگان فیلم "مادر قلب اتمی"

نیما شایان‌تجلی(بازیگر): برایم جالب است که این‌گونه فیلم‌ها با این دیالوگ‌های ناجور به راحتی مجوز می‌گیرند ولی برخی تئاترها و نمایشنامه‌ها هزار مشکل برایشان تراشیده می‌شود.

مریم صادقی(دانشجو): فیلم را در تهران دیدم و موقع خروج از سینما گیج بودم که آخرش که چی؟ پول دادیم هیچی متوجه نشدیم واقعا ناراحتم وقتم را تلف کردم که فقط حرف بشنوم.

لادن رحیم‌پور( نویسنده): فیلم جالبی بود چون فقط بازی بازیگران بود که من را روی صندلی نشاند و چیز خاصی ندیدم در نویسندگی که این مسئله این روزها دارد به یه اپیدمی در نوشتن فیلم‌نامه‌ها تبدیل می‌شود که با فرار از اصل نویسندگی به سوی کج فهمی‌های جامعه پیش می‌رویم.

قاسم پندارفومنی( دانشجوی سینما): اصل ورود به مقوله سینما باید با هدف ساختن اثری فاخر باشد نه ساختن هر چیزی به قیمت پول در آوردن و نگاه فئودالی به مقوله هنر سینما نباید بر اصل آن ریشه دواند که این نگاه امروز در بازار حراج فیلم هم دیده می‌شود و در "مادر قلب اتمی" هم این‌گونه است.

مرجانه اسدیان‌بندپی(خانه‌دار): واقعا با فیلم ارتباط برقرار نکردم فقط در اوایل کمی خندیدم و حرف‌های خوبی در فیلم نبودم کلا لذت نبردم به نظرم زیادی بعضی جاها حرفاشون سیاسی می‌شد.

به گزارش بلاغ، با توجه به نظرات متفاوت رسانه‌ها، صاحب‌نظران، منتقدان و هنرمندان، فضای سینمای دهه نود شاید به دنبال تجربه جدیدی در ساختار و نوشتار پیش می‌رود اما باید قبول کرد ضعف در نویسندگی، عدم اطلاعات، تحقیق و پژوهش در زمینه مسایل روز جامعه با نگاه ویژه به گیشه و درآمدزایی این صنعت هنری را از هدف اصلی خود در جامعه اسلامی با رویکرد ترویج فرهنگ و هنر ایرانی اسلامی دور خواهد ساخت که لازمه حضور متولیان امر در این زمینه را بصورت جدی مدنظر قرار داد تا نقشه راه سینما تبیین شود.

«مادر قلب اتمی» فیلمی برای تشویق عبور از خط قرمز/ مسئولان سکوت اختیار نکنند